چرا سردرد میگیریم؟
بیشتر سردردها نتیجه بیماری یا یک مشکل جدی نیستند.
به طور معمول سردردها به ۲ دسته کلی سردردهای اولیه و سردردهای ثانویه تقسیم بندی می شوند؛ حدود ۹۰ درصد سردردها را سردردهای اولیه تشکیل می دهد.
سردرد یکی از مشکلاتی است که همه آن را تجربه میکنند. تمام تجربهی ما از درد مربوط به زمانی میشود که یک محرک ناخوشایند، گیرندههای درد ما را تحریک میکند. این گیرندههای درد در پوست، ماهیچهها، مفاصل، و برخی اعضای دیگر یافت میشوند و سیگنالهای درد را از اندام به مغز منتقل میکنند و مغز هم پیغام درد را احساس میکند.
خود مغز درد را احساس نمیکند چون گیرندهی درد ندارد. بدین خاطر جراحان مغز میتوانند بدون اینکه بیمار احساس ناراحتی کند بافت مغز را عمل کنند و حتی در برخی مواقع عمل جراحی مغز در حین بیداری انجام میشود.
با وجود اینکه مغز گیرندهی درد ندارد، گیرندههای دردی در لایههای بافتی با نام دورا و پیا وجود دارد که به عنوان پوشش محافظ بین مغز و جمجمه عمل میکنند. در برخی موقعیتها مواد شیمیایی آزاد شده از رگهای نزدیک دورا و پیا میتوانند گیرندههای درد را فعال کنند که باعث سردرد میشوند، بعنوان مثال میگرنها نیز به همین شکل ایجاد میشوند. همچنین افزایش جریان خون میتواند شروع کنندهی یک سردرد میگرنی باشد به همین خاطر میگرنها را به عنوان سردردهای عروقی در نظر میگیرند. سردردهای میگرنی اغلب به صورت تپشی و تیر کشیدن هستند و بهمراه حساسیت بیش از حد به نور، صدا و لمس میباشند.
سردردهای تنشی که رایجتر هستند، خصوصیاتشان شبیه به میگرن نیست. در این نوع سردردها نیز گیرندههای درد فعال میشوند. یک ویژگی خیلی مهم سردردهای تنشی این است که در موقعیتهای پر استرس به طور قابل توجهی افزایش مییابند.
سردردهای اولیه
این نوع سردرد به دلیل حساسیت بیش از حد اعصاب به محرکها ایجاد میشود. سردرد اولیه نشانه بیماری زمینهای نیست. تغییر فعالیت شیمیایی در اعصاب و رگهای مغز یا عضلات سر و گردن میتواند در بروز سردردهای اولیه نقش داشته باشد. در تحقیقات علمی مشخص شده است که برخی افراد به دلیل داشتن ژنهای خاصی در سلولهای خود بیشتر دچار سردردهای اولیه میشوند. از سردردهای اولیه میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- میگرن
- سردرد تنشی
- سردردهای مزمن روزانه
- سردرد بر اثر ورزش
![سردرد]()
سردردهای ثانویه
سردردهای ثانویه از یک بیماری زمینهای منشا گرفتهاند و برطرف شدن سردرد مستلزم درمان بیماری زمینهای است. مهمترین علت این سردردها شامل موارد زیر است:
- سینوزیت حاد
- پارگیهای شریانی (به خصوص در مهرهها)
- لخته خون در مغز
- تومور مغزی
- مسمومیت با مونوکسید کربن
- ابتلا به کرونا ویروس و یا آنفولانزا
- کمآبی بدن
- عفونت گوش (گوش میانی)
- مننژیت
منبع : http://www.brainfacts.org
انواع سردرد
میگرن
فردی که میگرن دارد به طور مشخص فقط در یک طرف سر احساس درد شدید میکند. ممکن است فرد حساسیت بیشتری نسبت به نور، صدا و بو داشته باشد. حالت تهوع و استفراغ نیز شایع است. حدود یک سوم افراد قبل از شروع میگرن هاله (احساس خاصی که قبل از حملات صرع پیش میآید) را تجربه میکنند. این اختلالات بینایی و حسی است که معمولاً بین ۵ تا ۶۰ دقیقه طول میکشد که میتواند شامل موارد زیر باشد:
- دیدن خطوط زیگزاگ، نورهای چشمک زن، یا لکهها
- از دست دادن بینایی جزئی
- بیحسی
- سوزن و سوزن شدن
- ضعف عضلانی
- مشکل در صحبت کردن
توجه داشته باشید که علائم هاله همچنین ممکن است نشان دهنده سکته مغزی یا مننژیت باشد. هر کسی که برای اولین بار آنها را تجربه میکند، باید فوراً به پزشک مراجعه کند. معمولا میگرن به طور مکرر ایجاد میشود و هر حمله ممکن است ۳ روز طول بکشد. برای بسیاری، این یک بیماری مادام العمر است. گرچه میگرن هم در بزرگسالان و هم در کودکان میتواند رخ دهد، اما این بیماری در زنان سه برابر بیشتر از مردان رخ میدهد. حملات میگرن از چندین بار در هفته تا یک بار در سال ممکن است متفاوت باشد. علل میگرن به طور کامل شناخته نشده است. میگرن همچنین در افرادی که شرایط خاصی مانند افسردگی و صرع دارند بیشتر دیده میشود. اکثرا عوامل ایجاد کننده میگرن شامل موارد زیر است:
- استرس و اضطراب
- اختلال در خواب
- تغییرات هورمونی
- کمبود آب بدن
- برخی از غذاها و داروها
- چراغهای روشن و سر و صدای زیاد
سردردهای تنشی
سردردهای تنشی بسیار شایع هستند و اکثر افراد گاهاً آنها را تجربه میکنند. آنها به صورت درد مبهم و مستمری که در دو طرف سر احساس میشوند. علائم دیگر آن میتواند شامل موارد زیر باشد:
- حساسیت صورت، سر، گردن و شانهها
- احساس فشار در پشت چشم
- حساسیت به نور و صدا
این سردردها به طور معمول از ۳۰ دقیقه تا چند ساعت طول میکشد. شدت آن میتواند متفاوت باشد، اما به ندرت از فعالیتهای طبیعی جلوگیری میکند. علت سردردهای تنشی نامشخص است، اما استرس، اضطراب و افسردگی عامل اصلی آن هستند.
سردردهای خوشهای
سردردهای خوشهای سردردهای شدید و عودکنندهای هستند که در مردان شش برابر بیشتر از زنان بروز میکند. افراد درد شدید سوزشی یا سوراخ کننده را در پشت یا اطراف یک چشم تجربه میکنند. علائم دیگر شامل موارد زیر است:
- آبریزش چشم
- پلک متورم
- انسداد یا آبریزش بینی
- حساسیت به نور و صدا
- بیقراری یا آشفتگی
سردردهای خوشهای معمولاً ناگهانی و بدون هشدار هستند و بین ۱۵ دقیقه تا ۳ ساعت طول میکشند. افراد حداکثر هشت حمله در روز را تجربه میکنند. حملات معمولاً در خوشههای روزانه اتفاق میافتند که ممکن است هفتهها یا ماهها ادامه داشته باشند. معمولاً در یک ساعت از روز اتفاق میافتند، که غالباً چند ساعت بعد از به خواب رفتن در شب است. علت سردردهای خوشهای مشخص نیست.
سردردهای ناشی از بیش تحرکی
سردردهای بیش تحرکی در اثر ورزشهای سنگین بدنی ایجاد میشوند و به وسیلهی موارد زیر میتوانند تحریک شوند:
- دویدن
- پریدن
- وزنه برداری
- رابطه جنسی
این سردردها معمولاً بسیار کوتاه مدت هستند اما ممکن است گاهی تا ۲ روز نیز ادامه داشته باشند. آنها به عنوان یک درد ضربان دار در تمام سر احساس میشوند و بیشتر در کسانی که سابقه خانوادگی میگرن دارند دیده میشوند.
سردردهای حین خواب
سردرد هیپنیک یا حین خواب یک از بیمارهای نادر است که معمولاً برای اولین بار در دهه ۵۰ زندگی افراد شروع میشود اما گاهی اوقات زودتر هم ممکن است شروع شود. به عنوان سردردهای “ساعت زنگ دار” نیز شناخته میشوند، که افراد را در طول شب بیدار میکنند. سردرد هیپنک شامل درد خفیف تا متوسط ضربانداری است که معمولاً در دو طرف سر احساس میشود. ممکن است تا ۳ ساعت ادامه داشته باشد و علائم دیگر ممکن است حالت تهوع و حساسیت به نور و صدا باشد. افراد هر هفته میتوانند چندین حمله را تجربه کنند. علت سردردهای هیپنیک شناخته نشده است، و هیچ محرک شناخته شدهای وجود ندارد.
سردرد ناشی از استفاده بیش از حد از دارو
سردرد بیش از حد ناشی از دارو (MOH) که گاهی اوقات به عنوان سردرد برگشت به حالت اول شناخته میشود رایجترین نوع سردرد ثانویه است. سردرد بیش از حد ناشی از دارو (MOH) با سردردهای مکرر یا روزانه همراه با علائمی شبیه به سردردهای تنشی یا میگرنی مشخص میشود. این سردردها در ابتدا به داروهای مسکن پاسخ میدهند اما بعداً دوباره سردرد بروز میکند. سردرد بیش از حد با دارو (MOH) ممکن است ناشی از مصرف مسکن بیش از ۱۵ روز در یک ماه باشد. داروهایی که میتوانند باعث سردرد بیش از حد با دارو (MOH) شوند عبارتند از:
- مواد افیونی
- استامینوفن
- تریپتانها مانند سوماتریپتان
- آسپرین و ایبوپروفن
سردردهای سینوسی
سردردهای سینوسی ناشی از تورم سینوسهاست که معمولاً نتیجه عفونت یا آلرژی است. این علائم شامل یک درد مبهم، تپنده در اطراف چشم، گونهها و پیشانی است. درد ممکن است با حرکت یا فشار بیشتر شود و گاهی اوقات به دندان و فک نیز گسترش پیدا میکند. این سردردها معمولاً با ترشحات غلیظ سبز یا زرد بینی همراه است. علائم دیگر ممکن است مسدود شدن بینی، تب، حالت تهوع و حساسیت به نور یا صدا باشد. سردردهای سینوسی کاملاً نادر هستند.
سردردهای قاعدگی
این سردرد اغلب مربوط به تغییر در سطح هورمون است. در زنان، میگرن به دلیل تغییرات طبیعی در سطح استروژن، اغلب با پریود مرتبط است. این میگرنهای قاعدگی در روزهای قبل یا در طی یک دوره قاعدگی یا گاهی اوقات در طی تخمک گذاری ایجاد میشوند. علائم مشابه میگرن بدون هاله است اما ممکن است بیشتر طول بکشد یا حتی ناتوان کننده باشد. سردردهای مرتبط با تغییر هورمونها همچنین میتواند ناشی از موارد زیر باشند:
- قرص پیشگیری از بارداری
- یائسگی
- بارداری