عزت نفس(Self-esteem) یعنی ارزیابیمان از خودمان چگونه است. کسی که عزت نفس بالا دارد اعتماد به نفس دارد مغرور است و به خودش احترام می گذارد ولی کسی که عزت نفس پایین دارد اعتماد به نفس ندارد و دائم از خودش ایراد می گیرد.

تفاوت عزت نفس با خود پنداره 

خودپنداره (Self-concept) یعنی تصویر ذهنی از شخصیت خودمان. خود پنداره عبارت است از افکار و احساساتی که درباره چه کسی بودن خودمان داریم.

علل و عوامل کاهش عزت نفس : 

۱- تحقیر نابه جای خود : فرد خود را از لحاظ فکری ضعیف و حقیر می شمارد و همه کارهای خود را بی ارزش می داند.

۲- ترس بی دلیل از مورد تمسخر دیگران بودن :

آنچه معمولا سبب عزت نفس پایین و گوشه گیری می شود ، ترس است. فرد جرأت نمی کند علاقه ی خود را نسبت به شخص معینی ابراز و به عشق خود نسبت به کسی که دوست دارد اعتراف کند زیرا می ترسند از اینکه نتواند رابطه ای برقرار کند و در نتیجه با تمسخر به عقب رانده می شود .  بعضی افراد حتی جرأت نمی کنند لطف و محبت خود را نسبت به افراد خانواده شان ابراز کنند . کلمات دوستی ،تشکر و سپاس و مهربانی که بر حسب مختلفی مطرح می شوند در گلوی آنها خفه می شود . این نوع افراد اجازه می دهند، تحت فشار نوعی ترس و شرم پوچ و بی مورد فلج شوند . خونسردی ظاهری آنها سبب ناراحتی دیگران می شود، همانطور که خود نیز دچار ناراحتی می شوند.

۳- عیبی که در آن مبالغه می شود :

گاهی علت کاهش عزت نفس و کم رویی ،نقص واقعی می باشد مثلا زنی که قیافه اش در نتیجه ی بقایای زخم های التیام یافته یا کک و پیس ، تغییر یافته و زشت شده است ، مردی که می لنگد ، کودکی که والدینش در نتیجه ی سنت یا بی تفاوتی بطور زننده ای لباس جلف به او می پوشانند ، تصور می کند که چیز غیر عادی در وجود خود دارند و دیگر هیچ چیز عادی در خود احساس نمی کنند  ، درنتیجه ی این احساس  اغلب تصور غلطی نسبت به خود پیدا می کنند که باید تغییر یابد  . زن زشت ، مرد لنگ ، کودک بد لباس مسلما دارای صفات برجسته ای هم می باشند که باید آنرا پیدا کنند  و ممکن است سبب موفقیت آنان شده و احترام و دوستی دیگران را به خود جلب کند. 

۴- تأثیر تصورات فرد از بدن خودش :

نظر کلی ما در مورد خودمان، بر اساس خود جسمانیمان یعنی اینکه چگونه به نظر می رسیم قرار دارد . در مجموع بین خود پنداره ی افراد و رضایت افراد از وضعیت جسمانیشان رابطه  ای وجود دارد . در مورد کودکان خردسال نظراتشان راجع به خود جسمانیشان حول توانایی ها و مناسبت های جسمانی متمرکز است به مرور که کودکان به دوره ی نوجوانی نزدیک می شوند تصور بدنیشان به اعتقاد آنها در مورد جذابیت های جنسیشان مربوط می شود.

بطور خلاصه تصویر بدنی افراد عامل مهمی در نظر آنها نسبت به خودشان، چگونگی رفتار سایرین با آنان و چگونگی ارتباط آنها با دیگران به شمار می رود . 

بطور کلی در جریان بررسی مشکلات مربوط به تصویر بدنی یا جذابیت های جسمانی دو عامل مؤثر است :

1. ظاهر واقعی فرد .
2. ملاک و معیارهایی که فرد در مورد ظاهرش در نظر می گیرد.

بعضی از افراد به خاطر در نظر گرفتن معیارهای خیلی بالا برای خود، جذابیت خود را کمتر از آنچه هست در نظر می گیرند . گاهی نیز ممکن است فرد ، تصور بدنی خود را بخاطر نقصی خیالی و یا کوچک تحت تأثیر قرار دهد در حالی که این نقص برای سایرین بی اهمیت است ، در این گونه موارد لازم است از فرد خواسته شود تا جنبه های چندگانه ی تصویر بدنی خود را بررسی نماید و دریابد که با وجود اینکه در بعضی از جنبه ها در حد مورد انتظار نیست اما با دیگر جنبه های ظاهری خود می تواند احساس کاملا مثبتی داشته باشد . 

منابع : 

1. دی آنجلیس، باربارا ( ۱۳۸۲ ). لحظه های ناب برای عشاق . ترجمه ی ابراهیم ، هادی . تهران: نسل نواندیش.
2. ناتانیل براندن . روانشناسی عزت نفس . ترجمه ی مهدی قراچه داغی . نشر نخستین .

تست آنلاین عزت نفس

آزمون عزت نفس آیزنک

همه ما در مراحل و زمان هایی از زندگی، نیاز به گفت و گو و مشاوره داریم. جهت دریافت وقت مشاوره آنلاین یا حضوری با شماره ۰۹۳۵۵۷۵۸۳۵۸ تماس بگیرید.