مفهوم پرخاشگری در روانکاوی
پرخاشگری افراد در رحم آغاز میشود
بر طبق نظریهی کلاینی، پرخاشگری مترادف با حسادت، نفرت و سادیسم است، که تمام آنها مظاهر غریزهی مرگ هستند.
از نظر وینیکات(Winnicott)، پرخاشگری افراد در رحم آغاز میشود و مترادف با فعالیت و تحرک است. وینیکات در اوایل کار خود به «پرخاشگری اولیه» اشاره میکند و میگوید که پرخاشگری در اصل جزئی از میل(appetite) است.
پرخاشگری کیفیت خود را همراه با رشد نوزاد تغییر میدهد. این تغییر کاملا بستگی به نوع محیطی دارد که نوزاد خود را در آن مییابد. با مادری به اندازهی کافی خوب و محیطی تسهیل گر، پرخاشگری در کودک در حال رشد یکپارچه میشود. اگر محیط به اندازهی کافی خوب نباشد، پرخاشگری خودش را به طریقی ویرانگر و ضداجتماعی ظاهر میسازد.
پرخاشگری در روانکاوی
خود فروید تا سال ۱۹۲۰ در «فراسوی اصل لذت»، رانهای مجزا برای پرخاشگری اتخاذ نکرده بود. فروید در این مقاله، نظریهی دوگانهگرای(dualistic) خود در مورد غرایز زندگی و مرگ را معرفی کرد؛ نظریهای که به بحث و اختلافات شدید میان روانکاوها انجامید.
کار ملانی کلاین با کودکان بسیار کوچک موجب شد تا او نظریهی غرایز فروید را تقویت کند، و در نهایت پرخاشگری را همراه با مشتقات آن یعنی سادیسم و حسادت(envy)، نمود غریزهی مرگ دانست. بنابراین، بر طبق نظریهی کلاینی، پرخاشگری مترادف با حسادت، نفرت و سادیسم است، که تمام آنها مظاهر غریزهی مرگ هستند. از آنجا که غریزهی مرگ در ذات نوزاد است، حسادت، نفرت و سادیسم نیز همین طور هستند. نسخهی ملانی کلاین از غریزهی مرگ فروید، نظریهای که خود فروید با احتیاط در باب آن حرف میزد را به یقین تبدیل کرد.
آنا فروید و پیروانش، همراه با بسیاری از دیگر روانکاوان، نمیتوانستند غریزهی مرگ کلاین را بپذیرند؛ عاقبت برخی از آنها تا آن جا پیش رفتند که نظریهی غریزه را یکسره مردود بشمرند.
وینیکات در مورد دیدگاه خود نسبت به نظریهی غرایز فروید حالتی دوپهلو دارد، اگرچه از کلمهی «غریزه» برای اشاره به تکانشی با محرک بیولوژیکی استفاده میکند. با این حال، او عدم توافق خود با «غریزهی مرگ» کلاینی را به روشنی بیان میدارد، زیرا معتقد است که حسادت، سادیسم و نفرت نشانههایی از رشد هیجانی هستند که در نوزاد در ارتباط با محیط روانی گسترش مییابند.
در نظریهی پرخاشگری وینیکات، محیط بیناروانی(interpsychic) است. در محیطی خوب، خشم به عنوان انرژیای سودمند مرتبط به بازی و کار در شخصیت فرد یکپارچه میشود، در حالی که در محیطی محروم، خشم میتواند به اعمال خشونتبار و ویرانگر تبدیل گردد.
تفاوت حسادت و رشک :
- حسادت (envy) حالتی از ذهن است که به سازمان ذهنی بسیار پیچیدهای تعلق دارد.
- رشک (jealousy) دارای خصوصیتی است که استفاده از آن بر این دلالت میکند که کل شخص از پیش برای انتقام یا سرقت به حرکت درآمده است.
منبع : The Language of Winnicott