انگیزش چیست

بررسی انگیزش، بر دادن بهترین پاسخ به دو سؤال اساسی استوار است:

1. چه چیزی موجب رفتار می‌شود؟
2. چرا شدت رفتار تغییر می‌کند؟

برای این که توضیح دهیم چه چیزی موجب رفتار می‌شود؟ باید این سؤال را به بخش‌های جزئی تر تقسیم کنیم:

• چرا رفتار شروع می‌شود؟
• بعد از اینکه رفتار شروع شد، چرا ادامه می‌یابد؟
• چرا رفتار به سمت برخی هدف‌ها و به دور از هدف‌های دیگر گرایش دارد؟
• چرا رفتار جهت خود را تغییر می‌دهد؟
• چرا رفتار متوقف می‌شود؟

برای این که توضیح دهیم چرا افراد بدین گونه رفتار می‌کنند، به نظریه انگیزش نیاز داریم. بررسی انگیزش به فرایندهایی مربوط می‌شود که به رفتار، انرژی و جهت می‌دهند. انرژی حاکی از آن است که رفتار نیرو دارد، یعنی نسبتاً نیرومند، شدید و پایدار است. جهت حاکی از این است که رفتار، هدف دارد یعنی به سمت هدف یا نتیجه خاصی گرایش دارد. فرایندهایی که رفتار را نیرومند و هدایت می‌کنند از نیروهای درون فرد و محیط ناشی می‌شوند. انگیزه‌ها تجربیات درونی، مانند: نیازها، شناخت‌ها و هیجان‌ها هستند که گرایش‌های نزدیکی و دوری فرد را نیرومند می‌سازند. رویدادهای بیرونی، مشوق‌های محیطی هستند که فرد را برای انجام دادن یا انجام ندادن عملی خاص، جذب یا دفع می‌کنند.

انگیزه های درونی

انگیزه فرایندی درونی است که رفتار را نیرومند و هدایت می کند. نیازها، شناخت ها و هیجان ها صرفا انواع خاصی از انگیزه هستند. نیازها شرایط درونی فرد هستند که برای ادامه زندگی و کمک به رشد و بهزیستی ضروری اند. گرسنگی و تشنگی دو نمونه از نیازهای زیستی هستند. شایستگی و تعلق پذیری دو نمونه از نیازهای روانشناختی هستند که از خواست خود (Self) برای تسلط بر محیط و روابط میان فردی صمیمانه ناشی می شوند. نیازها به ارگانیزم خدمت می کنند.

انواع نیازها :  ۱- نیازهای زیستی  ۲- نیازهای روانشناختی  ۳- نیازهای اجتماعی 

شناخت ها به رویدادهای ذهنی مانند عقاید، انتظارات و خودپنداره اشاره دارند. منابع شناختی انگیزش، بر روش های تفکر فرد استوار هستند. برای مثال هنگامی که دانش آموزان، به کاری می پردازند، برنامه یا هدفی را در سر دارند.

هیجان ها پدیده های ذهنی – فیزیولوژیکی – کارکردی – بیانگری، موقتی هستند که نحوه واکنش سازگارانه ما را به رویدادهای مهم زندگی تنظیم می کنند. هیجان ها ۴ جنبه از تجربه را هماهنگ و تنظیم می کنند: ۱- احساس  ۲- آمادگی فیزیولوژیکی  ۳- کارکرد  ۴- بیانگری 

هیجان ها با تنظیم کردن این چهار جنبه تجربه در الگویی منسجم، به ما امکان می دهند تا به رویدادهای زندگی مان به صورت سازگارانه واکنش نشان دهیم. برای مثال وقتی با تهدیدی برای سلامتی مان مواجه می شویم، می ترسیم، ضربان قلبمان افزایش می یابد، سعی می کنیم بگریزیم و گوشه های لبمان طوری به عقب کشیده می شوند که دیگران آن را تشخیص داده و به تجربه ما پاسخ می دهند.

رویدادهای بیرونی

رویدادهای بیرونی مشوق های محیطی هستند که توانایی نیرومند و هدایت کردن رفتار را دارند. برای مثال پیشنهاد پول به عنوان مشوق (Incetive) برای انجام دادن کاری، رفتار گرایشی را نیرومند می کند. این مشوق در صورتی توانایی نیرومند و هدایت کردن رفتار را کسب می کند که علامت دهد رفتار خاصی پیامدهای تقویت کننده یا تنبیه کننده به بار خواهد آورد. مشوق ها قبل از رفتار واقع می شوند.

جلوه های انگیزش

برای پی بردن به انگیزش در دیگران دو راه وجود دارد. راه اول این است که جلوه های رفتاری انگیزش را مشاهده کنیم. به عنوان مثال، برای پی بردن به گرسنگی می بینیم که آیا سریعتر از معمول می خورد یا می جود. راه دوم توجه کردن دقیق به شرایط پیشایندی (antecedents) است که معلوم شده حالت های انگیزشی را ایجاد می کنند. بعد از ۷۲ ساعت محرومیت از غذا، فرد گرسنه خواهد شد. بعد از اینکه فرد تهدید می شود احساس ترس می کند.

۱- رفتار

هفت جنبه رفتار، وجود، شدت، و کیفیت انگیزش را نشان می دهند. ۱) تلاش  ۲) نهفتگی  ۳) پایداری  ۴) انتخاب  ۵) احتمال پاسخ  ۶) جلوه های صورت  ۷) حالت های بدن.

۲- فیزیولوژی

هنگامی که انسانها و حیوانات برای پرداختن به فعالیت های گوناگون آماده می شوند، سیستم های عصبی و درون ریز مواد شیمیایی مانند انتقال دهنده های عصبی و هورمون ها را می سازند و آزاد می کنند که شالوده زیستی حالتهای انگیزشی و هیجانی را تشکیل می دهند.

۳- گزارش شخصی

سومین روش گرد آوری اطلاعات برای پی بردن به وجود، شدت و کیفیت انگیزش این است که صرفا بپرسیم. افراد از طرق مصاحبه یا پرسشنامه انگیزش خود را گزارش می کنند.

در بررسی انگیزش معمولاً موضوعاتی که مطرح می گردد به ترتیب زیر است:

1. انگیزش برای سازگاری و انطباق مفید است.
2. انگیزه ها توجه را هدایت می کنند.
3. انگیزه‌ها در طول زمان تغییر می کنند و بر رفتار تأثیر می گذارند.
4. انگیزش انواع مختلفی دارد.
5. انگیزش گرایش های نزدیکی و دوری را در بر می گیرد.
6. در بررسی انگیزه‌ها، می‌توان متوجه شد که افراد چه چیزی را می خواهند.
7. برای شکوفا شدن انگیزش به شرایط حمایت کننده نیاز داریم.
8. هیچ چیز به اندازه نظریه خوب مفید نیست.

منبع : انگیزش و هیجان / جان مارشال ریو / یحیی سیدمحمدی (مترجم) / نشر ویرایش / فصل ۱

* درود بر شما که با حمایت خود و دعوت دیگران به مطالعه این مطلب و دیگر مطالبم، به من انگیزه می دهید. لطفا در کامنت ها و مباحثات شرکت کنید و پرسشگر باشید. جهت مشاوره تلفنی یا حضوری با شماره ۰۹۳۵۵۷۵۸۳۵۸ در تلگرام یا ایمو هماهنگ نمایید. همچنین می توانید با شماره ۰۹۱۲۰۷۲۸۷۱۲ تماس بگیرید. *