یکی از نزدیکترین پستانداران به انسان، شمپانزه‌هایی هستند که در جنگل زندگی می‌کنند. شمپازنزه، نوزادش را در نزد خود نگاه می‌دارد، به او شیر می‌دهد، تا مدتها بعد از زایمان آمنوره(فقدان قاعدگی) و ناباروری دارد. علت اصلی آمنوره(amenorrhea) و عدم تخمک ‌گذاری شمپانزه‌ها، شیردادن می‌باشد.

شمپانزه در تمام طول شب، بچه‌اش را در کنار خود می‌خواباند و در صورت لزوم به او شیر‌ می‌دهد. وقتی به هر علت نوزاد شمپانزه می‌میرد، آمنوره شمپانزه قطع می‌شود و آن وقت فواصل حاملگی و بچه‌دار شدن او هم کوتاه می‌گردد. جمعیت شمپانزه‌ها تاکنون دچار انفجار نشده است که یکی از علل این امر شیردادن است.

مصرف شیر مادر برای نوزاد در واقع اولین واکسناسیون محسوب می‌شود. مصرف شیر مادر نه تنها اثر واکسن ها را تقویت می‌کند بلکه مستقلا در مقابل میکروب ها(ویروس و انگل و باکتری) هم اثر پیشگیری از بیماری زایی دارد. جنین که در داخل رحم در یک محیط استریل بوده است، به هنگام زایمان، نوزاد به یکباره با محیطی مواجه می‌شود که می‌تواند او را به عفونت آلوده کند. مادر دارای آنتی بادی های این میکروب ها بوده و می‌تواند آنها را به نوزاد منتقل کند.

شیر مادر حاوی آنتی بادی های بسیاری است و خوشبختانه این مواد به مقدار زیادی در آغوز(Colostrum) یافت می‌شود. به اولین شیری که پس از زایمان ترشح می‌شود، آغوز می‌گویند. آغوز، ماده‌ای حیات‌بخش برای حمایت اولیه از دستگاه ایمنی نوزاد با محتوایی شامل پروتئین‌های لاکتوفرین، مواد معدنی، ویتامین‌ها، آنزیم‌ها و دیگر فاکتورهای مهم رشد می‌باشد.

محتوای گلبول سفید آغوز بیشتر از شیر است. به این همین دلیل مصرف آغوز و شیر مادر را نوعی واکسیناسیون اولیه محسوب می کنند. در صورتی که مصرف آغوز و شیر از اولین ساعات تولد شروع شود، آمنوره برقرار شده و ادامه آن هم قطعی خواهد بود. تغذیه نوزاد باید مستمرا ادامه بیابد، در روزها و هفته‌های اول ممکن است نوزاد بخواهد زود به زود پستان بگیرد و شیر بخورد، این امر هیچ مانعی نداشته و حتی تشویق کننده است.

در مورد مدت شیردهی هم باید کودک را مختار گذاشت. هر چند ۸ – ۷ دقیقه طول می کشد تا پستان تخلیه شود، ولی بهتر است در مورد طول مدت مکیدن، تابع میل کودک باشیم. در جریان تغذیه با شیر مادر خصوصا در شش ماه اول از دادن هر نوع غذای دیگری به کودک باید خودداری کرد، البته مصرف آب و سایر مایعات به مقدار کم، تاثیر مضر چندانی ندارند.

مزایای شیر مادر

1. یکی از مزایای شیر مادر در بالا بودن مقدار کلسترول آن است که خود موجب تشکیل آنزیم هایی برای متابولیزه نمودن کلسترول و در نتیجه یکی از بهترین روشهای پیش‌گیری از بیماریهای قلبی و عروقی می‌باشد.
2. تغذیه با شیر مادر احتمال بروز علائم کمبود ویتامین A در کودک را کاهش می‌دهد. این ویتامین نه تنها در رشد و تکامل بینایی دخالت دارد بلکه در جلوگیری از عفونت های تنفسی نیز نقش با اهمیتی بازی می‌کند.
3. در گذشته اعتقاد نادرستی وجود داشت و آن این بود که فکر می‌کردند باقی ‌ماندن شیر مادر در پستان باعث فساد شیر می‌شود. مقایسه‌های انجام شده صحیح نبودن این ادعا را نشان داده است. طبیعتا شیر مادر فاقد مواد نگاهدارنده و افزودنی‌های ساختگی و مصنوعی است.
4. کودکی از شیر مادر تغذیه می‌کند کمتر بیمار می‌شود و ارتباط عاطفی آن با مادر بهتر از سایر اطفال است. در چنین کودکانی کام، دندانها، دهان و فک شکل بهتر و متناسب‌تری خواهد داشت.
5. راه رفتن و دندان در آوردن در چنین کودکانی سریعتر صورت می‌گیرد و ضریب هوشی و قدرت فراگیری این کودکان در تمام مقاطع سنی بیشتر است.
6. مکیدن نوزاد باعث ترشح پرولاکتین می‌شود که منجر به ترشح شیر می‌گردد، همزمان با آن از هیپوفیز خلفی هم اکسی توسین ترشح می‌گردد که باعث انقباض رحم و کاهش و قطع خونریزی مادر و بازگشت سریعتر رحم به اندازه طبیعی شده و در نهایت احتمال بروز کم خونی مادر را کاهش می‌دهد.
7. در یک مادر شیرده اضافه وزن کسب شده در حاملگی سریعتر بر طرف شده و اندام مادر به سرعت به حالت عادی بر می‌گردد.
8. سرطان پستان و سرطان تخمدان در مادران شیرده کمتر از سایرین می‌باشد.

شیر مادر هوش را افزایش می‌دهد

پژوهشی در بریتانیا نشان می‌دهد که نوزادانی که شیر مادر مصرف می‌کنند، در بزرگسالی بیشتر شانس صعود اجتماعی دارند. شیر مادر بر سلول‌های مغز تاثیر مثبت می‌گذارد و هوش را افزایش می‌دهد. همچنین پیشرفت اجتماعی نوزادانی که شیر مادر مصرف می‌کنند، به میزان ۲۵ درصد افزایش می‌یابد. به گفته دانشمندان، این تحقیق فواید سالم شیر مادر را از این لحاظ گسترش می‌دهد که نشان می‌دهد، شیر مادر مزایای مثبت اجتماعی دراز مدت نیز دارد.

کمک به رشد سلول‌های مغز

پژوهشگران بریتانیایی حدود ۱۷ هزار نفر را که متولد سال ۱۹۵۸ و ۱۶ هزار نفر متولد سال ۱۹۷۰ مورد بررسی قرار دادند. آنها برای بررسی میزان پیشرفت این افراد، وضعیت اجتماعی آنها را در سنین ۱۰ تا ۱۱ سالگی و ۳۳ تا ۳۴ سالگی را تحلیل کردند.

بر اساس این تحقیق، مصرف شیر مادر به رشد سلول‌های مغزی کمک می‌کند و هوش را افزایش می‌دهد. افزون بر این، این پژوهشگران به این نتیجه رسیدند که کودکانی که شیر مادر خورده‌اند، دارای نشانه‌های بیشتری از عدم استرس هستند. یکی از دلایل این امر، چربی‌های اشباع نشده هستند که برای ساخت سلول‌های مغز به ‌کار می‌روند. یکی دیگر از نکات مثبت مصرف شیر مادر، تماس مستقیم با پوست مادر است. نتایج این تحقیق در نشریه علمی “Archives of Disease in Childhood” منتشر شده است.

همه ما در مراحل و زمان هایی از زندگی، نیاز به گفت و گو و مشاوره داریم. جهت دریافت وقت مشاوره آنلاین یا حضوری با شماره ۰۹۳۵۵۷۵۸۳۵۸ تماس بگیرید.