دانشنامه روانشناسی مردمی
علیرضا نوربخش (مشاور بالینی)

چگونه از عقاید احمقانه بپرهیزیم؟

من هیچ‌گاه برای باورهایم نمی‌میرم، چون ممکن است اشتباه کنم.

ترس منشأ اصلی خرافات است. غلبه بر ترس نقطه آغاز حکمت در راه رسیدن به حقیقت و تلاش برای پیدا کردن روشی ارزشمند برای زیستن است.(برتراند راسل)

برتراند راسل

برای پرهیز از انواع عقاید احمقانه ای که نوع بشر مستعد آن است، نیازی به نبوغ فوق بشری نیست. چند قاعده ساده شما را دست کم از خطاهای ابلهانه باز می دارد. اگر موضوع چیزی است که با مشاهده روشن می شود، مشاهده را شخصا انجام دهید. ارسطو می توانست از این باور اشتباه که خانم ها دندان های کمتری از آقایان دارند با یک روش ساده پرهیز کند: از خانمش بخواهد که دهانش را باز کند تا دندان هایش را بشمارد. او این کار را نکرد چون فکر می کرد، می داند.

تصور کردن این که چیزی را می دانید در حالی که در حقیقت آن را نمی دانید، خطای مهلکی است که همه ی ما مستعد آن هستیم.

اگر مثل اکثر مردم، ایمان راسخی نسبت به برخی مسائل دارید، روشهایی وجود دارد که می تواند شما را از تعصب خودتان باخبر کند. اگر عقیده مخالف، شما را عصبانی می کند، نشانه آن است که شما ناخودآگاه می دانید که دلیل مناسبی برای آنچه فکر می کنید، ندارید. اگر کسی مدعی باشد که ۲+۲ می شود ۵، یا این که روسیه در خط استوا قرار دارد، شما به جای عصبانی شدن، احساس دلسوزی می کنید، مگر آنکه اطلاعات حساب و جغرافی شما آن قدر کم باشد که این حرفها در افکار شما تزلزل ایجاد کند.

اغلب بحث های بسیار تند آنهایی هستند که طرفین درباره موضوع مورد بحث دلایل کافی ندارند. شکنجه در الاهیات به کار می رود، نه در ریاضیات؛ زیرا ریاضیات با علم سر و کار دارد، اما در الاهیات تنها عقیده وجود دارد. بنابراین هنگامی که پی می برید از تفاوت آرا عصبانی هستید، مراقب باشید؛ احتمالا با بررسی بیشتر درخواهید یافت که برای باورتان دلایل کافی ندارید.

بزرگ‌ترین زندان انسان، افکار محدودش است. هرچه تفکر محدودتر باشد، میله‌های زندان قطورتر خواهد شد. (برتراند راسل)

یک راه مناسب برای این که خودتان را از انواع خاصی از جزمیت خلاص کنید، این است که از عقاید مخالفی که دوستان پیرامونتان دارند، آگاه شوید. به دنبال کسانی بگردید که دیدگاه هایی مخالف شما دارند. روزنامه های احزاب مخالف را بخوانید. اگر آن افراد و روزنامه ها به نظرتان دیوانه، فاسد و بدکار می آیند، به یاد داشته باشید که شما هم از نظر آنها همینطور به نظر می رسید. 

برای کسانی که قدرت تخیل ذهنی قوی دارند، روش خوبی است که مباحثه ای را با شخصی که دیدگاه متفاوتی دارد، در ذهن خود تصور کنند. این روش در مقایسه با گفتگوی رودررو یک فایده دارد و آن این که در معرض همان محدودیت های زمانی و مکانی قرار ندارد.

اگر عقاید خود را با تفکر و مطالعه به‌دست آورید، کسی نمی‌تواند به آنها توهین کند. اگر کسی چیزی بر خلافشان بگوید عصبانی نمی‌شوید، یا می‌خندید یا به فکر فرو می‌روید. (برتراند راسل)

نسبت به عقایدی که خودستایی شما را ارضاء می کند، محتاط باشید. از هر ده نفر، نه نفر چه مرد و چه زن قویا معتقدند که جنسیتشان برتری ویژه ای دارد. دلایل زیادی هم برای هر دو طرف وجود دارد. اگر شما مرد باشید می توانید نشان دهید که اغلب شعرا و بزرگان علم، مرد هستند؛ اگر زن باشید می توانید پاسخ دهید که اکثر جنایت ها هم کار مردان است. این پرسش اساساً حل شدنی نیست، اما خودستایی این واقعیت را از دید بسیاری از مردم پنهان می کند.

همه ما، اهل هر جا که باشیم، متقاعد شده ایم که ملت ما برتر از سایر ملت هاست. ما با وجود دانستن این که هر ملتی محاسن و معایب خاص خودش را دارد، معیارهای ارزشیمان را به گونه ای تعریف می کنیم که ثابت کنیم ارزشهایمان مهمترین ارزشهای ممکن هستند و معایبمان تقریبا ناچیزند.

پست های مرتبط

خودستایی بشر به واسطه انسان بودنش، از کجا می آید؟  ما نمی توانیم با ذهن غیربشری مباحثه کنیم. به خاطر داشته باشیم که بشر جزء ناچیزی از حیات در گوشه کوچکی از این عالم است. همانطور که می دانیم در دیگر بخشهای کیهان هم ممکن است موجوداتی باشند که نسبت بزرگیشان به ما، مثل نسبت بزرگی ما به یک ماهی است.

من هیچ‌گاه برای باورهایم نمی‌میرم، چون ممکن است اشتباه کنم. (برتراند راسل)

برای مطالعه بیشتر به کتابهای «چرا مسیحی نیستم» و «نبرد علم با دین» اثر برتراند راسل مراجعه فرمایید.

۳ ۲ رای ها
رأی دهی به مقاله

همه ما در مراحل و زمان هایی از زندگی، نیاز به گفت و گو و مشاوره داریم. جهت دریافت وقت مشاوره آنلاین یا حضوری با شماره ۰۹۳۵۵۷۵۸۳۵۸ تماس بگیرید.

2 نظر
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها