اصول و فرضیه های تحلیل ساخت – شناخت حالات من:
پایه نظری تحلیل ساخت سه اصل مطلق عملی (pragmatic absolute) و سه فرضیه عمومی را در بر دارد. منظور از مطلق عملی، شرطی است که تاکنون مورد استثنایی برای آن پیدا نشده باشد.
سه اصل مطلق عملی:
۱) هر فرد بالغ زمانی یک کودک بوده است.
۲) هر انسانی بافت مغزی اش کار کردی کافی دارد، بالقوه دارای توان کافی برای آزمون واقعیت است.
۳)هر فرد بالغ، عملا والدین یا والدین جانشین (in loco parentiis) داشته است.
و فرضیه های متناظر بر آنها(سه اصل بالا) به این شرح است:
۱)آثار و بقایای دوران کودکی به صورت «حالات منِ »کامل در تمام سالهای سنین بعدی زندگی باقی می ماند. (آثار روانی قدیمی)
۲) واقعیت آزمایی کار «حالات من» جداگانه است و نه یک توان مجزا. (کاردکرد روانی جدید)
۳) مرکز تصمیم گیری ممکن است تحت تسلط کامل «حالات من» فرد دیگری باشد به گونه ای که از پیش درک شده است. (کارکرد روانی برونی)
به طور خلاصه ساختار شخصیت شامل سه عضو می گردد:
روان برونی، روان جدید، روان قدیمیاین اعضاء از لحاظ پدیده شناسی و کارکردی، خود را به صورت سه جنبه «حالات من» که به ترتیب «والد»، «بالغ» و «کودک» نام دارند ظاهر می سازند.
(منبع: اریک برن، تحلیل رفتار متقابل، ترجمه اسماعیل فصیح، ص ۲۷ و۲۸)
ــــــــــــــــــــــــــ
توضیح:
در تحلیل ساخت سه اصل مطرح می شود که عمومی هستند و مورد مخالف یا استثنایی ندارند:
اصل ۱ خیلی ساده است. ما همه می دانیم که هر انسانی روزی کودک بوده است (آثار روانی قدیمی یعنی آثاری از خصوصیات روانی که مربوط به گذشته است )
اصل ۲ به این واقعیت اشاره دارد که هر انسانی در شرایط طبیعی قدرت سنجش واقعیت های جهان اطرافش را دارد ، مثلا وقتی ما صحنه تصادفی را می بینیم خیلی راحت تشخیص می دهیم که تصادف شده است. ( کارکرد روانی جدید یعنی کارکرد و نیروی روانی که مربوط به گذشته نیست و در گذشته در فرد این توانایی وجود نداشته است )
اصل ۳ به این نکته اشاره دارد که همه انسانها دارای پدر و مادر هستن یا جانشینانی برای آنها دارند ، مثلا کودکی که والدین خود را از دست داده است، بستگانی دارد که از وی مراقبت می کنند یا مسئولین پرورشگاهی که او را در انجا نگهداری می کنند در حکم جانشینان والدین آن کودک هستند . ( کارکرد روان برونی یعنی کارکرد و توانایی روانی که تحت تاثیر محیط حارجی – نسبت به فرد- می باشد)
بعد از اینکه این سه اصل را فهمیدیم باید این را هم بدانیم که سه فرضیه منطبق بر سه اصل بالا در تحلیل ساخت مطرح می شود که در بالا ذکر شدند ، و در زیر توضیح داده می شوند:
فرضیه ۱ ، یعنی حالات و صفات و کلا هر نوع از آثار کودکی در بزرگسالی هم فرد را همراهی می کنند . مثلا فردی را در نظر بگیرید که در یک روز تعطیل به زمین بازی و تفریح مجاور خانه شان رفته است و در آنجا شروع به تاب بازی میکند یا فردی که در برخورد با همسرش لجبازی می کند . در هر دو مثال اگر با دقت نگاه کنیم می توانیم به راحتی این دو نفر را مانند کودک خردسالی تصور کنیم منتهی با اندام بزرگسالان .
فرضیه ۲ ، به این نکته اشاره می کنئد که در ارزشیابی انسان از رفتار خودش یا دیگران نیرویی جداگانه و به غیر از «حالات من» دخالت ندارد و در واقع یکی از «حالات من » به ارزیابی رفتار دست میزند . مثلا وقتی ما در توصیف رفتار خودمان یا دوستانمان ، می گوییم که چه کار بچگانه ای انجام دادم (داده) ، یکی از «حالات من» است که این تشخیص رو می دهد.
فرضیه ۳، به این نکته اشاره دارد که ممکن است انسان تحت تاثیر دیگران تصمیم بگیرد و ممکن است باید و نباید هایی که برای خودش وضع می کند را از دیگران و تحت نفوذ دیگران کسب کرده باشد.
حالا که ما فهمیدیم روان برونی ، روان جدید و روان قدیمی چه هستند می توانیم بگوییم که این سه عضو ساختار شخصیت ، شکل ظهور کردنشان به صورت والد ، بالغ و کودک است.
بنابراین TA سه شکل ظهور یا سه جزء برای شخصیت معرفی می کند که عبارتند از:
۱) والد (روان برونی – فرضیه شماره ۳) یعنی صفات و خصوصیات و به طور واضح تر ، باید و نبایدها و اخلاقیات و صفاتی از این دست که ما از والدین یا جانشینانشان کسب کردیم یا دست کم تحت تاثیر آنها بوده است.
۲) بالغ (روان جدید – فرضیه ۲ ) یعنی قدرت تصمیم گیری و منطقی بودن انسان که در کودکی و جود نداشته و تحت تاثیر والدین هم نیست.
۳) کودک ( روان قدیمی – فرضیه ۳) یعنی صفات ، رفتار ، کارکردها و خصوصیاتی که فرد در گذشته و در زمان کودکی اش آنها را داشته است و در دوران بعد از کودکی نیز به صورت بقایا و آثار،فرد را همراهی می کنند.
والد مترادف Parent و بالغ مترادف Adult و کودک مترادف Child در زبان انگلیسی می باشد و در TA آنها را با سه دایره به صورتی که در عکس می بینید نشان می دهند والد در بالا ، بالغ در وسط و کودک در پایین.
