دانشنامه روانشناسی مردمی
علیرضا نوربخش (مشاور بالینی)

عاطفه چیست ؟

عاطفه را می توان مجموعه ای ذاتی از پاسخ های روان شناختی، جسمانی، چهره ای و هورمونی دانست

عواطف، گرایش ها و احساساتی هستند که توجه انسان را از خود به دیگری معطوف می دارند. عواطف، استعدادی است فطری و از سرمایه های مهم آدمی است.

عاطفه

عواطف را می توان مجموعه ای ذاتی از پاسخ های روان شناختی، جسمانی، چهره ای و هورمونی دانست که ما را بر می انگیزد و به طرف رفتاری سوق می دهد. در مسیر رشد و تحول نوزاد، عاطفه پیش از شناخت پدیدار می گردد. در فرایند تکامل، عاطفه قبل از شناخت پدیدار شده و اغلب قبل از شناخت و به طرز جداگانه ای پردازش می گردد.

عاطفه، به رفتاری اجتماعی گفته می شود که درون مایه ای انسانی دارد و براساس نوعی کنش و واکنش بوجود می آید. عاطفه به رفتارهایی اجتماعی اطلاق می شود که این رفتارها به انحای متفاوت چهره می شوند که این چهره شدن می تواند از جانب شما باشد یا دیگران.

عواطف، گرایش ها و احساساتی هستند که توجه انسان را از خود به دیگری معطوف می دارند. عاطفه، استعدادی است فطری و از سرمایه های مهم آدمی است. احساسات و عواطف انسانی، زندگی را غنی و پر بارتر ساخته، آن را قابل تحمّل نموده، از یکنواختی بیرون می آورد.

بسیاری از جنبش های مهم اجتماعی و حتّی صلح و جنگ از عواطف و احساسات نشأت می گیرد. عواطف و احساسات مجموعه ای از انفعالات و حالات متضاد است که اگر بر اساس منطق از آنها استقبال و پیروی گردد، نقش تعیین کننده ای در رشد و تعالی انسان خواهد داشت.

عاطفه به دو دسته تقسیم مى شوند:

الف) عواطفى که تابع عوامل طبیعى هستند و به دنبال تأثیر عوامل طبیعى، شکوفا شده و جهت خاص خود را پیدا مى کنند؛ مثل عواطف خانوادگى، که در نتیجه ازدواج مرد و زن و تشکیل خانواده، بر اساس عامل طبیعى، میان آن دو و فرزندانشان برقرار مى شود.

ب) عواطفى که تابع عوامل طبیعى نیستند، بلکه پس از شکل گیرىِ اجتماع به وجود آمده و مى توانند در بقاى جامعه و تحکیم روابط اجتماعى تأثیر داشته باشند؛ یعنى، پس از این که انسان ها به حکم عقلشان، براى تأمین نیازهاى مادى و معنوىِ خود، همزیستىِ اجتماعى و زندگىِ مشترک خود را در جامعه آغاز کردند، در سایه این همزیستىِ متقابل، عواطف متقابلى نیز میان آنان پدید مى آید.

وقتى شخصى احساس کند که انسان هاى دیگر، خدماتى را به نفع او انجام مى دهند و نیازهاى وى را در زندگىِ اجتماعى برطرف مى کنند، عاطفه و محبت وى نسبت به آنان برانگیخته مى شود. بنابراین، مى توان نتیجه گرفت که عاطفه، در تشکیل زندگىِ اجتماعى و در تحقق جامعه مدنى، نقش اساسى دارند.

با توجه به این حقیقت که همه انسانها، اعضاى یک خانواده بزرگ و داراى یک پدر و مادرند، نتیجه مى گیریم که در میان آن ها عواطف خانوادگى وجود دارد و این عواطف، باید عامل وحدت و همبستگىِ انسان ها در جامعه انسانى و جهانى شوند، در حالى که چنین نیست. گستره عواطف خانوادگى، نامحدود نیست، بلکه محدود به خویشاوندان نزدیک است. روابط عاطفىِ خویشاوندى و خانوادگى، در محیط خانواده، نیروى فوق العاده اى دارند؛ ولى هر چه واسطه ها بیشتر و خویشاوندى دورتر شود، این عواطف، ضعیف تر و کم رنگ تر خواهند شد.

پست های مرتبط

بسیارى از پیروان نظریه داروین معتقدند که انسان ها از پدر و مادرهاى مختلف به وجود آمده اند. سفیدپوستان از یک حیوان خاص و سیاه پوستان و سرخ پوستان و دیگر نژادهاى انسانى، هر کدام منشأ و ریشه اى جداگانه دارند و از پدر و مادرى خاص متولد شده اند.

عواطف فعال ساز و عواطف بازدارنده

در کار بالینی زمانی که تغییر رفتار کانون هدف است، تمیز دو گروه از عواطف مفید می باشد. 

عواطف فعال ساز معمولا انرژی زا هستند و ما را به سمت یک کنش سوق می دهند. این عواطف معمولا با رویارویی به جای اجتناب، پذیرش بجای خاموشی و حرکت به جای سکون، در ما بر انگیخته می شوند. 

عواطف بازدارنده معمولا ما را به سمت توقف عمل، عقب نشینی به جای پیشروی و انقباض به جای انبساط سوق می دهند. عواطف بازدارنده پاسخ های ما را تعدیل می کنند و زمانی که در حد متوسط از آنها استفاده می کنیم می توانند، مفید باشند. زمانی که بسیار کم یا بسیار زیاد از آنها استفاده شود، منجر به بروز آسیب روانی می شود. عواطف بازدارنده، شامل: اضطراب، هراس، شرم، تحقیر، گناه، درد و رنج، بی احترامی و تنفر می باشد. 

 

۴.۱ ۱۸ رای ها
رأی دهی به مقاله
* درود بر شما که با حمایت خود و دعوت دیگران به مطالعه این مطلب و دیگر مطالبم، به من انگیزه می دهید. لطفا در کامنت ها و مباحثات شرکت کنید و پرسشگر باشید. جهت مشاوره تلفنی یا حضوری با شماره ۰۹۳۵۵۷۵۸۳۵۸ در تلگرام یا ایمو هماهنگ نمایید. همچنین می توانید با شماره ۰۹۱۲۰۷۲۸۷۱۲ تماس بگیرید. *

2 نظر
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
محمدی
۱۴۰۱/۰۹/۰۵ ۱۱:۵۴

سلام لطفا به این سؤال پاسخ دهید: چگونه ممکن است یک انسان به خاطر دفاع[از وطن یا دین] بر عواطف پدری ومادری غلبه کند؟