مصاحبه بینش گرا و علامت گرا
اگر بخواهیم بیماری را بصورت تلفیقی از دو مصاحبه درمان کنیم، ابتدا از طریق مصاحبه علامت گرا، یک اختلال روانی تشخیص داده می شود، سپس برای حل تعارض های بین فردی از مصاحبه بینش گرا استفاده می شود.
مصاحبه بینش گرا
این مصاحبه بر این نظر است که تعارضات عمیقی که اغلب مربوط به دوران کودکی است به عوامل مزمن و آسیب زا تبدیل می شوند. این عوامل بر روان و ذهن فرد صدمه می زند، اعمال و فعالیتهای او را مختل می کند، ادراک وی را تخریب می کند. و باعث بیماری، رفتارهای ناسازگارانه و رنج و ناراحتی فرد می شود.
در این مصاحبه تلاش می شود پرده از تعارضات ناخودآگاه برداشته و این تعارضات به سطح آگاهی بیمار آورده شوند با این هدف که بیمار بتواند آنها را حل کند. معمولاً بیمار با استفاده از مکانیسمهای دفاعی ناخودآگاه در مقابل شرح و بیان این تعارضات مقاومت می کند. بنیانگذار این نظریه زیگموند فردید است.
روشهایی که در مصاحبه بینش گرا استفاده می شوند: تعبیر رویا و تداعی آزاد بیمار –جستجو و کشف اضطراب ها – رویارو کردن بیمار با رفتارهایی که نسبت به درمانگر و دیگران ابراز می کند. – مشخص کردن دفاعها و تحلیل مقاومت بیمار نسبت به بحث در مورد تعارض هایش
هدف مصاحبه گر : هم تشخیص و هم درمان
![مصاحبه]()
مصاحبه علامت گرا
مفهوم مصاحبه علامت گرا: اختلالات روانپزشکی که به صورت مجموعه ای از علائم، نشانه ها و رفتارها ظاهر شده، دوره ای مشخص و قابل پیش بینی دارد. واکنش مشخص و خاصی نسبت به درمان نشان می دهند و معمولاً یک رخداد خانوادگی می باشد(وراثت و یادگیری نقش دارد). طبقه بندی بر اساس ملاکهای بالینی است .
هدف مصاحبه علامت گرا: طبقه بندی شکایت ها و رفتارهای ناسازگارانه غیرانطباقی، براساس تشخیص معینی است، چنین تشخیصی کمک می کند تا سیر آینده بیماری مشخص شود و موثرترین روشهای درمانی بطور تجربی انتخاب شوند در حالی که در مورد علل بیماری صحبتی به میان نمی آید.
روش مصاحبه علامت گرا: مشاهده رفتارهای بیمار و برانگیختن وی برای توصیف دقیق مشکلاتش می باشد. سپس به منظور تشخیص توصیفی مشاهداتش را به زبان نشانه ها و علائم ترجمه می کند. همچنین، مهارت های مقابله ای و سازگاری بیمار و طریقه شخصی مواجهه بیمار با اختلالاتش را ارزیابی می کند و وضعیت پزشکی بیمار و مشکلات روانی- اجتماعی و محیطی بیمار را بررسی می کند.
بطور خلاصه می توان گفت: مصاحبه بینش گرا با رویکردی تفسیری، علائم و نشانه ها و رفتارهای بیمار را توضیح می دهد. مصاحبه علامت گرا با رویکرد توصیفی، علائم و نشانه ها را به ملاک های اختلال، طبقه بندی می کند.
اگر بخواهیم بیماری را بصورت تلفیقی از دو مصاحبه درمان کنیم باید گفت: ابتدا از طریق مصاحبه علامت گرا و با استفاده از ملاکهای تشخیصی یک اختلال روانپزشکی تشخیص داده می شود. چنانچه بعد از درمان هنوز تعارض های بین فردی ادامه داشت یا به سطح آگاهی رسید. در مرحله دوم مصاحبه گر می تواند مصاحبه بینش گرا را شروع کند و به این ترتیب مصاحبه علامت گرا را کامل کند.
چهار جزء مصاحبه
رابطه درمانی : منظور از رابطه چگونگی برقراری ارتباط بین بیمار و مصاحبه گر است. در مصاحبه بینش گرا، مفهوم رابطه بر اساس الگوی انتقال و انتقال متقابل است. بنابراین تکرار روابط کودکانه در گذشته در جریان مصاحبه جستجو می شود. در مصاحبه علامت گرا (توصیفی)، مفهوم رابطه شامل، تعامل بین مصاحبه گر و بیمار می دانند که از درک و فهم بسوی اعتماد پیشرفت می کند.
تکنیک : منظور از تکنیک، شیوه هایی است که مصاحبه گر استفاده می کند تا رابطه را ایجاد کند و اطلاعات را کسب کند. مصاحبه گر بینش گرا از تکنیک هایی مثل تداعی آزاد، رویاروکردن و تفسیر استفاده می کند تا تعارضات ناخودآگاه را آشکار کند. مصاحبه علامت گرا بر تکنیک هایی تاکید دارد تا علائم و نشانه ها، رفتارها و اختلال در کارکردهای روانی را ارزیابی کند.
وضعیت روانی : منظور از وضعیت روانی، حالت کلی روانی فرد به هنگامی است که با او صحبت می شود. باید توجه شود که آیا پاسخ های مراجع واضح اند یا مهم، یادآوری سریع است یا آهسته، بیمار عصبانی است یا خوشحال، بدبین پنهان کار است یا راحت و رک، افکار واقعگرانه اند یا عجیب و غریب. مصاحبه گر علامت گرا بر کارکردهایی مانند رفتار روانی حرکتی، گفتار، تفکر، عاطفه، خلق و محتوای فکر، حافظه، جهت یابی بینش و قضاوت متمرکز می کند. مصاحبه بینش گرا، مکانیزمهای دفاعی و تعارضات زمینه ای را هم مشخص می کند.
تشخیص : هر چه مصاحبه گر درباره توانایی ها، نقاط ضعف، ناراحتی ها و رنج های بیمار بیشتر بداند، بهتر می تواند یک تشخیص صحیح و دقیق را مطرح کند. این بستگی دارد به باتجربه بودن مصاحبه گر، هر چه مصاحبه گر با تجربه تر باشد و هرچه در مورد اختلالات، عوامل استرس زا و مهارت های مقابله ای بیشتر بداند بهتر می تواند، آنها را ارزیابی کند.
- مصاحبه بینش گرا: تشخیص به منظور فرمول بندی روان پویایی، تعارض ها و الگوهای رفتاری ناخودآگاه مشخص می شوند.
- مصاحبه علامت گرا: تشخیص، مجموعه ای از علائم و نشانه هایی که با ملاک های تشخیصی اختلالات معیاربندی شده متناسب باشند، جمع آوری می شوند.
رویکردهای چند مرحله ای
مصاحبه فرآیندی است که در زمان حال رخ می دهد. مصاحبه به سه مرحله تقسیم می شود: (شروع و بازگشایی- مرحله میانی- مرحله پایانی مصاحبه)
- اهداف مرحله شروع یا بازگشایی: مصاحبه گر بیمار را آماده می کند، رابطه را ایجاد می کند و بیمار را برای وظیفه اصلی مصاحبه آماده می کند.
- اهداف مرحله میانی: بیشترین زمان مصاحبه را به خود اختصاص می دهد.
- اهداف مرحله پایانی: مصاحبه گر، بیمار را برای تمام شدن مصاحبه آماده می کند، او مطالب بسیار هیجان انگیز را مطرح نمی کند. آنچه از مصاحبه بدست آورده و همچنین دورنمایی از آینده بیمار را به طور خلاصه در اختیار بیمار قرار می دهد.
به طور خلاصه می توان گفت در مصاحبه ۵ مرحله وجود دارد.
- ۱- آماده کردن و غربال مشکل
- ۲- پی گیری نظرات اولیه
- ۳- تاریخچه روانپزشکی
- ۴- تشخیص و پسخوراند
- ۵- پیش آگهی و تعیین برنامه درمانی
مصاحبه اختلال های خاص
پیامد کوتاه مدت: باید توجه داشت که آیا بیمار در فرایند مصاحبه شرکت می کند و اطلاعات مناسب و سودمندی می دهد.
پیامد بلندمدت: آیا بیمار بعد از اولین جلسه در درمان همکاری دارد و کارکردهایش بهبود یافته. آیا رویکرد به کار گرفته شده موثر بوده یا خیر؟
منبع : اصول مصاحبه بالینی / اکهارت اوتمر / ترجمه نصر اصفهانی / نشر ارجمند / فصل اول