توافق هسته ای از دید لکان
توجه کنید هدف از نشر این مطلب دادن مشء و اتخاذ موضعی سیاسی نبوده بلکه صرفاً قرائتی لکانی است از چیزی که در حیات سیاسی امروزه ایران می گذرد :
لکان ساحت خیال را قلمرویی می دانست که در آن مادر منبع تغذیه و یک پاسخ دهنده به نیازهای بیولوژیکی کودک است لذا کودک کاملاً در قید و بند میل مادر است ، به طوری که وجود خود و مادر را یکپارچه تصوّر می کند . حس یکپارچی بین سوژه و سرزمین مادری اش ، رابطه ای خیالی است که مبنای فانتزیک دارد .فانتزی خودشیفته وار کودک که برای خود در نزد مادر جایگاه ویژه ای را داراست و مادر به واسطه او واجد قدرتی مطلق است. این قبیل فانتزی ها را می توان در قهرمان بازی های شوونیستی مشاهده کرد. اینکه من میخواهم ابر قهرمان سرزمین خود باشم و سرزمینم (مادر) به مثابه ی یک امپراطوری برای سرزمین های دیگر باشد.
رابطه سوژه با سرزمینش یک رابطه خیالی و نارسیستی باقی نمی ماند. عقده ادیپ فرآیندی است که طی آن این فانتزی و رابطه یکپارچه کودک – مادر، با مدخلیّت یک پدر، شکسته می شود. مدار بسته ی میل متقابل میان مادر و کودک با مداخله ی نام پدر، می گسلد و کودک وارد یک رابطه مثلثی ( پدر- مادر – کودک ) می شود و فضایی ایجاد می کند که در آن کودک می تواند خود را به عنوان موجودی مجزا از مادر شناسایی کند. نام پدر برای کودک در ابتدا به عنوان یک ممنوعیت و مزاحمت تلقی می شود ولی کودک سرانجام پی می برد که این پدر است که واجد قدرت است و آرزومندی مادر نیز متوجه پدر می باشد. در اینجا کودک از ساحت خیالی وارد ساحت نمادین شده است و آرزو یکی شدن با پدر را دارد تا بتواند صاحب دوباره میل مادر و تمامیّت از دست رفته باشد.

آمریکا سوای موجودیت جغرافیایی ، موجودیتی نمادین در ساختار سیاست بین المللی امروزه جهان دارد. در جایی که ما از امپریالیسم آمریکا صحبت می کنیم خواهان واشکافی این امر هستیم . آمریکا به مثابه ی ضلع سوم این مثلث ادیپی و به عنوان نام پدر وارد این معادلات خواهد شد و درست به همین علّت است که روابط ما با آمریکا اینقدر مهم و حیاتی ارزیابی می شود. ما نمی توانیم آمریکا را دشمن خود بنامیم یا دوست خود . دقیقا به همین علت است که امروز، بر لبان سیاست خارجی ما هم مرگ بر آمریکا و هم زنده باد آمریکا ؛ هم “با آمریکا، هرگز” و هم” بدون آمریکا، هرگز” جاری است (البته یکی توام با آوا و صوت و دیگری بدون آوا و صوت). این احساس دوگانه همان چیزی است که در عرف فرویدی ، مهراکین (Ambivalence) نام دارد . حسّی دو پهلوست که ترکیبی از عشق و نفرت است. فروید عقیده داشت مهراکین بیشتر از همه در رابطه با پدر صادق است به این خاطر که میل مادر متوجه پدر است و از طرفی باید برای جلب دوباره میل مادر صاحب آن چیزی بود که پدر دارد . کودک در میابد راه رسیدن به میل مادر ( توسعه ) از قبول مدخلیت پدر (آمریکا) می گذرد . زمانی ما می توانیم در سیاست داخلی و خارجی خود حرفی برای گفتن داشته باشیم که موجودیت پدر را قبول کنیم و حرف اش را بشنویم . حتی در فیگور محافظه کار و اصول گرایمان به عنوان یک کشور در حال توسعه این جایگاه آمریکا را (ناچاراً) پذیرفته ایم چون قانون پدری اینگونه فرمان می دهد : که یا این و یا هیچی ! که تنها راه خلاص شدن از سیمای کابوس وار مزاحم پدر ،قبول کردن مدخلیت آن است و اینکه بجای احراز مقام پدر، خود را به مثابه ی او در آورد .
فانتزی و میل به امحای پدر (مرگ بر آمریکا ) نیز تجلی بارزی از نام پدر است. این میل گاهی به صورت واژگون (نابودی فرزند به دست پدر ) تجلی پیدا می کند .
جنگ سرد حکایت از دورانی داشت که در آن همزمان دو سامانه نمادین و تحت لوای دو پدرنمادین ( شوروی و آمریکا ) وجود داشت . دیوار برلین نیز علاوه بر موجودیت فیزیکی خود واجد موجودیتی نمادین بود که این دو سامانه را از هم جدا می کرد. با پیروزی انقلاب ۵۷ و روی کار آمدن گفتمان جمهوری اسلامی، آیت الله خمینی شعار “نه شرقی و نه غربی ، جهوری اسلامی” را به عنوان شعار راهبردی در سیاست های خارجی کشور تبیین کرد. شعاری که حاکی از میل انقلابی برای امحا و نابودی پدر بود. جنگ ۸ ساله ، تحریم های اقتصادی و سیاسی در طی این ۳۶ سال که در نهایت موجب توافق هسته ای با آمریکا شد روی دیگر این میل و هویت انقلابی را نمایان کرد. در سیاست خارجه ایران یک خود نفی کننده گی هگلی شکل گرفته که حاکی از آن است که تنها راه حفظ و بقاء این روحیه و میل انقلابی، نفی آن است (نفی ابقایی ). البته این نفی هگلی به معنای از بین رفتن آن نیست بلکه تبدیل به چیزی والاتر و مقبول تر است. همان راهی که پیشتر جمهوری خلق چین طی کرده بود که تنها راه بقا حزب کمونیست چین، فدا کردن آن چیزی است که برای بقای آن تلاش کردیم . این است جایگاه آمریکا به مثابه نام پدر. اینکه پدر را به عنوان یک مزاحم در ساحت خیالی به یک پدر نمادین باز تعریف کنیم. اینکه تنها راه خلاص شدن از سیمای کابوس وار مزاحم پدر ، قبول کردن مدخلیت آن است و اینکه بجای احراز مقام پدر، خود را به مثابه ی او در آورد.
Meisam Shaiestefar