کاهش ماده خاکستری در بیماران دوقطبی
در بزرگترین مطالعه علمی مبتنی بر تصویربرداری MRI مشخص شد، افرادی که از اختلال روانی دوقطبی رنج میبرند، چه نواقصی در مغز خود دارند. اختلال دوقطبی نوعی اختلال خلقی و یک بیماری روانی است. افراد مبتلا به این بیماری دچار تغییرات شدید خلق میشوند. اختلال دو قطبی به صورت معمول در آخر دوره نوجوانی یا اوایل دوره بزرگسالی تظاهر پیدا میکند.
این بیماری انواع مختلفی دارد که مهمترین انواع آن اختلال دوقطبی نوع یک و اختلال دو قطبی نوع دو است. تفاوت این دو اختلال در وجود دوره شیدایی (مانیک) است؛ در نوع یک این حالت اتفاق میافتد، ولی در نوع دو فرم خفیفتری از آن که نیمهشیدایی است، بروز میکند. همچنین در نوع یک اپیزود افسردگی به ندرت مشاهده می شود ولی در نوع دو اپیزود افسردگی به صورتی حاد مشاهده می شود. شروع بیماری معمولاً با دورهای از افسردگی است و پس از یک یا چند دوره از افسردگی، دوره شیدایی بارز میشود. در تعداد کمتری از بیماران شروع بیماری با دوره شیدایی یا نیمه شیدایی است.
دورههای شیدایی از چند روز تا دو هفته به طول میانجامند و معمولاً شدت آنها باعث میشود که بیمار نیازمند درمان جدی به صورت بستری باشد. با فروکش کردن علایم، به خصوص در اوایل سیر بیماری، معمولاً فرد به وضعیت قبل از بیماری خود برمیگردد و به همین دلیل بسیاری از بیماران یا خانوادههای آنان تصور میکنند بیماری کاملاً ریشهکن شده و دیگر نیازی به ادامه درمان وجود ندارد. بنابراین درمان خود را قطع میکنند. اما قطع زود هنگام درمان خطر برگشت بیماری را بسیار افزایش میدهد و باعث میشود که بیماری در فاصله چند ماه عود کند.
بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی (WHO) در حال حاضر بیش از ۶۰ میلیون نفر در جهان از این اختلال رنج میبرند. پیش از این به دلیل فقدان بررسی کامل، محققان مسائل ارثی و ژنتیکی را مهمترین دلایل بروز این بیماری قلمداد میکردند. دانشمندان دانشگاه اسلو موفق شدند تغییرات اساسی و مشهودی را که در مغز افراد دارای اختلال دوقطبی وجود دارد، مشخص کنند.
در این تحقیق ۷۶ مرکز تحقیقاتی و ۲۶ گروه علمی و تحقیقاتی مختلف از سراسر جهان همکاری داشتهاند. در این تحقیق بیش از ۶۵۰۰ اسکن ام.آر.آی مورد بررسی قرار گرفت که ۲۴۴۷ مورد از آنها برای بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی و ۴۰۵۶ مورد نیز متعلق به افراد سالم بود.
در بررسیها مشخص شد که کاهش ماده خاکستری در بیماران دوقطبی به شدت مشهود است و این کاهش بیشتر در دو بخش لوب پیشانی و لوب گیجگاهی مغز رخ داده که مسؤول مهار احساسات و هیجانات هستند.
لوب پیشانی بیشترین تعداد نورونهای حساس به دوپامین را داراست و محتوای شخصیتی، برنامه ریزی، حل مسئله، کنترل هیجانات، تمرکز، قضاوت، سخن گفتن و حرکات ارادی از کارکردهای این بخش از مغز هستند. لوب گیجگاهی یکی از چهار لوب اصلی مخ است و ذخیره حافظه جدید، پردازش اطلاعات حواس شنوایی و بینایی، درک زبان و سازماندهی از کارکردهای این بخش از مغز هستند.
نکته قابل توجه دیگر این بود که بیمارانی که تحت درمان با استفاده از لیتیوم قرار گرفته بودند، وضعیت بهتری نسبت به سایرین داشتند. محققان امیدوارند بتوانند تاثیرات درمانهای مختلف برای این بیماری را بررسی کنند و بتوانند روشهای موثرتری برای بهبود این بیماران ارائه کنند.
منبع : https://www.sciencedaily.com