شخصیت بهنجار از دید کرنبرگ
شخصیت بهنجار 4 ویژگی دارد
طبق دیدگاه کرنبرگ، اولین ویژگی شخصیت بهنجار، با مفهوم انسجام خود و یکپارچگی چهره های مهم زندگی، مشخص میگردد. این ویژگیها را هویت ایگو می نامند.
طبق دیدگاه کرنبرگ(۲۰۰۴) اولین ویژگی شخصیت بهنجار، با مفهوم انسجام خود و یکپارچگی چهره های مهم زندگی، مشخص میگردد. این ویژگیهای ساختاری در کنار هم، “هویت ایگو” را تشکیل میدهند.
هویت ایگو (ego Identity)، پیش شرط بنیادین برای سه چیز است:
- عزت نفس بهنجار (Normal self-esteem)
- رضایت از خود (self enjoyment)
- احساس سرزندگی و اشتیاق به زندگی (zest for life)، ظرفیت لذت بردن از رابطه با دیگران و تعهدهای کاری
خود منسجم و یکپارچه، توانایی شناخت موارد زیر را دارد:
- امیال و آرزوهایش (Desires)
- ظرفیتها و توانایی هایش (capacities)
- اهداف و تعهدات دراز مدت (Long-term goals and commitments)
دیدگاه یکپارچه از دیگرانِ مهم (چهره های مهم زندگی)، توانایی و ظرفیت های زیر را دارد:
- ارزیابی مناسب و واقع بینانه از دیگران
- همدلی (empathy)
- سرمایه گذاری هیجانی روی دیگران (Emotional investment in others) و ادراک ظرافتهای اجتماعی
دیدگاه یکپارچه از خود و دیگران به طور ضمنی به ظرفیت وابستگی پخته و بالغانه اشاره دارد، یعنی ظرفیت سرمایه گذاری هیجانی روی دیگران، همزمان با حفظ احساس استقلال و همچنین ظرفیت تجربه علاقه به دیگران.
دومین ویژگی ساختاری شخصیت بهنجار، که عمدتا از هویت یکپارچه ناشی شده و تظاهر مییابد، وجود ظرفیت برای طیف وسیعی از تجربه های عاطفی است. این ویژگی همان قدرتمندی ایگو (ego strength) است.
در شخصیت بهنجار، عواطف پیچیده و تعدیل شده هستند و حتی تجارب عاطفی نسبتاً شدید به عدم کنترل تکانه منجر نمیشوند. ثبات، پشتکار، خلاقیت در کار و روابط بین فردی، آمادگی عاطفی بادوام، کنترل عواطف و تکانه ها، و تعهد نسبت به دیگران، عمدتا از هویت ایگوی بهنجار خبر می دهند.
جنبه سوم شخصیت بهنجار، سیستم پخته و یکپارچه ای از ارزشهای درونی شده است. اصطلاحا سوپرایگوی منسجم و بالغ نامیده می شود. گرچه سیستم ارزشهای درونی شده به لحاظ تحولی از ممنوعیتها و ارزشهای والدین مشتق میگردد، در شخصیت بهنجار، ارزشها و رفتارهای اخلاقی با ممنوعیتهای والدین ارتباط نزدیکی ندارند، بلکه سیستم بالغانه ارزشهای درونی شده باثبات، بدون نفوذ شخص خاص، نسبتا مستقل از دیگران و شخصی است.
ردپای چنین سوپرایگویی در چند حوزه قابل ردیابی است :
- احساس مسئولیت پذیری شخصی، یعنی ظرفیت خود انتقادگری واقع بینانه
- یکپارچگی و انسجام
- انعطاف پذیری در مواجهه با جوانب اخلاقی تصمیم گیری، و تعهد به معیارها، ارزشها و آرمانها
چهارمین بعد شخصیت بهنجار، مدیریت مناسب و رضایت بخش انگیزه های جنسی و پرخاشگرانه (تکانه های لیبیدویی) است.
چنین مدیریتی مستلزم آن است که شخص، دارای این توانایی و ظرفیت ها باشد :
- نیازهای جسمانی، شهوانی و جنسی اش را به طور کامل ابراز کند
- این تظاهر کامل نیازهای حسی و جنسی، با مهربانی و تعهد عاطفی به فرد مورد علاقه آمیخته شده است
- از درجه بهنجاری از آرمانی سازی این دیگری و رابطه با او، برخوردار باشد
علاوه بر این، ساختار شخصیت بهنجار شامل ظرفیت لازم برای والایش تکانههای پرخاشگرانه در قالب موارد زیر می باشد :
- بتواند ابراز وجود کند
- در برابر حمله هایی که به او می شود، بدون واکنش افراطی، ایستادگی و مقاومت نشان دهد
- از خودش دفاع کند، بدون اینکه خشمی را علیه خودش برگرداند.
منبع : ارزیابی اختلالات شخصیت بر اساس راهنمای تشخیصی روان پویشی(PDM) / ترجمه و تالیف دکتر محمد امین شریفی