نوزایی نورون در مغز انسان

بر اساس مطالعه ای تازه، مغز انسان در تمام طول زندگی، به ساخت سلول های تازه ادامه می دهد. زمانی تصور می شد که انسان در همان بدو تولد صاحب همه سلول های مغزی است که در طول زندگی خواهد داشت. نورون ها وقتی در مغز ظاهر می شوند هنوز کامل نیستند، بلکه باید یک فرآیند رشد و بلوغ را طی کنند.

محققان در دانشگاه مادرید همچنین نشان دادند که تولید شمار سلول های تازه در مغز با افزایش سن افت می کند. همچنین روشن شد که شمار سلول های تازه مغز در مراحل اولیه بیماری آلزایمر به شدت افت می کند؛ یافته ای که می تواند ایده های تازه ای برای درمان این بیماری به دانشمندان دهد.

بیشتر نورون های ما (سلول های مغز که سیگنال های الکتریکی می فرستند) هنگام تولد در مغز وجود دارند. اما مطالعات به روی سایر پستانداران نشان داده که بعدا در طول زندگی هم سلول های تازه شکل می گیرد، هر چند ابعاد این “نوزایی نورونی” در مغز انسان هنوز موضوع بحث است.

در مطالعه تازه که نتایج آن در نشریه “پزشکی نیچر” چاپ شده، مغز ۵۸ انسان مرده که سن آنها از ۴۳ تا ۹۷ متفاوت بود بررسی شد. تمرکز این مطالعه بر هیپوکامپ بود؛ بخشی از مغز که به حافظه و احساسات ارتباط دارد، همان قسمتی که کمک می کند به یاد بیاورید اتومبیل خود را کجا پارک کرده اید.

پژوهشگران توانستند در مغز مردگانی که موضوع مطالعه بودند نورون های نارس یا تازه پیدا کنند. در مغزهای سالم مشاهده شد که با افزایش سن این نوزایی نورونی، کاهش می یابد.

تا وقتی که لازم باشد چیزهای تازه یاد بگیریم، مغزمان نورون های تازه تولید می کند و این اتفاقی است که در هر ثانیه زندگی می افتد.

بیماری آلزایمر، یک نوع اختلال عملکردی مغزی است که بتدریج توانایی‌های ذهنی فرد تحلیل می‌رود. بارزترین نوع از انواع مختلف زوال عقل، اختلال حافظه‌ است. اختلال حافظه معمولاً بتدریج ایجاد شده و پیشرفت می‌کند.

در ابتدا اختلال حافظه به وقایع و آموخته‌های اخیر محدود می‌شود ولی بتدریج خاطرات قدیمی هم آسیب می‌بینند. بیمار پاسخ سوالی را که چند لحظه قبل پرسیده‌ است، فراموش می‌کند و مجدداً همان سؤال را می‌پرسد. بیمار وسایلش را گم می‌کند و نمی‌داند کجا گذاشته‌است. بتدریج در شناخت دوستان و آشنایان و نام بردن اسامی آنها نیز مشکل ایجاد می‌شود. کم‌کم مشکل مسیریابی پیدا شده و اگر تنها از منزل بیرون برود ممکن است گم شود. در موارد شدیدتر حتی در تشخیص اتاق خواب، آشپزخانه، دستشویی و حمام در منزل خودش هم مشکل پیدا می‌کند.

یکی از مشکلات زوال عقل بروز توهم و هذیان است. مثلاً بیمار فکر می کند همسرش به وی خیانت کرده‌است و یا همسایگان و پرستارش قصد آسیب رساندن و توطئه علیه وی را دارند. بیمار ممکن است به فرزندانش بدبین شود.

در موارد شدید بیمار برای انجام کارهای اولیه شخصی نیاز به کمک پیدا می‌کند و ممکن است توانایی کنترل ادرار و مدفوع را هم از دست دهد. بیمار دچار زوال عقل ممکن است در تکلم و یافتن کلمات مناسب مشکل پیدا کند و در نتیجه کم حرف و گوشه گیر شود. در موارد پیشرفته تر بیمار آگاهیش را نسبت به بیماری از دست داده و نمی‌داند دچار ناتوانی در انجام برخی کارها است و ممکن است کارهای خطرساز انجام دهد. بتدریج ممکن است توانایی حرکتی بیمار هم دستخوش آسیب شده و مکرراً تعادلش را از دست بدهد.

در مغز بیماران مبتلا به آلزایمر، در مراحل اولیه ابتلا، شمار نورون های تازه در حال شکل گیری از ۳۰ هزار در هر میلیمتر به ۲۰ هزار در هر میلیمتر افت می کند. این کاهشی ۳۰ درصدی در مرحله اول آلزایمر است. این اتفاق قبل از تشکیل ماده آمیلوید بتا (نشانه اصلی آلزایمر) و قبل از ظاهر شدن علائم بیماری، اتفاق می افتد.

بیماری آلزایمر غیرقابل معالجه است اما مهم ترین تحقیقات بر هدف گرفتن توده های آمیلوید بتا در مغز متمرکز بوده است. مطالعه تازه نشان می دهد که ممکن است سر منشا بیماری به پیش از تشکیل آمیلوید بتا برسد.

* درود بر شما که با حمایت خود و دعوت دیگران به مطالعه این مطلب و دیگر مطالبم، به من انگیزه می دهید. لطفا در کامنت ها و مباحثات شرکت کنید و پرسشگر باشید. جهت مشاوره تلفنی یا حضوری با شماره ۰۹۳۵۵۷۵۸۳۵۸ در تلگرام یا ایمو هماهنگ نمایید. همچنین می توانید با شماره ۰۹۱۲۰۷۲۸۷۱۲ تماس بگیرید. *