برنده نوبل پزشکی ۲۰۱۶
دانشمند ژاپنی یوشینوری اُسومی برنده نوبل پزشکی ۲۰۱۶ شد
آکادمی نوبل سوئد برنده نوبل پزشکی و فیزیولوژی سال ۲۰۱۶ را اعلام کرد. یوشینوری اُسومی “برای کشف مکانیسم خودخواری (اتوفاژی)” برنده جایزه ۹۳۰ هزار دلاری شد. بنا به تعریف موسسه کارولینسکا، اتوفاژی “اساس تخریب و بازیافت اجزاء سلول” است.
کمیته نوبل کشف پروفسور اسومی را از این جهت حائز اهمیت دانست که به “شناخت بسیاری از روندهای سلولی مثل جهش ژنتیکی و عفونتهایی که میتوانند بیماریهای مختلفی مثل پارکینسون، دیابت، سرطان و بیماریهای سلسله اعصاب ایجاد کنند” کمک کرده است.
اتوفاژی که از دهه ۱۹۶۰ شناخته شده است؛ بدین معنی است که سلول اجزای خود را در غشایی بستهبندی کرده، بعد این مجموعه با مرکز بازیافت سلول (لایزوزوم) در میآمیزد تا آنزیمهای لایزوزوم، مواد مورد نظر را تخریب کنند. پروفسور ۷۱ ساله ژاپنی گروهی از ژنها را شناسایی کرد که اتوفاژی در مخمر نان کنترل میکردند و بعد نشان داد مکانیسم مشابهی هم در سلولهای انسان وجود دارد. با این که ممکن است به نظر برسد اتوفاژی روندی مخرب است اما این مکانیسم طبیعی دفاع سلول است. در مواقعی که مواد غذایی به اندازه کافی به سلول نمیرسد یا اینکه سلول باید عوامل مهاجم مثل باکتری و ویروس را تخریب کند، اتوفاژی برای زدودن مواد زائد و کاهش مصرف سلول ضروری است.
علاوه بر این سلول مواد زائدی را که خود تولید کرده یا اجزایی را که پیر شدهاند به این ترتیب تخریب کرده و از مواد اولیه آنها برای تولید اجزا و مواد جدید استفاده میکند. دانشمندان بسیاری بیماریها از جمله سرطان و دمانس را محصول اختلال در روند اتوفاژی سلول میدانند.
سیاست کمیته نوبل این است که نام نامزدها را اعلام نمیکند اما برای نوبل پزشکی امسال بیش از ۲۷۰ دانشمند نامزد دریافت معترترین جایزه پزشکی دنیا بودند. این ۱۰۷امین جایزه نوبل پزشکی است که اولین بار در سال ۱۹۰۱ به امیل فون بهرینگ برای کشف واکسن دیفتری اهدا شد. برندگان سال گذشته سه دانشمندی بودند که برای یافتن درمانی جدید برای مالاریا و بیماریهای حارهای برنده این جایزه شدند.
منبع : BBC