هورمونها ناظران روح و جسم انسان
تستوسترون:
تستوسترون هورمون جنسی مردانه است. تولید آن که پیش از دوماهگی جنین در رحم آغاز میشود، در تعیین جنسیت موثر است و در دوره بلوغ عامل اصلی تغییرات فیزیکی چون رشد ریش و سبیل است. در همین راستا هورمون استروژن، هورمون جنسی زنانه، در تنظیم فعالیت تخمدانها موثر است و طی دوران بارداری ترشحاش به شدت افزایش مییابد. هورمونهای زنانه و مردانه سبب تفاوتهای جنسیتی میشوند و تمایلات جنسی را بوجود میآورند.
هورمون جنسی تستوسترون ضامن بقای نسل بشر است. ترشح این هورمون در بدن زنان و مردان واکنشهای متفاوتی را برمیانگیزد. پژوهشگران دریافتهاند که این هورمون در مردان فعالیت ذهنی را به شدت تحت تأثیر قرار میدهد، به عبارت بهتر جلوی فعالیت ذهنی مردان را میگیرد. در خون یک مرد سالم به ازای هر لیتر بین ۴۱/ ۲ تا ۲۷/ ۸ میکروگرم تستوسترون وجود دارد. ثابت شده که این هورمون جنسی در مردان حس رقابت را تشدید میکند، از آرامش عمومی میکاهد و اعتماد به نفس را بالا میبرد. تستوسترون بیش از همه بر قدرت قضاوت و تصمیمگیری فرد تأثیر میگذارد.
غده های بیضه در کیسه ای به نام کیسه بیضه(اسکروتوم) قرار دارند. آنها تولید اسپرم و ترشح هورمون تستوسترون را برعهده دارند.
سوماتوتروپین:
هورمون سوماتوتروپین که از بخش قدامی غده هیپوفیز آزاد میشود، به رشد کودکان کمک میکند. با ترشح این هورمون متابولیسم چربی در بدن بیشتر شده و رشد استخوانها افزایش مییابد. ترشح بیش از حد هورمون سوماتوتروپین میتواند به رشد غیرطبیعی بدن منجر شود.
غده هیپوفیز(Pituitary gland) در قاعده مغز قرار دارد. این غده به عنوان «غده رهبر» شناخته میشود، چون هورمونهایی را تولید میکند که بافت درون ریز واقع در سایر غدههای درون ریز و نیز رشد بدن را تحریک و کنترل میکند.
انسولین :
انسولین به عنوان مرکز کنترل متابولیسم بدن عمل میکند. هورمون انسولین وظیفه کاهش قند خون را به عهده دارد. این هورمون بر سلولهای کبد تاثیر میگذارد و سبب میشود این سلولها قند خون را گرفته و آن را به صورت گلیکوژن ذخیره کنند. این هورمون در بیماران دیابتی ترشح کمی دارد و به همین دلیل قند خون این افراد افزایش مییابد که بسیار خطرناک است و میتواند به مرگ آنها منتهی شود.
غده لوزالمعده، هورمونهای انسولین و گلوکاگون را ترشح میکند.
ملاتونین:
ملاتونین در مغز تولید میشود و به تنظیم چرخه خواب و بیداری در بدن انسان کمک میکند. تولید ملاتونین به طور طبیعی در بدن تا حدی به میزان نور و روشنایی بستگی دارد. این هورمون به هنگام تاریک شدن هوا ترشحاش بیشتر میشود. در چنین شرایطی بدن احساس خستگی کرده و خود را برای خواب آماده میسازد. نور زیاد سبب ترشح کمتر ملاتونین میشود. میزان ترشح طبیعی ملاتونین با افزایش سن کاهش مییابد. غده صنوبری (Pineal gland)، این هورمون را ترشح میکند.
کورتیزول:
کورتیزول از غدد فوق کلیوی ترشح میشود و به کاهش التهاب و استرس در بدن کمک میکند. این هورمون شبها ترشح میشود و صبح آماده استفاده است. کورتیزول برای تقویب سیستم ایمنی بدن به کار می رود. این هورمون باعث ملتهب شدن چهره و نازک شدن پوست بدن می شود.
آدرنالین:
آدرنالین هورمون غده فوق کلیوی است و بدن آن را در شرایطی خاص چون بروز ترس ترشح میکند. در چنین شرایطی انرژیهای ذخیره شده بدن آماده استفاده میشوند. آدرنالین محرک قوی قلب است. با ترشح آدرنالین فشار خون به سرعت بالا میرود و بدن به حالت آمادهباش در میآید و آماده فعالیتهای ویژهای چون پرش از ارتفاع میشود.
اندورفین:
حرکتی پروانهوار در زیر پوست، افزایش فشار خون، احساسی شیرینی و هیجانی وصفناپذیر، در چنین شرایطی ترشح اندورفین در بدن افزایش مییابد و احساس خوشی به فرد دست میدهد. اندورفین همچنین به هنگام شرایط استثنایی ترشح میشود. مثلا وقتی تصادفی رخ میدهد و کسی مجروح میشود، در ابتدا درد خود را احساس نمیکند.
سروتونین:
سروتونین و دوپامین مسئول نشاط روحی انساناند. کاهش سروتونین می تواند به بروز افسردگی منجر شود. ورزش یا خوردن شکلات میتواند سروتونین را افزایش داده و فرد را پرنشاط کند. سروتونین همچنین بر حافظه و یادگیری افراد تاثیر میگذارد.