پاسخ تشریحی روانشناسی رشد دکتری آزاد ۹۴
سوالات کنکور آزاد دکتری عمومی ۹۴
۱- گزینه ۲
مراحل رشد شناختی در نظریه برونر : ۱- مرحله عملی ۲- مرحله تصویری ۳- مرحله نمادی . برونر مفهوم آمادگی را مطرح می کند. آمادگی به این معناست که هر موضوعی را می توان به کودک آموخت.
نظریه برونر بیشتر به نظریه ویگوتسکی شباهت دارد تا نظریه پیاژه . برونر نیز مانند ویگوتسکی تاثیر زبان و فرهنگ را در رشد شناختی با اهمیت می داند. همچنین برونر بر آموزش مبتنی بر تعامل بین بزرگسالان و کودکان در موقعیتهای حل مسله تاکید می ورزد. استفاده از مفهوم تکیه گاه سازی به وسیله ویگوتسکی و برونر مثال دیگری از وجود شباهت بین این دو نظریه است.
۲- گزینه ۳
در نظریهٔ فروید در مورد بازی، اصلى بهنام تکرار (Repetation) وجود دارد که توسط ‘گروس’ نیز مطرح شده است. بر اساس اصل تکرار کودک از تکرار بازى لذت مىبرد، فروید تکرار را لذتى مىداند که از کشف دوباره و شناخت یک کار آشنا بهدست مىآید، در بازىهاى نمادین یا بازىهائى که خود کودکان مبدع آنها هستند اصل تکرار اهمیت بیشترى به خود مىگیرد، کودک با تکرار یک بازى فعالانه بر آن موقعیت تسلط پیدا مىکند. مثلاً؛ بهجاى شنیدن یک قصهٔ جدید اصرار بر دوباره شنیدن داستان قبلى دارد، این تکرار به اندازهاى مهم است که کودکان تجارب ناخوشایند و آسیبزا را نیز تکرار مىنمایند.
فروید تکرار در بازى را به وسواسهاى عملى و تکرارى تشبیه مىکند ولى انگیزههائى چون انتقامجوئى را در تکرار بازى دخیل مىداند. نظریهٔ بازى فروید با نظریهٔ انرژى مازاد بازى شباهتهائى دارد از جمله اینکه مفهوم تصعید فروید این مفهوم را مىرساند که نیروئى اضافى در درون آدمى وجود دارد که عدم هدایت صحیح آن عوارضى ایجاد مىنماید و این هم نوعى تخلیهٔ انرژى مازاد مىباشد.
۳- گزینه ۲
بالبی در ۱۹۶۹ نظریه دلبستگی را مطرح کرد. به نظر او روابط اجتماعی طی پاسخ نیازهای زیست شناختی و رواشناختی مادر و کودک پدید میآیند. از نوزاد انسان رفتارهایی سر میزند که باعث می شود اطرافیان از او مراقبت کنند و در کنارش بمانند. کنش متقابل و رابطه عاطفی بین مادر و نوزاد، به روابط اجتماعی کودک در آینده شکل داده و نحوه برخورد مادر با کودک در چگونگی اجتماعی شدن و کسب مهارتهای اجتماعی فرزند تاثیر میگذارد؛ پژوهشها به این امر اشاره دارند که اگر شیوه فرزند پروری مادر درچند ماه اول زندگی به صورتی باشد که فرزندش را به صورت «دلبسته ایمن» پرورش دهد، بسیاری از مشکلاتی که افراد در بزرگسالی مانند ناسازگاری زناشویی، طلاق، برقراری ارتباط با دیگران، عقبافتادگی تحصیلی تجربه میکنند نخواهند داشت (ماسن و همکاران ترجمه یاسایی ۱۳۸۰)
۴- گزینه ۲
لوینسون سالهای بزرگسالی را به ۵ دوره تقسیم می کند. او عقیده دارد که میانسالی با دوره ی انتقال آغاز می شود (۴۰ تا ۴۵ سالگی ) و تشکیل زندگی جدیدی را به دنبال دارد (۴۵ تا ۵۰ سالگی) بعدا این ساختار ارزیابی و اصلاح می شود (۵۰ تا ۵۵ سالگی ) که نتیجه ی آن به اوج رسیدن است (۵۵ تا ۶۰ سالگی ). افراد میانسال وقتی وارد این سن می شود چون می دانند که زمان بیشتری را پشت سر گذاشته اند و زمان کمتری در پیش رو دارند، سالهای باقی مانده را بسیار ارزشمند می پندارند. در نتیجه برای مدتی متوجه ی درون خود می شوند و روی زندگی معنی دار تمرکز می کنند و می خواهند قبل از آنکه خیلی دیر شود، مسیر رضایت بخش تری را پیدا کنند . دوره آرامش از ۵۰ سالگی شروع می شود.
۵- گزینه ۳
تفاوت ها نظریه ویگوتسکی و پیاژه:
ویگوتسکی :
1- کودک فعال است. اما تعامل اجتماعی بین کودک و افراد دیگر برقرار است و تفکر و فرایند های شناختی از جامعه به فرد داده می شود. به عبارت دیگر ویگوتسکی رشد شناخت را در متن جامعه و در ارتباط نزدیک با فرهنگ قرار می دهد.
2- رشد زبان پایه رشد مهارت های شناختی است.
3- گفتار خصوصی عامل رشد و تکامل تفکر و زبان است، پایه ارتباط متقابل و اساس اجتماعی دارد، نقش تکوینی دارد و مهمترین پیوند تحولی در انتقال از گفتار بیرونی به زبان درونی شده است. گفتار خصوصی به کودک کمک می کند تا به بررسی و تفکر درباره رفتار خود نماید، گفتار خصوصی جهت عملکرد و رفتار کودک را تعیین می کند.
پیاژه :
1- مهمترین ابزار شناخت خود کودک است، کودک یک کاشف فعال و خودانگیخته است که بدون فشار دیگران فرضیه می سازد و ان را ازمون می کند . ( یعنی تاکید اساسی در شکل گیری ساخت های ذهنی بر فرد و دیدگاه تجربی کودک است ) فعالیت از طریق دو کنش مکمل درون سازی و برون سازی صورت می گیرد.
2- رشد شناختی پایه رشد زبان است.
3- گفتار خود محور مانع رشد است. گفتار خود محور بیانگر ناتوانی کودک در انطباق دهی دیدگاه ها در تبادلات اجتماعی است. یکی از مهمترین تفاوت های پیاژه و ویگوتسکی در زمینه گفتار خودمحور و خصوصی است.
۶- گزینه ۲
مراحل درک دیگران از دیدگاه سلمن: رابرت سلمن، برپایه ی پاسخ های کودکان و نوجوانان به وضعیت های دشوار اجتماعی و عقاید متفاوتی که در مورد یک رویداد دارند، تغییر در مراحل درک دیگران را در یک زنجیره ی پنج مرحله ای بیان می کند:
سطح۰: مرحله درک دیگران نامتمایز(۶-۳سالگی): کودکان در این مرحله تشخیص می دهند که خود و دیگران می توانند احساسات متفاوتی داشته باشند ولی غالبا این دو را قاطی می کنند.
مرحله۱: مرحله ی درک دیگران اجتماعی-اطلاعاتی (۹-۴سالگی): کودکان در این مرحله می فهمند که علت وجود دیدگاه های متفاوت این است که افراد به اطلاعات متفاوتی دسترسی دارند.
سطح۲: مرحله درک دیگران خود نگرانه (۱۲-۷سالگی): کودکان در این جا می توانند «پا توی کفش دیگران بگذارند»و افکار،احساسات و رفتار خودشان را از دیدگاه دیگران در نظر بگیرند.
سطح۳: مرحله درک دیگران شخص ثالث(۱۵-۱۰)سالگی: در این مرحله،افراد می توانند از موقعیت دونفره فراتر روند و نقطه نظر یک فرد ثالث بی طرف رانیز تجسم کنند.
سطح۴: مرحله درک دیگران به صورت اجتماعی(۱۴سالگی الی بزرگسالی): افراد می فهمند که دیدگاه شخص ثالث می تواند تحت تاثیر دو یا چند نظام بزرگ تر قرار داشته باشد.
۷- گزینه ۴
خودگرانی کلامی به ما کمک می کند تا رشد شخصیت را به طور گسترده تری درک کنیم. این خودگردانی کلامی، بویژه به آگاهی یافتن از ویژگی های شخصیتی، از جمله وجدان و قدرت اراده که با نیرومندی شخصیت مرتبط هستند، کمک می کند. اکثر ما احساس می کنیم که قدرت اراده، مسئله مهمی در زندگی روزانه ماست، اما روان شناسان تقریبا آن را نادیده می گیرند. پیروان اسکینر معتقدند که قدرت اراده وجود ندارد. آنها می گویند ما تصور می کنیم که بر اساس اراده خویش عمل می کنیم، اما در حقیقت تقویت کننده های بیرونی هستند که رفتار ما را تعیین می کنند. سایر روان شناسان از این مفهوم اجتناب می ورزند، زیرا آنها بحث های مربوط به جبر و اختیار را به حیطه فلسفه می سپارند.
اما ویگوتسکی فکر می کرد که قدرت اراده، پدیده ای واقعی است و موضوع مناسبی برای مطالعات روان شناختی به شمار می رود. اساسا سوال مربوط به اراده این است که: ما چگونه می توانیم دست به عملی بزنیم، در حالی که نیروهای قدرتمندی در مقابل آن عمل وجود دارند؟ برای مثال، چگونه می توانیم تماشای تلویزیون را متوقف کنیم و به جای آن به مطالعه بپردازیم؟
پاسخ ویگوتسکی(۱۹۳۲) این بود که ما به کمک کلمات، محرک هایی مصنوعی برای هدایت رفتار خود به وجود می آوریم. اگر ما در حال تماشای تلویزیون باشیم، ممکن است به خود بگوییم:” خوب، من تا ساعت ۸ تلویزیون تماشا می کنم و سپس به مطالعه خواهم پرداخت.” ما به تولید علایم کلامی جدیدی برای کنترل رفتارمان می پردازیم.
۸- گزینه ۱
۹- گزینه ۲
۱۰- گزینه ۴
۱۱- گزینه ۱
۱۲- گزینه ۳
۱۳- گزینه ۱
۱۴- گزینه ۱
کلبرگ معتقد بود قضاوت اخلاقی با پیشرفت سن و طبق این مراحل رشد میکند:
سطح یک: اصول اخلاقی پیش عرفی؛ (تا سن عقلی ده سال)
مرحلهی اول: توجه به تنبیه و فرمانبرداری (اخلاقی رفتار میکنم مبادا تنبیه بشوم).
مرحله دوم: توجه به نفع شخصی (اخلاقی رفتار میکنم تا پاداش بگیرم).
در این سطح نگاه شخص به اخلاق دیدی بازاری و بدهبستانکارانه است.
سطح دو: اصول اخلاقی عرفی؛ (تا سن عقلی سیزده سال)
مرحله سوم: رعایت اخلاق از روی رعایت رسوم و قواعد جمعی و جهت همرنگی با جماعت (گرایش به پسرخوب/دختر خوب بودن برای اجتناب از پذیرفته نشدن)
مرحله چهارم: رعایت اخلاق به خاطر نزدیکی به سرچشمههای اقتدار . حفظ قدرت و نظم اجتماعی (به زبان ساده: برای ترقی در اجتماع و اغلب ریاکارانه).
در این سطح اخلاقی رفتار کردن شخص از روی تعارف و رعایت رسوم است و در شرایطی که قید و بند اجتماعی نباشد رفتار اخلاقی فرد به سطح یک باز میگردد.
سطح سه: اصول اخلاقی پسا عرفی؛ (بعد از بلوغ عقلی و شکلگیری فردیت)
مرحله پنجم: توجه به پیمان اجتماعی (رعایت اخلاق در راستای رفاه همگان و نفع همه؛ احترام به حرمت و فردیت افراد)
مرحله ششم: پایبندی به اصول اخلاقی (اخلاقی بودن از درون فرد میجوشد و ربطی به جامعهای که در آن میزید ندارد؛ رفتار شخص بنا بر رعایت اصول وجدانی خودش جریان مییابد. فرد فارغ از موقعیتش اخلاقی رفتار میکند تا پیش خودش شرمنده نشود).
۱۵- گزینه ۴
۱۶-گزینه ۴
۱۷-گزینه ۲
۱۸-گزینه ۲
۱۹-گزینه ۴
۲۰-گزینه ۲
۲۱-گزینه ۲
۲۲-گزینه ۳
دوره رشد | اریکسون | لوینسون | ویلانت |
اوایل بزرگسالی | صمیمیت در برابر انزوا | انتقال مقدماتی – انتقال ۳۰ سالگی | صمیمیت – تثبیت شغلی |
میانسالی | زایندگی در برابر رکود | انتقال میانسالی – انتقال به ۵۰ سالگی | زایندگی – محافظ ارزش ها |
اواخر بزرگسالی | انسجام من در برابر ناامیدی | انتقال اواخر بزرگسالی | انسجام من |
۲۳-گزینه ۳
۲۴-گزینه ۳
۲۵- گزینه ۴