دانشنامه روانشناسی مردمی
علیرضا نوربخش (مشاور بالینی)

ارتباط افسردگی و اضطراب با درد

چه ارتباطی بین درد و اختلالات روانی مانند افسردگی و اضطراب وجود دارد.

ارتباط تنگاتنگی میان اختلال افسردگی با احساس دردهای مختلف وجود دارد. افسردگی می تواند باعث شروع احساس درد در نقاط مختلف بدن گردد.

ارتباط افسردگی و اضطراب با درد

افسردگی و اضطراب از جمله اختلالات روانی هستند که باعث بروز علائم جسمانی زیادی برای فرد می شوند. از جمله این علائم، بروز دردهای مزمن و یا تشدید دردهایی است که بیمار از قبل به دلایل دیگر داشته است. متاسفانه به ارتباط بین درد و اختلالات روانی مانند افسردگی و اضطراب بی توجهی می گردد.

تعریف درد : حس نامطلوب و یا تجربه احساسی که با آسیب بالفعل یا بالقوه به بافت ها همراه است.

تشخیص

همراهی درد با اختلالات افسردگی و اضطراب، کار تشخیص منشا درد را مشکل می سازد. نکته بسیار مهم، این است که منشا درد ممکن است افسردگی و اضطراب باشد، و یا این دو اختلال باعث تشدید یک درد اولیه گردند. گاهی اوقات تمامی تمرکز بیمار و پزشک بر درمان و تسکین درد با انواع مسکن ها و درمان های شیمیایی قرار می گیرد، و از توجه به علل روانشناختی غفلت می شود.

در بسیاری موارد مشاهده شده که فردی که دچار اختلال افسردگی و یا اضطراب است با شکایت درد به یک پزشک مراجعه نموده، ولی پزشک معالج فقط به درمان درد بدون توجه به مشکل افسردگی یا اضطراب پرداخته است.

اختلال افسردگی و احساس درد

ارتباط تنگاتنگی میان اختلال افسردگی با احساس دردهای مختلف وجود دارد. افسردگی می تواند باعث شروع احساس درد در نقاط مختلف بدن گردد و یا دردهای قبلی را تشدید نماید، و یا برعکس دردهای مزمنی که درمان نشوند، می توانند به افسردگی فرد بیانجامند.

درد و افسردگی ممکن است مانند یک چرخه معیوب بر یکدیگر اثر گذاشته و همدیگر را تشدید نمایند. به این معنا که درد، علائم افسردگی را تشدید کرده و تشدید افسردگی باعث افزایش احساس درد شود. در بسیاری از موارد، افسردگی باعث احساس دردهای مبهم و نامشخص به صورت معده درد و یا سردرد می گردد، که گاهی اولین علامت شروع افسردگی در بیماران می باشد.

از سوی دیگر، افرادی که دارای دردهای مزمن و ناتوان کننده به دلایل دیگری می باشند، ممکن است دچار تغییرات خلقی، مشکلات خواب و استرس مداوم شوند، مجموع این مسائل می تواند باعث شروع افسردگی گردد. از جمله دردهای مزمنی که می توانند باعث شروع و یا تشدید افسردگی شوند، می توان به دردهای عضلانی، کمر درد، معده درد و سردردهای مزمن مانند میگرن و سردرد تنشی اشاره کرد. تشدید این دردها به همراه افسردگی می تواند به ناتوانی کامل فرد در انجام وظایف روزانه بیانجامد.

وجود درد باعث می شود تا روند بهبود افسردگی به تاخیر بیفتد و از سوی دیگر افسردگی نیز باعث دیرتر بهبود یافتن درد می شود. افسردگی باعث می شود تا شخص از اجتماع دوری گزیند و این انزوا باعث بدتر شدن بیماری او می شود. درد هم فرد را از تحرک باز می دارد و بی تحرکی نیز خود زمینه ساز بوجود آمدن دردهای بعدی می شود.

رابطه افسردگی و میگرن

فردی که قبلاً دارای افسردگی حاد بوده، ۳ برابر بیشتر از کسی که افسردگی متوسط داشته در خطر اولین حمله میگرن قرار دارد، و فردی که در تاریخچه پزشکی او میگرن وجود داشته ۵ برابر بیشتر از سایرین در معرض افسردگی قرار دارد.

اختلال اضطراب و احساس درد

اضطراب نیز همانند افسردگی می توانند باعث ایجاد و یا تشدید دردهای مختلف گردند. به عنوان مثال افرادی که دارای سندرم روده تحریک پذیر(IBS) هستند، در صورت ابتلا به اختلالات اضطرابی، درد و مشکلات بیشتری را تجربه می کنند. احساس درد در افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی می تواند بسیار بیشتر از افراد عادی جامعه باشد.

مشکل دیگر این بیماران احساس ترس(phobia) و یا وحشت شدید(panic) از شروع درد می باشد، که با ایجاد استرس می تواند شروع دردهای مزمن مانند سردرد را تسریع نموده و میزان درد را تشدید نماید. این احساس ترس از شروع درد باعث می شود که فرد از هر گونه موقعیتی که احتمال شروع درد در آن وجود دارد، پرهیز نماید. 

درمان

رهایی از اضطراب و بی خوابی از طریق آرام بخش هایی نظیر بنزودیازپین ها مانند آلپرازولام امکان پذیر می باشد. داروی گاباپنتین هم برای کاهش درد، به‌خصوص دردهایی با منشا عصبی(مانند سردرد و معده درد) تجویز می شود.

آمی تریپتیلین، که یکی از انواع TCAها می باشد به عنوان یکی از داروهای ضد افسردگی رایج به شمار می رود. این دارو قابلیت از بین بردن درد را نیز دارا می باشد و خواص مسکن بودن آن بر روی بیشتر افراد تاثیر گذار است. از SSRIها می توان به فلوکستین(Prozac) و سرترالین(Zoloft) اشاره کرد که برای تسکین درد هم موثر می باشند. معمولا مصرف SSRIها را در طول روز و آمی تریپتیلین را در شب توصیه می کنند.

برای درمان درد در افراد مبتلا به افسردگی و اضطراب، علاوه بر داروهایی که به کاهش افسردگی و اضطراب کمک می کنند، از روش های مختلف روان درمانی نیز استفاده می گردد. برخی از مهم ترین این روشها به شرح زیر است:

۱- درمان شناختی رفتاری(Cognitive Behavioral Therapy): درمان در این روش بر پایه این اصل بنا شده که افکار، احساسات و ادراکات ما همه به هم مرتبط هستند. با تفهیم این اصل به بیمار، درمانگر در طی جلسات متعدد مهارت ها و تکنیک هایی را به فرد می آموزد که به جای آن که قربانی درد گردد، بتواند درد را مدیریت و کنترل نماید.

۲- آموزش تمدد اعصاب(Relaxation Training): در این روش به کمک تکنیک های مختلف مانند یوگا، آموزش ریلکس کردن عضلات(progressive muscle relaxation) و آموزش ذهن آگاهی(mindfulness training) استرس بیمار کاهش می یابد. استرس از عوامل اصلی ایجاد و تشدید درد به خصوص در بیماران مبتلا به اضطراب می باشد.

۳- تلقین یا هیپنوتیزم(Hypnosis): ایجاد خواب مصنوعی و تلقین افکار مثبت به بیمار، باعث کاهش قابل ملاحظه درد و علائم اختلالات افسردگی و اضطراب می شود. بیماران می توانند با فراگیری این روش، اقدام به هیپنوتیزم خود (self-hypnosis) نمایند.

۴- ورزش کردن: با ورزش کردن نه تنها دور تسلسل درد در هم شکسته می شود، بلکه افسردگی نیز از میان می رود.

منابع :

  1. Depression and Anxiety in Pain
  2. The pain-anxiety-depression connection

پرسشنامه آنلاین افسردگی، اضطراب و استرس

۰ ۰ رای ها
رأی دهی به مقاله
* درود بر شما که با حمایت خود و دعوت دیگران به مطالعه این مطلب و دیگر مطالبم، به من انگیزه می دهید. لطفا در کامنت ها و مباحثات شرکت کنید و پرسشگر باشید. جهت مشاوره تلفنی یا حضوری با شماره ۰۹۳۵۵۷۵۸۳۵۸ در تلگرام یا ایمو هماهنگ نمایید. همچنین می توانید با شماره ۰۹۱۲۰۷۲۸۷۱۲ تماس بگیرید. *

1 دیدگاه
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
رعنا
۱۳۹۹/۰۳/۲۸ ۱۹:۴۶

سلام ..
یک دنیا ممنون بسیار عالی بود فکر نمیکردم افسردگی یا اضطراب باعث تشدید بعضی از بیماری ها بشه..