فلوکستین

فلوکستین(fluoxetine) دارویی است که به‌شکل کپسول آهسته‌ رهش (کپسول‌هایی که آهسته در بدن آزاد می‌شوند) می باشد. کپسول خوراکی فلوکستین با اسامی تجاری پروزاک(Prozac) نیز شناخته می‌شود. گاهی فلوکستین به‌عنوان بخشی از درمان‌های ترکیبی استفاده می‌شود. به این معنی که شاید لازم باشد فلوکستین را همراه با سایر داروها مصرف کنید. مثلا برای درمان اپیزودهای افسردگی مرتبط با اختلال دوقطبی نوع ۱ و افسردگی مقاوم به درمان، فلوکستین باید همراه با اولانزاپین مصرف شود.

این دارو در ایران بصورت کپسول ۱۰ و ٢٠ میلی گرم می باشد. فرم شربت بیشتر برای درمان مشکلات افسردگی و وسواس در اطفال استفاده می شود.

موارد مصرف فلوکستین عبارتند از:

1. افسردگی: شامل افسردگی‌ اساسی.
2. اختلال وسواس فکری و عملی(OCD): این اختلال موجب ایجاد افکار آزار دهنده‌ی همیشگی(وسواس) و احساس نیاز به انجام چند باره‌ی کارها (اجبار) می‌شود.
3. پرخوری عصبی: این اختلال نوعی اختلال خورد و خوراک است که موجب اختلال پرخوری و رفتارهای افراطی برای جلوگیری از افزایش وزن می شود (پاک‌سازی مثلا با تحریک استفراغ، روزه‌ گرفتن یا ورزش خیلی زیاد).
4. حملات پانیک: این اختلال عبارت است از بروز حملات ترس و نگرانی شدید حتی وقتی هیچ تهدیدی وجود ندارد.

عناوین	توضیحات
چکیده دارو	فلوکستین یک مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین است که برای درمان اختلال افسردگی اساسی، پرخوری عصبی، وسواس فکری-عملی، اختلال ملال پیش از قاعدگی، اختلال هراس و دوقطبی نوع اول استفاده می‌شود.
برند دارو	این دارو با نام‌های تجاری Sarafem ،Prozac ،Rapiflux و Selfemra شناخته می‌شود.
بک‌گراند دارو	این دارو در سال ۱۹۸۷ تاییدیه FDA (سازمان غذا و داروی آمریکا) را دریافت کرد.
نوع دارو	این دارو از نوع مولکول کوچک (Small Molecule) است.
ساختار دارو
فرمول شیمیایی	C۱۷H۱۸F۳NO
فرم‌های موجود دارو	کپسول و کپسول تاخیری (Delayed-Release Capsule)، قرص(Tablet) و محلول(Solution)
وزن دارو	کپسول خوراکی (۱۰ میلی‌گرم، ۲۰ میلی‌گرم و ۴۰ میلی‌گرم)

نحوه‌ی اثر گذاری فلوکستین

سلول های مغزی که نورون نام دارند، چندین نوع ماده ی شیمیایی را به عنوان پیام رسان در فضای سیناپسی آزاد می کنند، تا نورون ها تحریک شوند و پیام عصبی منتقل گردد. این روند برای کنترل بسیاری از عملکردهای مغزی صورت می گیرد. سروتونین یکی از این ترکیبات می باشد که پس از تحریک نورون ها، توسط پمپ هایی به داخل نورون بازگردانده می شود.

در بیماری هایی نظیر افسردگی، پرخوری عصبی و وسواس، سطح سروتونین در مغز کاهش می یابد و با اثر این داروها می توان تعادل بین عوامل شیمیایی مغز را برقرار کرد تا علائم این بیماری ها برطرف گردد.

قرص فلوکستین به دسته‌ی داروهای مهار کننده‌ی انتخابی باز جذب سروتونین(SSRI) تعلق دارد. نحوه‌ی اثر گذاری فلوکستین به‌ این‌ ترتیب است که موجب افزایش مقدار سروتونین در مغز می‌شود. فلوکستین، با مهار باز جذب سروتونین به داخل نورون پیش سیناپسی منجر به باقی ماندن سروتونین در فضای سیناپسی شده و در نتیجه باعث تحریک بیشتر سلول های عصبی می شود.

شایع‌ترین عوارض جانبی مصرف فلوکستین :

1. بی خوابی و رؤیاهای عجیب‌ و غریب ، گاهی خواب آلودگی.
2. کاهش میل جنسی و مشکلات ارگاسم و اختلال نعوظ
3. کاهش اشتها
4. اضطراب و عصبانیت
5. ضعف و لرزش و خمیازه
6. سوء‌ِ هاضمه و اسهال
7. خشکی دهان
8. تهوع
9. گلودرد و آبریزش بینی
10. تعریق و گر گرفتگی.

قرص فلوکستین ممکن است در مواردی با عوارض جانبی وخیم‌تری همراه باشد که در این‌ صورت شاید نیاز به مراقبت‌های اورژانسی باشد. از جمله‌ی این عوارض، سندرم سروتونین می باشد که علائم آن عبارتند از:

1. تحریک پذیری و بی‌قراری
2. توهم (دیدن یا شنیدن چیزهایی که واقعی نیستند)
3. تپش قلب
4. بیش فعالی
5. تب
6. تهوع و استفراغ و اسهال

مصرف داروهای زیر به همراه فلوکستین موجب افزایش خطر سندرم سروتونین می‌شود:

1. مهارکننده‌های انتخابی باز جذب سروتونین مانند سرترالین
2. مهارکننده‌های بازجذب سروتونین و نور اپی نفرین(SSNRI) مانند دولوکستین و ونلافاکسین
3. ضدافسردگی‌های سه‌حلقه‌ای (TCA) مانند آمی‌تریپتیلین و کلومیپرامین
4. مخدرهای فِنتانیل و ترامادول
5. بوسپیرون و لیتیوم‌
6. تریپتوفان و آمفتامین‌ها. 

تداخل دارویی

داروهایی که در زیر آمده‌اند، نباید با فلوکستین مصرف شوند. مصرف این داروها همراه با قرص فلوکستین می‌تواند موجب ایجاد واکنش‌های خطرناکی در بدن شود.

۱- مهارکننده‌های مونو آمین اُکسیداز(MAOIs) : اگر از داروهای MAOI (مانند فِنلزین و ترانیل‌سیپرومین)مصرف می‌کنید یا طی دو هفته‌ی گذشته مصرفش را قطع کرده‌اید، نباید فلوکستین مصرف کنید. از آن‌طرف هم اگر طی پنج هفته‌ی گذشته مصرف فلوکستین را قطع کرده‌اید، نباید MAOI مصرف کنید. مصرف این داروها در فواصل زمانی نزدیک به‌ هم می‌تواند عوارض جانبی جدی و حتی کشنده ایجاد کند.

۲- تیوریدازین : قرص فلوکستین نباید با تیوریدازین‌ مصرف شود. اگر طی پنج هفته‌ی گذشته مصرف فلوکستین را قطع کرده‌اید، تیوریدازین‌ مصرف نکنید. مصرف هم‌زمان این داروها موجب ایجاد مشکلات جدی در ریتم قلب می‌شود.

۳- پیموزاید : فلوکستین را با پیموزاید هم نباید مصرف کرد، زیرا موجب افزایش سطح پیموزاید در بدن می‌شود و خطر بروز مشکلات ریتم قلب را افزایش می‌دهد. 

مصرف فنی توئین با فلوکستین می‌تواند موجب گیجی، سرگیجه و تب شود. مصرف کاربامازِپین با فلوکستین، موجب تاری دید، سرگیجه یا لرزش می‌شود. 

هشدار جعبه‌ی سیاه

قرص فلوکستین دارای هشدار جعبه‌ی سیاه است که جدی‌ترین هشدار از سوی سازمان غذا و دارو (FDA) محسوب می‌شود. هشدار جعبه‌ی سیاه به اطلاع پزشک و بیمار می‌رساند که داروی مذکور می‌تواند دارای عوارض خطرناکی باشد. گویا فلوکستین موجب افزایش افکار و رفتارهای خودکشی‌گرایانه می‌شود. منظور از افکار و رفتارهای خودکشی‌گرایانه اشتغال ذهنی به خودکشی یا انجام اعمالی است که درصورت عدم کنترل منجر به خودکشی خواهند شد. این خطر به‌ویژه در کودکان، نوجوانان و جوانان و همچنین در طول ما‌ه‌های اولیه‌ی درمان بیشتر است. ضمنا این خطر در کسانی که سابقه‌ی خانوادگی ابتلا به بیماری دوقطبی دارند یا افکار و رفتارهای خودکشی‌گرایانه داشته‌اند بیشتر است. 

• هشدار به مبتلایان اختلالات لختگی خون: فلوکستین موجب خون‌ریزی آسان می‌شود. اگر داروی دیگری برای رقیق‌شدن خون‌تان مصرف می‌کنید، این تداخل ممکن است موجب بروز خون‌ریزی‌های خطرناک شود.
• هشدار به دیابتی‌ها: فلوکستین می‌تواند موجب کاهش قند خون شود. وقتی مصرف این دارو را قطع کنید، ممکن است قندخون‌تان افزایش پیدا کند.
• هشدار به مبتلایان به اختلال دوقطبی نوع ۱: نباید فلوکستین را تکی برای درمان اختلال دوقطبی نوع ۱ مصرف کرد، زیرا موجب افزایش خطر بروز فاز شیدایی می‌شود. 

قطع ناگهانی این دارو می‌تواند با علائم زیر همراه باشد:

1. اضطراب و بی قراری
2. تحریک‌ پذیری
3. نوسانات خلقی
4. تغییر در عادات خواب
5. سردرد و سرگیجه
6. تعریق و تهوع

مصرف نامنظم فلوکستین چه ضرری دارد؟

اکثر داروهای اعصاب و روان اگر سر وقت و منظم مصرف نشوند، درست عمل نمی کنند، یا ممکن است عملکرد آنها ناقص شود. برای اینکه فلوکستین درست عمل کند، همیشه باید مقدار مشخصی از دارو در بدن‌تان موجود باشد.

اگر یادمان رفت یک وعده دارو بخوریم، چه کار کنیم؟

به‌محض یادآوری دارو را مصرف کنید. اما اگر وقتی یادتان آمد که فقط چند ساعت به وعده‌ی بعدی مانده است، فقط یک دُز مصرف کنید. هرگز نباید برای جبران دُز فراموش‌ شده دو دُز را به یکباره مصرف کنید، چرا که این کار موجب ایجاد عوارض جانبی می‌شود.

از کجا بفهیم دارو درحال اثر گذاری است؟

اوایل شروع مصرف دارو، ممکن است بهبودی احساس نکنید، زیرا یک تا چهار هفته طول می‌کشد تا اثر گذاری دارو آغاز شود (داروهای اعصاب و روان معمولا پس از یک تا چهار هفته روی بدن اثر می گذارند).

Dosage for major depressive disorder

• (Adult dosage (ages 18 to 64 years
• Typical dosage : 20–۸۰ mg per day
• Maximum dosage : 80 mg per day
• Initial dosage : 20 mg per day taken in the morning

Dosage for obsessive-compulsive disorder

• (Adult dosage (ages 18 to 64 years
• Typical dosage : 20–۶۰ mg per day
• Maximum dosage : 80 mg per day
• Initial dosage : 20 mg per day taken in the morning

Dosage for panic disorder

• Typical dosage : 20–۶۰ mg per day
• Initial dosage : 10 mg per day. After one week, increase your dosage to 20 mg per day

Dosage for bulimia nervosa

Typical dosage : 60 mg per day taken in the morning

منبع : What is fluoxetine

* درود بر شما که با حمایت خود و دعوت دیگران به مطالعه این مطلب و دیگر مطالبم، به من انگیزه می دهید. لطفا در کامنت ها و مباحثات شرکت کنید و پرسشگر باشید. جهت مشاوره تلفنی یا حضوری با شماره ۰۹۳۵۵۷۵۸۳۵۸ در تلگرام یا ایمو هماهنگ نمایید. همچنین می توانید با شماره ۰۹۱۲۰۷۲۸۷۱۲ تماس بگیرید. *