دانشنامه روانشناسی مردمی
علیرضا نوربخش (مشاور بالینی)

دفاع ها: دومین انحراف از مسیر احساسات

دفاع ها در کودکی آموخته می شوند

دفاع ها افکار، تکانه ها و امیال ناپذیرفتنی را هم دفع می کنند. دفاع ها برای جلوگیری از صمیمیت هیجانی در روابط بین فردی هم عمل می کنند.

دفاع

وقتی احساسات را کنکاش می کنیم، بیماران از دفاع ها استفاده می کنند. دفاع ها بصورت خودکار و ناخودآگاه، جنبه هایی از واقعیت و احساسات را که اضطراب آورند دور می کنند. چون دفاع ها نمی گذارند واقعیت را به درستی ببینیم، در رسیدن به اهداف شکست می خوریم و احساسات منفی بیشتری را تجربه می کنیم.

دفاع ها با تغییر دادن نحوه دیدن یا تفسیر واقعیت، نحوه احساس ما را تغییر می دهند، اما خود واقعیت را عوض نمی کنند. مثلا زنی که بدون رعایت روش های جلوگیری، رابطه جنسی برقرار می کند، از انکار استفاده می کند. او به جای روبرو شدن با واقعیت بیرونی (حامله شدن)، سعی در تغییر حالت درونی اضطراب دارد. بنابر این دفاع ها باعث عملکرد مرضی می شوند.

دفاع ها افکار، تکانه ها و امیال ناپذیرفتنی را هم دفع می کنند. مثلا زنی که شوهرش او را زده است برای دفع عصبانیتی که قادر به پذیرش آن نیست از دفاع عقلانی سازی استفاده کرده و می گوید: کار ناپخته ای کرد.

دفاع ها برای جلوگیری از صمیمیت هیجانی در روابط بین فردی هم عمل می کنند. مثلا شوهر در جواب پرسش زنش که آیا عاشق اوست، می گوید نمی دانم منظورت از عشق چیست، معلومه که به هم عادت کردیم. او عقلانی سازی می کند تا زنش و احساسش را دور نگه دارد.

دفاع ها عزت نفس را حفظ کرده و احساسات منفی را دفع می کنند. مثلا دانشجوی اخراجی دکتری می گوید اخراج شدنم مهم نیست چون به هر حال من قصد گرفتن دکتری نداشتم. او برای اجتناب از افت عزت نفس، از انکار استفاده می کند.

خاستگاه بین فردی دفاع ها

ما از کودکی یاد می گیریم هر عنصری از واقعیت(محرک، احساس، مشکلات)، که مراقبانمان را مضطرب می کند نادیده بگیریم تا پیوندمان را با آنها را حفظ کنیم. مثلا پدری که سو رفتار فیزیکی دارد به پسرش نگاه می کند و می گوید: اون لبخند رو از صورتت پاک کن، تو دیگه مرد شدی. پسر احساساتش را مخفی می کنه تا این دلبستگی ناایمن را حفظ کند.

دفاع ها در کودکی آموخته شده و بی شمار تکرار و تقویت می شوند، و در بزرگسالی، ساختار منش سرسختی را خلق می کنند.

همه اینها خارج از آگاهی شخص رخ می دهند. حافظه ناخوداگاه، دفاع ها را بر می انگیزند. دفاعها ناخوداگاه عمل می کنند.

از آنجا که دفاع ها ناخودآگاه اتفاق می افتند، بیمار نمی تواند بدون کمک درمانگر آنها را ببیند. ابتدا به بیمار کمک می کنیم که دفاع هایش را مشاهده کند. وقتی دفاع ها را به صحنه آگاه ذهن می آوریم، بیمار می تواند با احساسات خود روبرو شود، یا بوسیله دفاع از آنها اجتناب کند. شناسایی دفاع های بیمار عملی محبت آمیز است. آنها نشانه ها را ایجاد می کنند.

آیا خطر ندارد دفاع های بیمار را از او بگیریم؟

ما نمی توانیم این کار را بکنیم. ما نمی توانیم توان عقلانی سازی را از فرد بگیریم. دفاع ها رفتار هستند. وقتی دفاع را به آگاهی بیمار در می آوریم، بیمار می تواند آنها را انتخاب کند. او می تواند با احساسش رو به رو شود یا از آن اجتناب کند. به بیمار توضیح می دهیم که اجتناب از احساسات چه عواقبی دارد، لذا گرفتن دفاع ها از بیمار خطری نخواهد داشت.

آیا دفاع ها برای کارکرد ما ضروری هستند؟

دفاع های سالم و بالغ برای عملکرد سالم ضروری هستند. دفاع های غیر انطباقی، مشکلات فعلی و نشانه ها را ایجاد می کنند. 

دفاع های دوران کودکی دشمن فرد بزرگسال است. دفاع های کودک، برای انطباق با والدین و ترس های آنها در کودکی مناسب بوده است که در بزرگسالی نیز بیمار سعی می کند از دفاع های دوران کودکی خود برای کنار آمدن با مخاطبانی استفاده کند که به اشتباه آنها را مشابه فردی خطر آفرین در گذشته اش می داند.

پرسشنامه آنلاین سبک های دفاعی

۵ ۱ رای
رأی دهی به مقاله
* درود بر شما که با حمایت خود و دعوت دیگران به مطالعه این مطلب و دیگر مطالبم، به من انگیزه می دهید. لطفا در کامنت ها و مباحثات شرکت کنید و پرسشگر باشید. جهت مشاوره تلفنی یا حضوری با شماره ۰۹۳۵۵۷۵۸۳۵۸ در تلگرام یا ایمو هماهنگ نمایید. همچنین می توانید با شماره ۰۹۱۲۰۷۲۸۷۱۲ تماس بگیرید. *

2 نظر
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
سکینه قره سوفلو
۱۴۰۰/۰۱/۰۶ ۲۲:۲۵

خیلی خوب بود. آخر بیشتر مطالب تون منبع یا کتاب معرفی می کنید که عالیه این یکی اما منبع نداشت.