انسان باید برای سالم ماندن هر روز به بازی های تفریحی بپردازد . بازی کردن دو حسن دارد : یکی به دست آوردن نوازش به ویژه در صورت برنده شدن و دیگر این که کودکتان حوصله اش سرنمی رود . ولی نوازش چیست ؟ نوازش عبارت است از هر نوع عملی از طرف شخص دیگر نسبت به شما تا به شما اطلاع دهد از وجود شما آگاه است . ما نیاز داریم که حضور ما توسط دیگران درک شود . یک تبسم، یک تعریف و یا حتی یک اخم نشان می دهد که حضور ما درک شده است . نیاز ما به نوازش بر مبنای عطشی است که برای مورد توجه قرار گرفتن و به حساب آورده شدن داریم .
راههای به دست آوردن نوازش
- ۱- رایگان (بهترین نوازش ها آنهایی هستند که فرد مجبور نباشد برای به دست آوردنشان تلاشی بکند . نوازش هایی که فرد فقط به خاطر وجود داشتن از طرف افرادی که برای او مهم هستند به دست می آورد. به اینها نوازشهای رایگان می گویند).
- ۲- کسب کردن نمره خوب و … یا موفق شدن یا انجام کاری برای مردم.
- ۳- طلب کردن آن (مثل این که به فردی بگوییم خواهش می کنم به من بگو که از من خوشت می آید ). این نوع نوازش ها به همان خوبی نوازش هایی هستند که در ازای چیزی به دست می آوریم.
- ۴- نوازش کردن خود توسط خود یا خویشتن نوازی
نوازش و تقویت رفتار
به عنوان یک نوزاد ما هر نوع رفتاری را تجربه می کنیم تا بفهمیم کدامیک از آنها نوازش مورد نیاز ما را تأمین می کند . زمانی که رفتار خاصی باعث کسب نوازش برای ما بشود، به احتمال زیاد ما آن رفتار را تکرار خواهیم کرد و هر موقع که نوازش های بیشتری از آن رفتار به دست می آوریم آمادگی بیشتری پیدا می کنیم تا آن رفتار را در آینده تکرار کنیم . در این صورت ، نوازش ، رفتاری را که منجر به نوازش شده است تقویت می کند . افراد بزرگسال نیز به اندازه نوزادان نیاز به نوازش دارند و به همان اندازه آمادگی دارند که رفتارشان را به صورتی موثر شکل دهند تا بتوانند به وسیله آن نوازش بگیرند .
به خاطر داشته باشید که ما کار خود را بر این اصل قرار داده ایم که هر نوع نوازشی بهتر از نبود آن است ، بنابراین اگر وضعیت طوری باشد که به اندازه کافی نوازش های مثبت برای ارضای نیازهای نوازشی ما وجود نداشته باشد، بی درنگ به طرف نوازش های منفی می رویم . هر کسی عادت دارد که نوازش های خاصی را بگیریم، ولی به خاطر معمول و آشنا بودن این نوازش ها ممکن است آنها را کم ارزش و یا بی ارزش بدانیم . در این صورت ممکن است که به صورتی پنهانی مایل باشیم نوازش های دیگری را بگیریم که به ندرت آنها را دریافت می کنیم .
در اصطلاح تحلیل رفتار متقابل گفته می شود که هر کس دارای یک “بهره نوازشی از پیش تعین شده ” است . اصطلاح ” نوازش های متفاوت ” به شکل دیگری این مطلب را بیان می کند . به همین دلیل است که ما نمی توانیم کیفیت نوازشی را به صورت عینی اندازه گیری کنیم . زیرا که نوازشی با کیفیت بالا برای شما ممکن است برای من نوازشی با کیفیت پایین باشد . پس دادن نوازشی که گرفتن آن برای شما بسیار لذت بخش است به دیگران ، لزوماً برای آنها لذت بخش نیست . هنگامی که یک نفر نوازشی را می گیرد که در خور “بهره نوازشی از پیش تعیین شده ” او نیست ، احتمال می رود که این شخص چنین نوازش هایی را انکار و یا تحقیر کند .
اقتصاد نوازش
کلاود اشتاینر بر این باور است که همه ما در دوران کودکی تحت تلقین و آموزش والدینمان در مورد پنج قانون محدود کننده و بازدارنده درمورد گرفتن و دادن نوازش قرار گرفته ایم.
- ۱- وقتی که می توانی نوازش بدهی، از دادن نوازش خودداری کن.
- ۲- وقتی که به نوازش احتیاج داری ، آن را طلب مکن.
- ۳- وقتی که نوازش می خواهی ، اگر هم به تو بدهند آن را نپذیر.
- ۴- وقتی که نوازش نمی خواهی آن را ترک مکن (اگر نوازشی ناسالم و مضر به سوی شما آمد آن را طرد نکن و بپذیر).
- ۵- به خودت نوازش نده.
این پنج قانون فوق روی هم رفته اساس آن نظریه ای است که اشتاینر آن را اقتصاد نوازش می نامد و ما به عنوان افراد بزرگسال هنوز ناآگاهانه از آنها پیروی می کنیم . در نتیجه ممکن است زندگی خودمان را به نوعی در محرومیت از نوازش بگذرانیم . اشتاینر بر این موضوع تأکید دارد که برای تقویت و ثبات آگاهی، خود انگیختگی و صمیمت ما باید آموزش های اولیه محدودکننده ای را که والدینمان در مورد گرفتن و دادن نوازش به ما تحمیل کردند ، از خود دور کنیم و به جای آن به این آگاهی دست یابیم که نوازش ها در سطحی نامحدود در اختیار ما قرار دارند . ما هر موقع که بخواهیم می توانیم نوازش بدهیم . مهم نیست که چقدر نوازش بدهیم، زیرا که آنها هرگز تمام نمی شوند. وقتی که ما نوازش می خواهیم می توانیم آزادانه آن را طلب کنیم و وقتی که نوازشی به ما داده می شود می توانیم آن را بگیریم . اگر نوازشی که به ما داده شده دوست نداریم می توانیم صراحتاً آن را نپذیریم و نیز می توانیم از نوازش دادن به خودمان لذتی بیکران ببریم .
نوازش خواستن
افسانه ای اسطوره ای در مورد نوازش وجود دارد که تقریباً همه ما آن را آموخته ایم . این افسانه می گوید : نوازش هایی را که طلب می کنید بی ارزش هستند . ولی واقعیت چنین نوازش هایی را که شما با طلب کردن به دست می آورید ، به اندازه نوازش هایی که بدون طلب کردن به دست می آورید، ارزشمند هستند . اگر دوست دارید در آغوش گرفته شوید آن را طلب کنید و به دست آورید . به دست آوردن نوازش از نظر سلامتی جسمی و فکری بسیار حیاتی است و همه آدم ها برای آنکه سالم و خوشحال باشند ، هر روز به آن احتیاج دارند . و این یک راز است : همه به نوازش علاقه دارند .
شما همیشه این اختیار را دارید ، که بررسی کنید ، آیا نوازشهای طرف مقابل اصیل و صادقانه است یا خیر . اگر نوازشها اصیل و صادقانه نباشند ، شما در مقابل خود انتخابهای دیگری دارید . در هر صورت می توانید انتخاب کنید که نوازش را بگیرند و یا این که نوازش های دروغین آنها را رد کنید و تقاضای نوازشی خالصانه از همان شخص و یا شخص دیگر بنمایید .
منبع :
فرید ، الوین و مارگارت . من خوبم تو خوبی . ترجمه پروین عظیمی . تهران: نشر دنیای نو.