دانشنامه روانشناسی مردمی
علیرضا نوربخش (مشاور بالینی)

هیجان چیست؟

هيجان ها چند بعدي هستند.

هیجان ها چند بعدی هستند. آنها به صورت پدیده های ذهنی، زیستی، هدفمند، و اجتماعی وجود دارند. هیجان تا اندازه ای احساسهای ذهنی هستند

هیجان

هیجان ها بسیار پیچیده تر از آن هستند که ابتدا به چشم می خورد. در نگاه اول، همگی هیجان ها را به عنوان احساس، می شناسیم. ما شادی و ترس را می شناسیم، زیرا جنبه احساسی آنها طبق تجربه ما خیلی بارز هستند. وقتی با تهدیدی مواجه می شویم (ترس) یا به سمت هدفی پیشرفت می کنیم (شادی)، تقریباً غیر ممکن است که متوجه جنبه احساسی هیجان نشویم. اما به همان صورتی که چشم بخشی از صورت است، احساس ها نیز فقط جزئی از هیجان هستند.

هیجان ها چند بعدی هستند. آنها به صورت پدیده های ذهنی، زیستی، هدفمند، و اجتماعی وجود دارند. هیجان تا اندازه ای احساسهای ذهنی هستند، به این صورت که باعث می شوند به شیوه خاصی، مثل عصبانی یا خوشحال، احساس کنیم. اما هیجانها واکنشهای زیستی نیز هستند، یعنی، پاسخ های بسیج کننده انرژی که بدن را برای سازگار شدن با هر موقیعتی که فرد با آن مواجه شده، آماده می کنند.

هیجان ها هدفمند هم هستند، خیلی شبیه گرسنگی که هدف دارد. هیجان ها پدیده های اجتماعی نیز هستند. وقتی هیجان زده می شویم، علایم قابل تشخیص چهره ای، ژستی و کلامی می فرستیم که دیگران را از کیفیت و شدت هیجان پذیری ما با خبر می کنند.

هیجان

چهار بعد هیجان هر کدام فقط بر ویژگی متفاوتی از هیجان تأکید دارند. برای شناختن و تعریف کردن هیجان، بررسی هر یک از چهار بعد هیجان و نحوه ای که بر یکدیگر اثر متقابل می گذارند، ضرورت دارد.

عنصر احساسی هیجان، به هیجان تجربه ذهنی می دهد که معنی و اهمیت شخصی دارد. هیجان هم از نظر شدت و هم کیفیت، در سطح ذهنی یا «پدیدارشناختی» احساس و تجربه می شود. جنبه احساسی در فرایندهای شناختی و ذهنی ریشه دارد.

عنصر انگیختگی بدن، فعالسازی زیستی و فیزیولوژیکی، از جمله فعالیت سیستم های خودمختار و هورمونی را شامل می شود که رفتار مقابله کردن بدن را هنگام هیجان، آماده و تنظیم می کنند. انگیختگی بدن و فعال سازی فیزیولوژیکی به قدری با هیجان آمیخته است که اصلاً نمی توان فرد عصبانی یا متنفر را که برانگیخته نباشد، تصور کرد.

عنصر هدفمند، حالت انگیزشی هدفمند به هیجان می دهد تا برای مقابله کردن با شرایط هیجان آوری که شخص مواجه شده، اقدام لازم را انجام دهد. جنبه هدفمند توضیح می دهد چرا افراد از هیجان هایشان بهره مند می شوند. کسی که هیجان ندارد، در مقایسه با سایر افراد، در وضعیت اجتماعی و تکاملی نامطلوبی قرار دارد.

عنصر اجتماعی بیانگر جنبه ارتباطی هیجان است. تجربیات خصوصی ما از طریق حالت های بدن، ژست ها، آواگری ها، و جلوه های صورت، علنی می شوند. وقتی هیجان خود را ابراز می کنیم، به صورت غیر کلامی به دیگران می رسانیم که چه احساسی داریم و چگونه موقعیت موجود را تعبیر می کنیم.

رابطه هیجان با انگیزش

پست های مرتبط

هیجان ها به دو صورت با انگیزش ارتباط دارند.

اولاً هیجان ها یک نوع انگیزه هستند. هیجان ها مانند همه انگیزه های دیگر (مثل نیازها، شناخت ها) رفتار را نیرومند و هدایت می کنند. برای مثال، خشم، منابع ذهنی، فیزیولوژیکی، هورمونی، عضلانی را بسیج می کند (یعنی رفتار را نیرومند می کند) تا به هدف خاصی، مانند غلبه کردن بر موانع یا رفع بی عدالتی، برسد (یعنی رفتار را هدایت می کند).

ثانیاً، هیجانها به عنوان یک سیستم «نمایش» عمل می کنند تا نشان دهند سازگاری فرد چقدر خوب یا بد پیش می رود. برای مثال، شادی از پیش روی به سمت هدفمان، در حالی که پریشانی از شکست خبر می دهد.

منبع : انگیزش و هیجان / جان مارشال ریو / ترجمه سید محمدی

۰ ۰ رای ها
رأی دهی به مقاله

* درود بر شما که با حمایت خود و دعوت دیگران به مطالعه مقالات سایت، به من انگیزه می دهید. لطفا در کامنت ها و مباحثات شرکت کنید و پرسشگر باشید. جهت مشاوره آنلاین یا حضوری با شماره ۰۹۳۵۵۷۵۸۳۵۸ در تلگرام هماهنگ نمایید. *

0 نظر
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها