دانشنامه روانشناسی مردمی
روانکاوی، خودشناسی و رشد فردی با علیرضا نوربخش

تحلیل رفتار متقابل

تحلیل رفتار متقابل نظریه‌ای است در مورد شخصیت و روش منظمی برای روان درمانی است. تحلیل رفتار متقابل یک تئوری روان‌شناسی است که توسط اریک برن در سال ۱۹۵۰ ارائه گردید. این نظریه در هر جا که انسان‌ها حضور داشته و با یکدیگر رابطه برقرار کنند، کاربرد عملی دارد. در این مکتب علمی-کاربردی، از به کار بردن مفاهیم پیچیده اجتناب شده ‌است.

تحلیل رفتار متقابل به شما کمک می‌کند نقش‌های ذهنی خود و دیگران را بشناسید، تعاملات خود را تحلیل کنید و رفتارهای ناسالم را به تعاملات سالم و مؤثر تبدیل کنید.

سه حالت من (Ego States)

اریک برن معتقد بود که هر فرد سه «حالت ذهنی یا ego» دارد که رفتار، احساسات و افکار او از آن‌ها ناشی می‌شود:

1- والد (Parent) : رفتارها، باورها و ارزش‌های آموخته‌شده از والدین یا مربیان.

  • والد انتقادی: دستوردهنده، قضاوت‌کننده.
  • والد حمایتگر: مراقب و محافظت‌کننده.

2- بالغ (Adult) : منطقی و واقعی‌نگر، تصمیم‌گیری براساس اطلاعات موجود و بدون قضاوت.

3- کودک (Child) : احساسات، نیازها و واکنش‌های کودکانه یا خلاقانه.

  • کودک طبیعی: خلاق، بازیگوش، کنجکاو.
  • کودک مطیع یا سرکوب‌شده: ترس، نگرانی، عصبانیت.