دانشنامه روانشناسی مردمی
علیرضا نوربخش (مشاور بالینی)

افسردگی چیست؟

افسردگی پاسخ طبيعی آدمی به فشارهای زندگی است.

مشخصه اساسی افسردگی، ملالت است. شخص رکود وحشتناکی احساس می کند و نمی تواند تصمیم گیری یا فعالیتی را شروع کند یا به چیزی علاقه مند شود.

افسردگی چیست؟

طی ۱۰۰ سال گذشته، پیشرفت های زیادی در حیطه بهداشت و شاخص های سلامتی صورت گرفته است. امید بـه زندگی تا ۵۰ درصد در کشورهایی مانند مصر و هند افزایش یافته است و بیماری هایی مانند آبله که در گذشته سالیانه میلیون ها نفر را از بین می بردند ریشه کن شده اند. نمونه های این پیشرفت ها در زمینه رفاه جسمی فراوانند؛ اما در زمینه سلامت روانی با پیشرفت چندانی روبرو نبوده ایم، مثلا در زمینه افسردگی و اضطراب.

سازمان بهداشت جهانی تخمین زده اسـت کـه اختلالات افسردگی و اضطرابی در راس فهرست بیماری های روانی قرار می گیرند و حـدود ۲۵ درصـد مراجعات به مراکز بهداشتی در جهان را به خود اختصاص می دهند (لامبرت،۲۰۰۶).

عنصر اساسی افسردگی، خلق بسیار غمگین است که ملالت نامیده می شود.

علائم افسردگی اساسی

اختلال افسردگی یک اختلال روانی است که با علائم و نشانه های زیر مشخص می شود:

  1. خلق افسرده
  2. از دست دادن علاقه به فعالیت های لذتبخش
  3. کـاهش انـرژی
  4. اشـکال در توجـه و تمرکـز
  5. کنـدی روانی- حرکتی
  6. کم خوابی و یا پر خوابی
  7. بی اشتهایی یا پر اشتهایی
  8. ناتوانی در تصمیم گیری
  9. احساس گناه و افکار مربوط به مرگ و خودکشی (انجمن روانپزشکی آمریکا،۲۰۰۰)

وجود تنها چند علامت از علائم افسردگی، بـه کـاهش قابـل توجهی در عملکرد اجتماعی و جسمی منتهی می گـردد. بنـابراین، پـژوهش در زمینـه ی درمـان افسـردگی از اولویـت بالایی برخوردار است (هولی و سـیمون،۲۰۰۰).

افسـردگی پاسـخ طبیعـی آدمـی بـه فشـارهای زنـدگی اسـت. عـدم موفقیت در تحصیل یا کار، از دست دادن یکی از عزیزان و آگاهی از اینکه بیماری یا پیری توان ما را به تحلیـل مـیبرد از جمله موقعیت هایی است که اغلب موجب بروز افسردگی می شوند. افسردگی تنها زمانی ناهنجار تلقی می شود که با واقعه ای که رخ داده است متناسب نباشد و یا فراتر از حدی که برای اکثر مردم نقطه آغـازی بـوده اسـت، ادامـه یابد.

دو مشخصه اساسی افسردگی ناامیدی و غمگینی است. شخص رکود وحشتناکی احساس می کنـد و نمـی توانـد تصمیم گیری یا فعالیتی را شروع کند یا به چیزی علاقه مند شود و در احساس بی کفایتی و بی ارزشی غوطه ور می شـود.

شیوع افسردگی

پست های مرتبط

افسردگی دومین اختلال رایج روانشناختی است که حدود ۱۰۰ میلیون نفر را در جهان تحت تـأثیر قـرار داده اسـت(کلرمن و همکاران، ۱۹۹۳) و داده های اخیرتر پارکر و همکارانش نشان مـیدهند که نزدیک به ۱۵۰میلیون نفر در جهان به افسردگی مبتلا هستند. برحسب این که افسردگی به نحوی تعریـف و سنجیده شود، نرخ شیوع طول عمر افسردگی اساسی قابل تشخیص در مردان از %۳ تا %۱۳ و در زنان %۷ تـا ۲۵%  است (وایزمن،۱۹۹۱)

در حدود ۳ تا ۲۰ درصد از جمعیت بزرگسال زمانی در طول عمرشان ملاک های افسردگی اساسی را دریافت می کنند و در حدود ۲۰ تا ۵۰ درصد از این افراد بیش یک دوره افسـردگی را تجربه می کنند. میزان افسردگی در زنان نیز تقریبا دو برابر مردان است.

در کنـار جنسـیت، سایر متغیرهای جمعیت شناختی که با افسردگی رابطه دارند شامل نـژاد و تجربـه ی طـلاق یـا جـدایی اسـت (مارتـل و
همکاران،۲۰۰۱). بیمارانی که افسردگی اساسی دارند در مقایسه با افراد فاقد اختلالات روانی بیشـتر دچـار مشـکلات زناشویی، از دست دادن کار، کاهش عملکرد جسمی یا شغلی، وضعیت سلامتی ضعیف و بیماری مـی شـوند (جـاد وهمکاران،۱۹۹۶)

علت های افسردگی

هر کس با شرایط ژنتیکی، رشدی، محیطی، اجتماعی، شخصیتی و نیز عوامـل فیزیولوژیـک خاصـی روبـرو اسـت. ترکیب این عوامل با هم می توانند شـخص را مسـتعد افسـردگی کننـد یـا از او در برابـر افسـردگی حراسـت نماینـد. اشخاصی که در کودکی یکی از افراد مهم در زندگیشان را از دست می دهند، زمینه مناسبی برای ابتلای به افسردگی در مراحل بعدی زندگی دارند.

دلمشغولی های زندگی و نگرانی درباره ی معنای زندگی می تواند منجر بـه افسـردگی شود و یا آن را تشدید کند. بسـیاری از محـرک هـای تـنش زای محیطـی ماننـد مشکلات مالی، مشاغل جدید، مسائل حقوقی، بازنشستگی و یا تغییرات دیگر می تواند به رشد افسردگی کمک کنـد.

درمان افسردگی

برای افسردگی درمان های موثری وجود دارد و معمولا هر چه زودتر درمان شروع شود، اثربخشی آن هم بیشتر خواهد بود. به طور کلی درمان های افسردگی به دو طبقه دارو درمانی و درمان های روان شناختی تقسیم می شود. بررسی ها نشان داده است که ترکیب این دو نوع درمان بویژه برای افسردگی های متوسط و شدید، بهترین نتیجه را به همراه داشته است.

روان درمانی برای افسردگی های خفیف، خط اول درمان محسوب می شود ولی در افسردگی های متوسط و شدید به تنهایی کافی نیست و با نظر روانشناس برای دارو درمانی ارجاع داده می شود. روان درمانی ها روی عوامل اجتماعی و روان شناختی موثر در بروز افسردگی تاثیر می گذارند و از این طریق علایم افسردگی را کاهش می دهند.

داروهای ضد افسردگی را می توان به ۴ دسته تقسیم کرد :

  1. فلوکستین(پروزاک) – سیتالوپرام (سلکسا) – اس سیتالوپرام (سیپرالکس) – پاروکستین (پاکسیل) – سرترالین – آسنترا
  2. دولوکستین (سیمبالتا) – ونلافاکسین (افکسور) – دسونلافاکسین (پریستیک)
  3. آمی تریپتیلین – دسی پرامین (نورپرامین) – ایمی پرامین – نورتریپتیلین
  4. فنلزین – ترانیل سیپرومین

لیست انواع داروهای ضد افسردگی

انواع داروهای ضد افسردگی معرفی چند نوع داروی افسردگی
مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) فلوکستین، سیتالوپرام، اس یتالوپرام، پاروکستین و سرترالین
داروهای مهارکننده بازجذب سروتونین – نوراپی‌نفرین (SNRIs) دولوکستین، ونلافاکسین، دزونلافاکسین، لوومیلناسیپران
مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOIs) ترانیل سیپرومین، فنلزین، ایزوکربوکسازید
داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای (TCAs) آمی تریپتیلین، کلومیپرامین، دوسولپین، ایمی پرامین، لوفپرامین و نورتریپتیلین.
نورآدرنالین و داروهای ضد افسردگی سروتونرژیک اختصاصی (NASSA) میرتازاپین

معمولا داروها نیاز به ۲ تا ۶ هفته زمان دارند تا اثر خود را بگذارند. علاوه بر این تنظیم مقدار دارو و  قطع دارو حتما باید توسط پزشک انجام شود. اگرچه ضد افسردگی ها اعتیاد آور نیستند ولی قطع ناگهانی آنها ممکن است موجب علائم محرومیت و یا عود افسردگی شود. گاهی لازم است کسانی که افسردگی مزمن یا عود کننده دارند به مدت طولانی دارو مصرف کنند.

۴ گروه از فعالیت ها هستند که تاثیر قوی بر خلق دارد و معمولا در افسردگی سطح فعالیت افراد در این ۴ حوزه کاهش پیدا می کند:

  • ارتباطات و تعاملات اجتماعی مثبت شامل ارتباط با اعضای خانواده، اقوام، دوستان و ….
  • فعالیت های تفریحی و سرگرمی که ذاتا خوشایند است شامل مطالعه، سینما رفتن، ورزش، قدم زدن، فیلم دیدن
  • مراقبت از خود شامل رسیدگی به سر و وضع و ظاهر، بهداشت شخصی، ورزش کردن، تغذیه مناسب و…
  • وظایف و مسئولیت ها و کارهای داوطلبانه که در فرد احساس مفید بودن ایجاد می کند، شامل پرداخت صورت حساب ها، تمیز کردن منزل، تعمیر وسایل خانه، خرید کردن برای منزل

سکون و عدم فعالیت نه تنها موجب تداوم افسردگی و حتی تشدید آن می شود، بلکه باعث می شود خود را از حمایت های خانوادگی و اجتماعی که در بهبود افسردگی تاثیر زیادی دارند، محروم کنید. مهم است فعالیت هایی را انتخاب کنید که به آن علاقه دارید و یک حس پیشرفت، لذت و صمیمیت و نزدیکی به دیگران را ایجاد می کند. شاید امتحان کردن یک علاقه جدید هم مفید باشد. گاهی هم فعالیت های خلاقانه ای که کمک می کند تا احساساتتان را بیان کنید مثل نقاشی، نوشتن، شعر و یا نواختن موسیقی مفید و کمک کننده است.

پرسشنامه آنلاین افسردگی، اضطراب و استرس

۵ ۱ رای
رأی دهی به مقاله

* درود بر شما که با حمایت خود و دعوت دیگران به مطالعه مقالات سایت، به من انگیزه می دهید. لطفا در کامنت ها و مباحثات شرکت کنید و پرسشگر باشید. جهت مشاوره آنلاین یا حضوری با شماره ۰۹۳۵۵۷۵۸۳۵۸ در تلگرام هماهنگ نمایید. *

2 نظر
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
رعنا
۱۳۹۹/۰۵/۱۸ ۱۴:۵۱

سلام .ممنونم از مطالبت..موفق باشی…

ریحانه
۱۴۰۱/۰۱/۲۳ ۱۸:۲۹

بسیار عالیی