دانشمندان موفق به کشف ساز و کار تازه ای در ساخت و ذخیره خاطره در حافظه شده‌اند که حتی خود آنها را هم شگفت زده کرده است. یک گروه از پژوهشگران آمریکایی و ژاپنی پی برده‌اند که مغز از هر رویدادی در زندگی یک فرد دو نسخه خاطره ذخیره می‌کند که یکی برای حال و دیگری برای تمام عمراست.
تاکنون چنین تصور می‌شد که هر رویدادی در زندگی فرد، اول به صورت خاطره کوتاه مدت ذخیره و سپس به مرور زمان به آرامی به خاطره درازمدت تبدیل می‌شود. متخصصان می‌گویند که این کشف نه تنها شگفت‌انگیز بلکه “زیبا و قانع کننده” است.
دو بخش از مغز در یادآوری تجربیات شخصی ما نقش اساسی دارند. “هیپوکامپ” محل حفظ خاطرات کوتاه مدت و “کورتکس” مغز جایی برای حفظ خاطرات دراز مدت است. این نقطه نظر پس از آن معروف شد که در سال ۱۹۵۰ فردی به اسم هنری مولیسن تحت عمل جراحی صرع قرار گرفت و بخش هیپوکامپ مغزش آسیب دید. این عارضه باعث شد که او نتواند از رویدادهای جدید خاطره بسازد، اما قادر به یادآوری خاطرات خود قبل از عمل جراحی بود.
به همین دلیل این فرضیه قوت گرفت که بخش هیپوکامپ مغز محل ذخیره خاطره‌های کوتاه مدت است که بعدا با تبدیل به خاطره‌های درازمدت در بخش کورتکس مغز ذخیره می‌شود. اما گروهی از پژوهشگران موسسه فناوری ماساچوست در آمریکا (ام آی تی) به دنبال مطالعاتی تازه، به پیشرفتی شگفت انگیز برای رد این فرضیه دست یافته‌اند.
این دانشمندان برای پی بردن به نحوه کار این دو بخش مغز، آزمایش‌هایی روی موش انجام داده‌اند که فکر می‌کنند نتیجه آن در مورد انسان هم صدق می‌کند. در این آزمایش تاثیر شوک بر خاطره‌های خاص در یک خوشه از سلول‌های به هم پیوسته از مغز مورد مطالعه قرار گرفت. پس از آن، پژوهشگران پرتوهای نور را برای کنترل فعالیت نورون‌ها به داخل مغز تاباندند و با این کار توانستند واقعا خاطره‌ها را روشن و خاموش کنند.
نتیجه این آزمایش که در نشریه ساینس انتشار یافته است نشان می‌دهد که خاطره‌ها همزمان در هیپوکامپ و کورتکس مغز ذخیره می‌شوند.
پروفسور سوسومو تونگاوا، برنده نوبل پزشکی و رئیس مرکز تحقیقات حافظه و یادگیری دانشگاه ام‌آی‌تی، با اشاره به غیر منتظره بودن نتیجه این مطالعات گفته است: “این درست عکس فرضیه‌ای است که تاکنون مورد قبول بود و در مقایسه با دانش قبلی در این زمینه پیشرفت شگرفی به شمار می‌رود” . پژوهشگران همچنین نشان داده‌اند که اگر رابطه بین دو بخش هیپوکامپ و کورتکس مغز مختل شود، حافظه دراز مدت هیچ گاه کامل نمی‌شود.
با این که فرضیه جدید در حال حاضر در مرحله پژوهش علمی است اما به اعتقاد پروفسور تونگاوا نتیجه آن می‌تواند به روشن شدن دلایل بعضی از بیماری‌های مربوط به حافظه از جمله زوال عقل کمک کند.
منبع : BBC