جنون آتش افروزی
جنون آتش افروزی عبارت است از : برپاکردن حریق به صورت مکرر و هدفمند. این اختلال در مردها بسیار شایع تر از زنهاست
جنون آتش افروزی (pyromania) عبارت است از : برپاکردن حریق به صورت مکرر و هدفمند.
خصوصیات مرتبط با آن عبارتند از؛ احساس تنش یا انگیختگی عاطفی پیش از آتش افروزی، شیفتگی، علاقه یا کنجکاوی و مجذوبیت نسبت به آتش، فعالیت ها و تجهیزات مرتبط با آتش نشانی، احساس لذت، رضایت یا تسکین هنگام آتش افروزی یا هنگام مشاهده حریق یا شرکت در پیامدهای آن.
بیماران ممکن است پیش از شروع آتش افروزی تدارکات پیشرفته قابل ملاحظه ای درنظر بگیرند. جنون آتش افروزی با ایجاد حریق از این نظر متفاوت است که حالت دوم به منظور نفع مالی، انتقام گیری یا سایر دلایل انجام می شود و از قبل برنامه ریزی شده است.
مبتلایان به جنون آتش افروزی از تماشاگران همیشه حاضر حریق در حوالی منزل خود هستند، به کرات زنگهای خطر را به دروغ به صدا درمی آورند و نسبت به احضار آتش نشانی علاقه نشان می دهند. کنجکاوی آنها بسیار مشهود است ولی نسبت به اعمال خود هیچ گونه احساس پشیمانی ندارند و نسبت به پیامدهای حریق برای زندگی انسانها و اموال آنها بی تفاوت هستند.
آتش افروزها ممکن است از تخریب ناشی از حریق احساس رضایت کنند و اغلب سرنخ های آشکاری برجا می گذارند. خصوصیات شایع همراه عبارت است از: مسمومیت الکلی، کژکاری جنسی، ضریب هوش کمتر از حد طبیعی، ناکامی های شخصی مزمن و نفرت از صاحبان قدرت. در برخی موارد آتش افروزها با آتش دچار تحریک جنسی می شوند.
همه گیر شناسی :
این اختلال در مردها بسیار شایع تر از زنهاست و نسبت ابتلای مرد به زن تقریبا ۸ به ۱ است. بیش از ۴۰ درصد بزرگسالانی که به جرم ایجاد حریق دستگیر می شوند کمتر از ۱۸ سال دارند.
بیماری های همراه :
جنون آتش افروزی به میزان قابل ملاحظه ای با اختلالات سوء مصرف مواد اختلالات خلقی (افسردگی یا دوقطبی )، سایر اختلالات کنترل تکانه نظیر جنون دزدی در آتش افروزان مونث و انواعی از اختلالات شخصیت از جمله اختلال شخصیت مرزی و بی کفایت همراه است. اختلال کم توجهی – بیش فعالی و ناتوانی های یادگیری ممکن است با جنون آتش افروزی کودکی همراه باشد و اغلب تا دوران بزرگسالی ادامه می یابد .
برخی مطالعات نشان دهنده افزایش میزان سوء مصرف الکل در افراد آتش افروز است. این بیماران همچنین ممکن است سابقه ای از صفات ضد اجتماعی نظیر فرار از مدرسه ، بزهکاری ، و فرار از خانه داشته باشند . در سابقه این افراد ، شب ادراری یافته شایعی است، هر چند مطالعات کنترل شده این یافته را تائید نمی کنند. با این حال مطالعات نشان داده اند بین بی رحمی با حیوانات و آتش افروزی ارتباطی وجود دارد. آتش افروزی در دوران کودکی و نوجوانی اغلب با اختلال کم توجهی -بیش فعالی یا اختلالات انطباق ارتباط دارد.
رفتار درمانی
در درمان جنون آتش افروزی مطالب چندانی نوشته نشده است. درمان مبتلایان به دلیل فقدان انگیزه در آنها مشکل است. تا زمانی که نتایج تحقیقات موفقیت هیچ درمان منفردی را نشان نداده است، رویکرد مناسب استفاده از چند روش مختلف و از جمله رویکردهای رفتاری است. به علت ماهیت عودکننده بیماری، برنامه درمان می بایست شامل نظارت بر بیمار جهت جلوگیری از تکرار دروه های آتش افروزی باشد.
زندانی کردن ممکن است تنها روش پیشگیری از تکرار عمل باشد. پس از زندانی کردن می توان رفتار درمانی را در موسسات تأدیبی انجام داد.
ملاک های تشخیصی DSM برای جنون آتش افروزی
الف – آتش افروزی ارادی و از روی قصد بیشر از یک مورد
ب – تنش یا تهیج احساسی قبل از انجام عمل
پ – شیفتگی ، علاقه ، کنجکاوی یا جذب شدن به آتش و بافتار های وضعیتی مربوط به آتش ( مثل لوازم و وسایل آتش افروزی ، کاربرد های آتش ، یا پیامد های آتش سوزی )
ت- احساس آرامش ، شادی و لذت هنگام آتش افروزی ، شاهد بودن یا شرکت کردن در نتیجه آن
ث- آتش افروزی به منظور کسب پول انجام نمی شود . وسیله ای برای ابراز عقاید اجتماعی – سیاسی نیست.برای پنهان کردن عمل مجرمانه ای صورت نمی گیرد . راهی برای ابراز خشم یا انتقام جوئی نیست، برای بهبود شرایط شرایط زندگی فرد انجام نمی شود ، در پاسخ به یک هذیان یا توهم انجام نشده است ، و ناشی از اختلال قضاوت هم نیست
ج – آتش افروزی را نمی توان با اختلال سلوک ، حمله مانیک ، یا اختلال شخصیت ضد اجتماعی به نحو بهتری توجیه کرد.
منبع : خلاصه روانپزشکی علوم رفتاری / روانشناسی بالینی – کاپلان و سادوک-ترجمه : دکتر فرزین رضاعی