دانشنامه روانشناسی مردمی
علیرضا نوربخش (مشاور بالینی)

علل رفتار نابهنجار

دیدگاه زیستی-روانی-اجتماعی

باید بپذیریم که اختلالات روانی بخشی از تجربه انسان امروزی است. اغلب این مشکلات قابل درمان و خیلی از آنها قابل پیشگیری هستند.

رفتار نابهنجار

هر کسی در مقطعی از زندگی دچار اختلال روانی می شود. برخی از ما فکر می کنیم که اتفاقات بد فقط برای دیگران روی می دهد. دیگران تصادف اتومبیل دارند، دیگران تسلیم سرطان می شوند، دیگران به شدت افسرده می شوند. امیدوارم روزی برسد که در جامعه ما ایران، از این نشانگان دیگران فراتر برویم.

باید بپذیریم که اختلالات روانی بخشی از تجربه انسان امروزی است. اغلب این مشکلات قابل درمان و خیلی از آنها قابل پیشگیری هستند.

پنج ملاک اختلال روانی:

  1. اهمیت بالینی: رفتار فرد به میزان قابل ملاحظه ای علائم و نشانه های اختلال روانی را شامل شود.
  2. رفتار فرد کژکاری در فرایندهای روانشناختی، زیستی یا رشدی را منعکس می کند.
  3. رفتار فرد با ناراحتی قابل ملاحظه یا ناتوانی در زمینه های مهم زندگی ارتباط دارد.
  4. منحرف بودن از نظر هنجارهای جامعه، مذهب، سیاست یا تمایلات جنسی، ملاک اختلال روانی نیستند.
  5. تعارض های بین فرد و جامعه، اختلال روانی نیستند مگر اینکه ایجاد کژکاری کرده باشند.

به دو مورد آخر به خوبی توجه کنید. در برخی از جوامع استبدادی که نظام سیاسی ظالمانه دارند، افراد مبتلا به اختلال روانی تشخیص داده می شوند در حالی که حکومت به دنبال یافتن راهی برای خاموش کردن معترضان است.

آسیب شناسی روانی

چه چیزی موجب رفتار نابهنجار می شود؟

۱- علت های زیستی : افراد مبتلا به اختلال روانی ممکن است اختلال رفتاری را به ارث برده باشند. تغییرات فیزیولوژیک نیز بر رفتار تاثیر می گذارند. مثلا نابهنجاری تیروئید می تواند باعث شود خلق فرد نوسان کند. صدمه مغزی ناشی از آسیب به سر، مواد سمی یا آلرژی زا در محیط نیز می تواند فرد را دچار تغییرات هیجانی و رفتار آشفته کند.

۲- علت های روانشناختی : اختلال در افکار و احساس را شامل می شود. همچنین تجربیات تروماتیک گذشته، الگوهای فکر ناسازگار و استرس ها را شامل می شود.

۳- علت های اجتماعی-فرهنگی : شامل خانواده و نهادها و خط مشی های کشور می شود. تبعیض، چه بر اساس طبقه اجتماعی، درآمد، نژاد و قومیت یا جنسیت، می تواند بر ایجاد رفتار نابهنجار تاثیر بگذارد. این مورد در کشور ما ایران به وفور یافت می شود.

پست های مرتبط

داغ(stigma) یا برچسب اجتماعی بیمار روانی، باعث می شود ما افراد خاصی را متفاوت و معیوب بدانیم و آنها را از اعضای جریان غالب جامعه مجزا کنیم.

دیدگاه زیستی-روانی-اجتماعی:

در این دیدگاه، سه طبقه علت های نابهنجاری را ترکیب می کنند. عوامل زیستی، روانی و اجتماعی(Biopsychosocial) برای تغییر رفتار در طول زمان با هم تعامل می کنند. این دیدگاه نقطه نظر رشدی دارد، به این معنی که افراد باید به صورتی در نظر گرفته شوند که در طول زمان تغییر می کنند.

میزان تاثیر متغیرهای زیستی، روانی، اجتماعی، از اختلالی به اختلال دیگر تفاوت دارد. مثلا در اسکیزوفرنی نقش بیشتر عوامل زیستی وجود دارد، در واکنش های استرس زا، نقش بیشتر عوامل روانشناختی است و در اختلال استرس پس از آسیب، نقش بیشتر متغیرهای اجتماعی-فرهنگی است.

بررسی عوامل خطر اولیه که فرد را نسبت به اختلالی آسیب پذیر می کنند، اهمیت دارد. عوامل خطر ممکن است مطابق با جایگاه فرد در طول عمر، تغییر کنند.

تجربیات زندگی خاصی می توانند از افراد در برابر ابتلا به یک اختلال روانی محافظت کنند.

منبع : آسیب شناسی روانی (دیدگاه های بالینی درباره اختلالات روانی بر اساس DSM-5). ریچارد هالجین، سوزان کراس ویتبورن. یحیی سیدمحمدی. فصل ۱.

۴.۷ ۳ رای ها
رأی دهی به مقاله

همه ما در مراحل و زمان هایی از زندگی، نیاز به گفت و گو و مشاوره داریم. جهت دریافت وقت مشاوره آنلاین یا حضوری با شماره ۰۹۳۵۵۷۵۸۳۵۸ تماس بگیرید.

1
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها