محبوب شکاک در رابطه
شناسایی شخصیت پارانوئید
محبوب شکاک حتی شوخی های عادی دیگران را تمسخر، تهدید و تحقیر برداشت می کند، و در مقابل هر گونه انتقادی واکنش های شدیدی نشان می دهند.
همه انسان ها برای اینکه بتوانند از خود در روابط عاطفی و صمیمی محافظت کنند، باید مراقب باشند و از خود دفاع کنند؛ اما اگر پارتنر شما همواره به شما و محیط اطرافش شک دارد و نگران سرنخ و حمله از سوی دیگران است، محبوبی شکاک است. احتیاط و نگرانی های چنین افرادی بسیار فراتر و آزار دهنده تر از رفتارهای یک فرد معمولی است که می خواهد با احتیاط رفتار کند.
در ذهن محبوب شکاک چه می گذرد؟
یک فرد پارانوئید در تمام مدت در هراس و عدم اعتماد به دیگران به سر می برد. وی معتقد است که نمی توان به دیگران واقعا اعتماد کرد و همه افراد موذی هستند و نسبت به او نیت بدی دارند. این افراد معتقدند حتی اگر هیچ دلیل واضحی هم وجود نداشته باشد، باز هم دیگران قصد آزار وی را دارند و جهان جای خطرناکی است. از نگاه یک فرد پارانوئید همه افراد از جمله خود شما که با وی در رابطه عاطفی هستید، در معرض اتهام به سوء نیت هستید.
محبوب شکاک حتی شوخی های عادی دیگران را تمسخر، تهدید و تحقیر برداشت می کند، و در مقابل هر گونه انتقادی واکنش های شدیدی نشان می دهند. این افراد در روابط خود خشک، رسمی، بی احساس، فاقد حس شوخ طبعی، عصبی، غیر قابل انعطاف، پرخاشگر، متهم کننده، سرزنشگر و کنترل گر هستند.
نشانه های محبوب شکاک و پارانوئید
- او گمان می کند که شما به او صدمه می زنید، از او سوء استفاده می کنید یا او را فریب می دهید.
- دائما در اعتماد کردن به شما تردید دارد و می ترسد که مبادا شما از اطلاعاتی که از وی دارید سوء استفاده کنید.
- او حتی تعریف و تمجیدهای شما را به گونه ای منفی، تهدید آمیز و تحقیر کننده برداشت می کند.
- زمانی که احساس کرد مورد تهدید و تحقیر قرار گرفته برای همیشه کینه به دل می گیرد.
- به آسانی احساس می کند مورد حمله قرار گرفته و به سرعت خشمگین می شود و پرخاشگری می کند.
رابطه عاطفی با فرد شکاک چگونه است؟
محبوب شکاک دنیا را سیاه یا سفید می بیند. یعنی یا افراد علیه من هستند یا در خدمت من هستند. بنابراین شما که شریک عاطفی او هستید یا همواره باید وفاداری خود را به او ثابت کنید یا متهم به خیانت می شوید. برای هر کسی دوست داشتن کسی که همواره در حال تهدید و پرونده سازی علیه وی است دشوار است. در رابطه عاطفی با محبوب شکاک آنچه طرف مقابل را آزار می دهد این است که همواره خود را محق می داند.
چنین فردی همواره شواهد عینی علیه باورهای خود را نادیده می گیرد، تا به خود ثابت کند دنیا امن نیست. به عنوان مثال هنگامی که محبوب خود را به خیانت متهم می کند، ابتدا شواهد محکم دال بر وفاداری را نادیده می گیرد و به شواهد قابل چشم پوشی (چرا نیم ساعت دیر اومدی خونه؟) استناد می کند. متأسفانه چون نظام فکری وی مبتنی بر افکار و نتیجه گیری های غیر منطقی است، هیچگونه بحث و دلیلی برای وی متقاعدکننده نیست.
گاهی ممکن است رفتارهای محبوب پارانوئید خصوصا در ابتدای رابطه، شما را به اشتباه بیاندازد. ممکن است کنجکاوی ها و کنترل گری های محبوب شکاک خود را به پای عشق شدید وی بگذارید. باید مراقب باشید و خود را گول نزنید. رفتار وی ریشه در افکار پارانوئیدی و ترس وی از خیانت شما دارد. عشاق پارانوئید می توانند، در میانه دو جنگ برای مدت کوتاهی رفتارهای منطقی داشته باشند و به همین جهت شما در چنین زمانی امیدوار به بهبود رابطه می شوید. باید در نظر داشته باشید که این تغییر حالات موقتی است و قطعا فرد پارانوئید مجددا الگو رفتارهای قبلی خود را تکرار می کند.
زندگی با همسر شکاک چگونه است؟
همسر شکاک، می‌خواهد که شما را همیشه تحت کنترل قرار دهد، پس بیش از اندازه محدودتان می‌کند، آرامش ندارد و ذهنش درگیر این است که شاید به او خیانت کنید. ممکن است در ابتدای رابطه متوجه حساسیت او نشوید یا خودتان را گول بزنید که به خاطر دوست داشتن و علاقه زیاد است؛ ولی به تدریج حس می‌کنید که بدبینی‌های او غیر قابل تحمل شده و به سر زدن‌های ناگهانی به محل کارتان و محدود کردن روابط خانوادگی گسترش می‌یابد. طوری شما را تحت نظر دارد که حس می‌کنید یک کارآگاه خصوصی استخدام کردند که می‌خواهد مچ شما را بگیرد. برای حریم خصوصی‌تان ارزشی قائل نیست و مدام تماس‌ها، پیام‌ها و رفت و آمدهای شما را چک می‌کند.
ادامه یافتن بدبینی، به نارضایتی بیشتر از زندگی منجر می‌شود و انبوهی از احساسات ناامیدی، غم، عصبانیت، اضطراب و افسردگی را تجربه می‌کنید. در حالت شدیدتر اگر شکاکیت با ضرب و شتم هم همراه باشد، ممکن است چنان درماندگی و حقارتی در شما ایجاد شود که تنها راه رهایی را طلاق بدانید.
چرا من جذب افراد شکاک می شوم
من این فرد را دوست دارم و در ارتباط با او هستم. بنابراین بایستی ویژگی‌های جذاب بسیاری داشته باشد که من را به خودش جذب کرده است. این ویژگی‌ها الزاما هشیارانه نیست. گاهی ما به صورت ناهشیار جذب اشخاصی با رگه‌های شخصیتی خاصی می‌شویم. گاهی نیز، رگه‌های شخصیتی، باورها، طرحواره‌ها و الگوی دلبستگی ما به گونه‌ای است که رفتار فرد مقابل را آن‌گونه که می‌خواهیم تعبیر می‌کنیم.
مثلا در ارتباط با افراد شکاک، گاهی در اوایل نه تنها احساس آزردگی نمی‌کنیم، حتی خوشمان هم می‌آید، از اینکه یک نفر برایش مهم است با چه کسانی ارتباط داریم، احساس مورد توجه بودن می‌کنیم. وقتی هر جا که می‌رویم می‌خواهد بداند و بایستی قبل از رفتن به هر جا به او اطلاع دهیم، احساس می‌کنیم یک نفر همیشه حواسش به ما هست. البته این رفتارها همیشه رفتارهای سوءظن‌دار نیستند. تا حدی این رفتارهای چک کردن، خبر گرفتن یا حال پرسیدن در تمام ارتباطات دلبستگی مشاهده می‌شود.
چه موقع رابطه با فرد شکاک مخرب و آزار دهنده می‌شود؟
وقتی این رفتارها آسیب‌زا می‌شوند که دیگر جنبه دلتنگی و ابراز محبت و عشق نداشته باشند. آن موقع است که به جای اینکه احساس آرامش و دلبستگی داشته باشیم، تنش و استرس را تجربه می‌کنیم. این که اجبار داشته باشیم به محبوبمان مدام جواب پس بدهیم، آزار دهنده می‌شود. سخت‌تر آن‌که بدانیم آن‌که عاشقش هستیم به ما اعتماد ندارد.
انواع راهکارها در برابر محبوب شکاک
راهکارهای مقابله‌ای
گاهی بایستی از دید او دنیا را ببینیم. گاهی در یک برهه‌ای، محبوب ما دچار عدم اعتماد نسبت به ما شده است و این برهه از یک زمان خاصی بوجود آمده است. در ابتدا، بهترین راه برای برگرداندن دلبستگی مخدوش شده، صحبت کردن است. اما این صحبت کردن بایستی در راستای حل مشکل باشد. حل مشکل فقط به معنای برگرداندن دلبستگی نیست. گاهی، با صحبت کردن ممکن است هر دو فرد در یک رابطه دلبستگی نتیجه بگیرند که بایستی از هم دور شوند.
با یادگیری مهارت‌های حل مسئله و همچنین مدیریت هیجان می‌توان مباحثه مؤثرتری را پیش برد. به عبارتی، اگر هر دو طرف صحبت بتوانند هیجانات خود را مدیریت کنند، می‌توانند به هدف حل مسئله نزدیک شوند. درک فرد شکاک وقتی صورت می‌گیرد که بتواند بدون دغدغه قضاوت شدن از طرف ما نگرانی‌هایش را ابراز کند.
راهکارهای محافظتی
ما برای محافظت از خود، گاهی خودمان را از واقعیت منحرف می‌کنیم. مثلا اینکه به خود بگوییم خوب اشکالی ندارد که او مرا محدود می‌کند، عوضش مرا دوست دارد. در ابتدا شاید این از خودگذشتگی به رابطه و تداوم آن کمک کند، اما رفته رفته نارضایتی خود ما از رابطه بیشتر می‌شود. بنابراین، اگر رفتارهایی شبیه چک کردن بیش از حد، شوخی‌هایی در حیطه‌هایی که پی می‌بریم به سوءظن کشیده می‌شوند یا رفتارهای مراقبتی بیش از حد عادی دیدیم، به عنوان زنگ خطر در نظر بگیریم.
گاهی، در رابطه با فرد شکاک، با خطرهایی روبرو می‌شویم. این خطرها در ابتدا آنقدر بد به نظر نمی‌رسند که بخواهیم اقدامی برایشان انجام دهیم. مانند اینکه از ما می‌خواهد پوششمان را عوض کنیم. یا اینکه دوستانمان را حذف کنیم. یا خانه یکی از فامیل‌هایمان نرویم. دلیل آن را هم دوست داشتن و محافظت از ما بیان می‌کند. تا اینجای رابطه ما سعی می‌کنیم به خاطر عشقی که به محبوبمان داریم، خواسته‌هایش را عملی کنیم. اما گاهی رفتارهایی دیده می‌شود که خطرهای جدی حساب می‌شوند.
تصور کنید بدون اطلاع فرد شکاک به جایی برویم و یادمان برود او را در جریان بگذاریم. وقتی که برگردیم با هجمه ای از ابراز خشم او مواجه شویم. به نوعی که با موقعیت اتفاق افتاده سازگار نباشد. مثلا پرخاشگری کلامی یا رفتاری که مورد انتظار موقعیت رخ داده شده نباشد. معمولا پس از فروکش خشم، فرد شکاک از رفتار ناعادلانه‌اش عذرخواهی می‌کند. اما این رفتارها رفته‌رفته به صورت افزایشی ادامه می‌یابند. به طوری که گستره بزرگی از اختیارات طرف مقابل را به خودش اختصاص می‌دهند. آن موقع است که نفس کشیدن در این رابطه برایمان سخت می‌شود. انگار هر کاری و هر حرکتی که کنیم، معنای خاصی دارد و بعد باید پاسخگوی کردار خود در محضر محبوب شکاکمان باشیم.
راه‌های نجات از رابطه سوءاستفاده‌گرانه فرد شکاک
وقتی رابطه ما دیگر رنگ و بوی دلبستگی ایمن را ندارد، بایستی به فکر چاره برای نجات باشیم. گاهی رابطه به سوءاستفاده کشیده می‌شود. گستره سوءاستفاده از کلام، جسمی و جنسی متغیر است. رفتارهای فرد شکاک که سوءاستفاده می‌کند، می‌تواند به حدی برسد که دیگر نتوانیم خودمان را پیدا کنیم. او از ما می‌خواهد برای ادامه رابطه در او و افکار و عقایدش هضم شویم. دیگر از ما، خودی نمی‌ماند. گاهی ممکن است آنقدر دراین رابطه فرسایشی بمانیم که دیگر تاب ادامه و توان بیرون آمدن نداشته باشیم. در این‌جا است که حتما به کمک حرفه‌ای نیاز داریم.
وقتی رابطه به سوءاستفاده کشیده شد، بهترین راه برای نجات، مرزبندی برای موجودیت و حق انتخابمان است. در این راه، اگر دیدیم که توان مقابله با مشکلات پیش رو را نداریم، می‌توانیم از متخصصان روان کمک حرفه‌ای بگیریم.
برای درک بهتر این نوع اختلال شخصیتی می توانید فیلم ملی و راه‌های نرفته‌اش را تماشا کنید.
منابع :
- کتاب عشق دیوانه وار. برد جانسون و کلی موری، ترجمه مهرداد فیروزبخت
- Identifying the paranoid personality in relationships
ممنون از مطالب خوبتون
من با آدم هایی برخورد دارم که ترس از جدایی دارن
خیلیا مشکلات توی زندگیشون دارن اما ترجیح میدن توی اون زندگی بمونن. واقعا راهی هست؟
مخصوصا برای خانم های خانه داری که هیچ درآمد و حامی ندارن چه راه حلی میتونه وجود داشته باشه؟
مخصوصا با قوانین ایران که حق طلاقی ندارن