اختلالات روانی

اختلالات روانی یکی از شایع ترین بیماری های جامعه ی کنونی است  . بسیاری از افراد از بیماری خود آگاهی ندارند و برخی نیز با نداشتن اطلاعات در مورد عواملی که باعث بروز یا تشدیدی بیماری می شود , خود یا دیگران را در معرض بیماری قرار می دهند .

اختلالات روانی : 

مفهوم اختلال روانی مثل بسیاری از مفاهیم در طب و علوم دیگر فاقد تعریف عملی ثابتی که پوشاننده همه موفقیتها باشد بوده است.

قابل قبول ترین تعریف اختلالهای روانی  که در DSM-IV  مطرح شده بیان می کند :

هر یک از اختلالات روانی به عنوان نشانگان  یا الگوی رفتاری یا روانی قابل ملاحظه بالینی در نظر گرفته  شده است که در یک فرد ظاهر می شود و با ناراحتی فعلی (یک علامت دردناک) یا ناتوانی (یعنی اختلال در یک یا بیش از یکی از زمینه های کارکردی ) و یا با افزایش قابل ملاحظه خطر مرگ ، درد ، ناراحتی و ناتوانی یا از دست دادن  آزادی  رابطه دارد .
به علاوه این نشانگان یا الگو نباید در واکنش به رویداد خاصی باشد که از لحاظ فرهنگی موجه و مورد انتظار است ، مانند مرگ یک فرد محبوب است .علت اولیه اختلال هر چه باشد باید آن را در حال حاضر به عنوان جلوه کژکاری رفتاری ، روانی یا زیستی در فرد تلقی کرد . 

تاریخچه اختلالات روانی :

آدمی همواره در مورد سلامت جسم ، روابط اجتماعی و جایگاه خود در این عالم نگران بوده است و در این زمینه‌ها سوالات بسیاری مطرح کرده و پیرامون آنها نظریاتی ابراز داشته است. بعضی از این نظریات تقریبا جهان شمول به نظر می‌رسند و در بسیاری از مناطق دنیا و اکثر دوره‌های تاریخی دیده می‌شوند. طبق نظریه‌هایی کهن که امروزه هم به چشم می‌خورد، اختلال روانی نتیجه عملکرد نیروهای ماوراء طبیعی و جادوئی مثل ارواح شرور و شیطان است. در جوامعی که این نظریه را باور داشتند، درمان به صورت جن گیری انجام می‌شد.
در تاریخ اختلالات روانی این عقیده نیز رواج داشته که آنها را ناشی از اختلال کارکرد بدن می‌دانستند. در یونان باستان به درمان این اختلالات در معبد الهه سلامت می‌پرداختند.  بقراط اهمیت مغز را در تبیین این اختلالات دریافت و درمان مبتنی بر استراحت ، استحمام و رژیم غذایی را توسعه بخشید. حرکت به سوی توجیهات منطقی در تبین رفتار را سقراط ، افلاطون و ارسطو تقویت کردند.
افلاطون رفتار پریشان را برخاسته از تعارضات درونی بین هیجان و عقل به شمار می‌آورد. برخورد به مبتلایان به این اختلالات خط سیری از برخورد غیر انسانی تا برخوردهای انسانی‌تر را شامل می‌شود. جنبش معطوف به درمان انسانی‌تر با این بیماران با کارهای فیلیپ پنیل آغاز شد. بتدریج تغییرات اصلاحی تر بیشتری آغاز و ادامه یافت و تحقیقات علمی در سبب شناسی ، طبقه بندی و درمان اختلالات انجام گرفت.

وضعیت جهانی  بیماری های روانی:

طبقه بندی آمار منتشره از طرف سازمان بهداشت جهانی (WHO) نشان می‌دهد در فهرست ده بیماری که سبب ناتوانی عمده می‌شود چهار بیماری مربوط به اختلالات روانی است که عبارتند از افسردگی یک قطبی ‌‌ده درصد، اختلال دو قطبی سه درصد، اسکیزوفرنی دو و شش دهم درصد  و حالات وسواسی دو و دو دهم درصد. آمار منتشر از طرف همین سازمان نشان می‌دهد که حداقل ۵۲  میلیون نفر از مردم جهان به بیماری اسکیزوفرنی  Schizophrenia، ‌‌۱۵۰ میلیون نفر اختلالات روانی خفیف (عمدتا افسردگی، اضطراب و غیره)، ‌‌۱۲۰ میلیون نفر عقب ماندگی ذهنی (mental Retardotion)، ‌‌۵۰ میلیون نفر صرع (Epilepsy) و ‌‌۳۰ میلیون نفر از زوال عقلی (Dementia) رنج می‌برند.

در این آمار از سایر اختلالات از جمله اعتیاد که رقمی بسیار حجیم به خود اختصاص می‌دهد ذکری به میان نیامده است. بر طبق تخمین سازمان جهانی بهداشت ‌‌۲۰ درصد جمعیت جهان از نوعی بیماری روانی رنج می‌برند.

انواع اختلالات روانی :

DSM IV راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی ، این اختلالات به شرح زیر طبقه بندی می‌کند:
•                     عقب ماندگی ذهنی
•                     اختلالات یادگیری (اختلال خواندن ، اختلال در ریاضیات ، اختلال در بیان کتبی)
•                     اختلالات نافذ مربوط به رشد (اختلال اوتیستیک ، اختلال رت ، اختلال آسپرگر)
•                     اختلالات کمبود توجه
•                     اختلالات تغذیه‌ای و خوردن شیرخوارگی واوان کودکی (هرزه خواری ، اختلال نشخوار)
•                     اختلالات تیک (تیک توره ، تیک حرکتی یا صوتی مزمن ، تیک گداز)
•                     اختلالات ارتباطی (اختلال زبان بیانی ، اختلال زبان دریافتی بیان مختلط ، لکنت زبان)
•                     اختلالات دفعی (بی‌اختیاری ادراری ، بی‌اختیاری مدفوع)
•                     سایر اختلالات دوران شیرخوارگی ، کودکی و نوجوانی (اختلال اضطراب جدایی ‌، گنگی انتخابی ، اختلال دلبستگی واکنشی )
•                     اختلالات نسیانی ، دلیریوم و دمانس
•                     اختلالات مربوط به مصرف مواد
•                     اسکیزوفرنی و سایر اختلالات سایکوتیک
•                     اختلالات خلقی (افسردگی اساسی ، اختلالات دو قطبی و…)
•                     اختلالات اضطرابی (اختلال هراس ، جمع هراسی ، اختلال وسواسی ، جبری ، اختلال استرس پس از سانحه و…)
•                     اختلالات شبه جسمی (اختلال جسمانی کردن ، اختلال تبدیلی ، خود بیمار انگاری ، اختلال بدریختی بدن)
•                     اختلالات ساختگی
•                     اختلالات تجزیه‌ای (فراوموشی تجزیه ای ، گریز تجزیه‌ای ، اختلال شخصیت چند گانه و اختلال مسخ شخصیت)
•                     اختلالات هویت جنسی و جنسیتی
•                     اختلالات خواب
•                     اختلالات کنترل تکانه (اختلال انفجار دوره‌ای ، جنون دزدی ، جنون آتش افروزی ، قمار بازی بیمار گونه و وسواس کندن مو)
•                     اختلال انطباقی
•                     اختلالات شخصیتی (پارانوئید ، اسکیزوئید ، اسکیزوتایپی ، ضداجتماعی ، مرزی ، نمایشی ، خودشیفته ، دوری گزین ، وابسته )

———————————————————————————————————————————————————————-
سبب شناسی اختلالات روانی : 

در بررسی علل مربوط به بروز اختلالات روانی از دیدگاههای مختلف به این مساله پرداخته شده است.

دیدگاه زیست شناختی
این دیگاه آشفتگیهای بدنی را علت اختلال روانی می‌داند. بی‌نظمی در ژنها ممکن است سبب ساز بعضی رفتارهای غیر انطباقی باشد. دیگر تعیین کننده زیست شناختی رفتار ، مغز و دستگاه عصبی است. آشفتگی در بخشهای معینی از مغز می‌تواند اختلالات روانی را موجب شود. دستگاه غدد و عملکرد آنها نیز می‌تواند در بروز این دسته از اختلالات سهیم باشد.

دیدگاه روانکاوی
این دیدگاه که افکار و هیجانات را علل مهم رفتار می‌دانند، در سبب شناسی اختلالات روانی به شناسایی افکار و هیجانات ناآشکار که مسبب اساسی اختلالات هستند، تاکید می‌کند. از این دیدگاه  پنج سال اول زندگی از لحاظ رشد سالم شخصیت یا بروز اختلالات حائز اهمیت است

دیدگاه یادگیری
این دیدگاه که بر اهمیت یادگیری تاکید دارد معتقد است اختلالات روانی با پیوندهای یادگیری قابل توضیح هستند. در این دیدگاه سرمشق گیری ، تقویت کننده‌های مثبت و منفی و شرطی سازیها در بروز رفتارهای غیر عادی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

دیدگاه شناختی
تمرکز دیدگاه شناختی بر شناخت فرد از محیط پیرامون خود متکی است. از این دیدگاه ناتوانی فرد در تشکیل شناخت ها و طرح واره‌های مناسب از ارتباط خود با محیط مشکلاتی را برای او بوجود می‌آورد. از دیگر دیدگاه های رایج دیدگاه های انسان گرایی ،هستی گرایی و دیدگاه اجتماعی است. درمان این دسته از اختلالات به دو شیوه کلی دارو درمانی و روان درمانی تقسیم بندی می‌شود. دارو درمانی توسط روانپزشک و روان درمانی توسط روانشناس صورت می‌گیرد.دیدگاه روان شناس در سبب شناسی اختلالات روانی رویکرد درمانی او را تعیین خواهد کرد. با این حال امروزه بندرت یک روان شناس خود را مقید به یک دیدگاه خاص می‌کند.