تفاوت بین اختلال دو قطبی و اختلال شخصیت مرزی چیست؟ این سوال بارها مطرح شده است. در حال حاضر به دلیل تفاوتی که در روند درمان این دو اختلال وجود دارد، این تمایز ضروری بنظر میرسد. دلیل اصلی همپوشی تشخیص این دو اختلال شاید این مورد باشد که در هر دو اختلال مشکلاتی در تنظیم خلق وجود دارد. رنج حاصل از این نوسانات خلقی در اختلال دوقطبی و اختلال شخصیت مرزی، بسیار شدیدتر از حالات معمولیای است که ممکن است در زندگی روزمره اختلالاتی بوجود آورد.
۱- چگونه و چه زمانی علایم خلقی ایجاد می شوند؟
اختلال شخصیت مرزی در واقع الگویی از پاسخها و تعاملات نامناسب و ناکارامد در ارتباط با افراد و محیط زندگی فرد است که از نوجوانی یا زودتر شروع شده و این تعاملات هرگز روند مناسب و کارامدی را از ابتدا نداشتهاند. این نشانهها معمولا حضور دارند و به نوعی جزء اساسی شخصیت فرد محسوب میشوند.
در اختلال دو قطبی، به ویژه نوع ۲، وضعیتی است که الگوهای هیجانی و رفتاری ظاهر میگردند که این الگوها با شخصیت اصلی فرد تفاوت دارد. این تفاوت در واقع هستهی اصلی تفاوت بین اختلال شخصیت مرزی و دو قطبی میباشد. به عنوان مثال در DSM-5 این مطلب را در تشخیص اپیزود هیپومانیک بیان میکند : یک تغییر واضح در عملکرد که خصیصه اصلی فرد محسوب نمیشود.
۲- روند و الگوی علایم خلقی
مشکل اصلی بیماران مرزی، اختلال در تنظیم عاطفه است، که تظاهراتی از قبیل واکنشهای هیجانی شدید به محرکهایی نشان میدهند که به شکل معمول باعث پریشانی شدید درونی یا بیرونی نمیگردند. آنها به شکل مداومی نشانههای اضطراب، ناراحتی و عصبانیت و گاهی خشم شدید و انفجاری را تجربه میکنند. این علایم اصلی شخصیت مرزی بوده و این افراد اغلب در کشمکش با این نشانهها هستند و خلقشان به صورت ساعت به ساعت یا حتی لحظهای تغییر میکند. این تغییرات معمولاً ماشه چکانهایی چون ناکامی و یا در واکنش به احساس طرد از سوی دیگران یا ترس ار ترک شدن بروز میکند.
در اختلال دوقطبی الگوی تغییرات خلقی به شکل دیگری است. حالات خلقی در اختلال دوقطبی برخلاف مرزیها، روزها تا هفتهها طول میکشد و روند لحظهای ندارد. نشانهها جزء خصایص اصلی فرد نیستند و ممکن است نتیجهی رویدادی استرسزا بوده یا حتی ماشهچکان واضحی نداشته باشند.
۳- نوع نشانههای خلقی
نشانههای خلقی در بیماران مرزی الگویی مزمن از خشم، ناراحتی و احساس تهی بودن و اضطراب است و احساس سرخوشی جزء معیارهای اصلی اختلال مرزی نیست. در صورتی که در اختلال دوقطبی وجود حداقل یک اپیزود مانیا یا هیپومانیا ضروری است که این اپیزودها مشخصهی اصلیشان دورههایی از سرخوشی و افکار خودبزرگبینی است. خشم یا تحریکپذیری موجود در اختلال شخصیت مرزی، در اختلال دو قطبی معمول نیست.
۴- تکاتشگری
تکانشگری نشانهای مزمن در اختلال مرزی است که به شکل مشکلاتی در کنترل و تنظیم رفتار فرد نشان داده می شود و معمولاً به شکل روزانه درگیر آن هستند. در حالیکه در بیماران دو قطبی تکانشگری در فاز مانیک یا هیپومانیک اتفاق میافتد و الگوی ثابت و مزمنی ندارد. اگر فردی خصیصهای تکانشگری را نشان دهد در فاز مانیا یا هیپومانیک شدیدتر خواهد شد.
۵- تغییر خلق در دوقطبیها به صورت لحظهای نیست
در اختلال دو قطبی نوع دو، الگویی از اپیزودهای افسردگی عودکننده است که با دورههایی از هیپومانیا توام میگردد. در واقع جزء مشکل زای این اختلال، افسردگی است که اکثر اوقات حضور دارد و این شاید به نوعی شبیه احساس غم مزمنی که در اختلال مرزی وجود دارد بنظر برسد. اما باید این نکته را در نظر داشت که تغییر خلق در دوقطبیها به صورت لحظهای نیست و مانند اختلال مرزی فقط به احساس غم و خشم محدود نمیشود.
آیا این دو اختلال میتوانند با هم رخ دهند؟
بیماران مرزی مستعد ابتلا به اپیزودهای افسردگی اساسی و اختلالات اضطرابی هستند. همچنین امکان ابتلا به اختلال دوقطبی وجود دارد اما برای تشخیص وجود این دو اختلال به شکل همزمان باید این مطلب محرض گردد که نشانههای اختلال دوقطبی با سبک معمول رفتار فرد تفاوت دارد. و اینکه احساس غم، خشم و تکانشگری به شکل معناداری متفاوت از سبک رفتاری فرد باشد و مدت طولانیتری باقی بماند. همچنین دورههای سرخوشی و خودبزرگبینی در هنگام حضور اختلال دوقطبی وجود داشته و جزء شخصیت فرد نباشد.
تمایز بین اختلال شخصیت مرزی و اختلال دوقطبی، چالش برانگیز و مهم است. اگر تشخیص های مختلفی از روانپزشکان مختلف گرفته اید، سعی کنید با آنها در مورد اینکه چرا این تشخیص را روی شما گذاشته اند، صحبت کنید. به راحتی می توانید سردرگمی خود را ابراز کنید. اگر روانپزشک فعلی شما مایل نیست که این گفتگو را داشته باشد، با روانپزشک یا متخصص دیگری این کار را انجام دهید. شما حق دارید که اختلال خود را درک کنید و سوالات خود را بپرسید.
منبع : bipolar-disorder-borderline-personality-disorder