مهارت های زندگی
مهارت های زندگی در واقع نوعی تمرین رفتاری هستند که کمک می کنند در موقعیت های مختلف زندگی بهترین واکنش و رفتارها را داشته باشید. مهارت های زندگی تضمین کننده سلامت روان افراد جامعه هستند.
سازمان جهانی بهداشت (WHO) مهارت‌های زندگی را این‌گونه تعریف می‌کند: «توانایی‌های روانی و اجتماعی که به افراد کمک می‌کنند تا با نیازها و فشارهای زندگی روزمره به شکلی مؤثر مواجه شوند و رفتارها و روابط سالم ایجاد کنند.»
مهارت های زندگی، مهارت هایی هستند که برای افزایش توانایی های روانی-اجتماعی افراد، آموزش داده می شوند و فرد را قادر می سازند که به طور موثر با مقتضیات و کشمکش های زندگی رو به رو شود. در واقع بسیاری از شکست ها، ناکامی ها و مشکلاتی که افراد در زندگی خود تجربه می کنند به خاطر وجود نقص هایی است که در این زمینه دارند.
مهارت های زندگی یعنی ایجاد روابط بین فردی مناسب و موثر، انجام مسئولیت های اجتماعی، تصمیم گیری های صحیح، حل تعارض ها و کشمکش ها بدون توسل به اعمالی که به خود یا دیگران صدمه می زنند. مهارت های زندگی ویژگی هایی نیستند که به طور ذاتی در افراد وجود داشته باشند بلکه نیازمند آموزش و تمرین بسیار در موقعیت های مختلف هستند.
WHO مهارت‌های زندگی را به دو دسته اصلی تقسیم کرده است:
۱. مهارت‌های فردی : مهارت‌هایی که به شناخت خود، مدیریت هیجانات و حل مسائل شخصی کمک می‌کنند:
- خودآگاهی (Self-awareness): شناخت نقاط قوت و ضعف، احساسات و ارزش‌های خود
- مدیریت هیجانات (Emotional regulation): کنترل احساسات منفی مثل خشم یا اضطراب
- تصمیم‌گیری (Decision-making): انتخاب بهترین گزینه‌ها در شرایط مختلف
- حل مسئله (Problem-solving): شناسایی راه‌حل‌های مؤثر برای مسائل و چالش‌ها
- تفکر انتقادی (Critical thinking): تحلیل منطقی و عاقلانه موقعیت‌ها
۲. مهارت‌های اجتماعی : مهارت‌هایی که به ارتباط مؤثر و رفتار مثبت با دیگران کمک می‌کنند:
- ارتباط مؤثر (Effective communication): بیان درست افکار و گوش دادن فعال
- همکاری گروهی (Interpersonal skills): توانایی تعامل و هماهنگی با دیگران
- همدلی (Empathy): درک احساسات و نیازهای دیگران
- مدیریت تعارض (Conflict resolution): حل اختلافات به شیوه سازنده
- توانایی مقابله با فشار اجتماعی (Coping with peer pressure): مقاومت در برابر تأثیرات منفی دیگران