نوروز و سایکوز چیست؟

متخصصان روانشناسی و روانپزشکی از دو عبارت سایکوز و نوروز برای نوعی دسته بندی کردن اختلالات روانی استفاده می کنند. سایکوز و نوروز نام اختلال نیستند و اختلاف این دو دسته بر اساس شدت اختلال و وجود یا فقدان بینش است.

• نوروتیک (Neurotic) یعنی روان رنجوری (اختلال خفیف) : دفاع های ایگو به قدری خودکار و غیر قابل انعطاف است که فرد را از موهبت انرژی های اید (خلاقیت) محروم می سازد. 
• سایکوتیک (Psychotic) یعنی روان پریشی (اختلال شدید) : دفاع های ایگو آنچنان ضعیف شده که فرد را به ورطه درماندگی و غرق شدن در مواد اولیه اید و خواسته های آن کشانده است.

روان‌رنجوری (نوروز) نتیجۀ تعارض بین ایگو و اید است در حالیکه روان‌پریشی نتیجه تعارض بین ایگو و جهان بیرونی است. هدف روان رنجوری بیرون کشیدن فرد از واقعیت است.  

• روان‌رنجورهای انتقالی :  تعارض بین ایگو و اید
• روان‌رنجورهای خودشیفته : تعارض بین ایگو و سوپرایگو
• روان‌پریشی‌ها : تعارض بین ایگو و دنیای بیرونی  

برجسته ترین تفاوت سایکوز و نوروز به درجه آگاهی فرد از حالات خود مبتنی است. بیماران دچار اختلال شخصیت مرزی بین این دو گروه قرار می گیرند.

واژه نوروز به گروهی از اختلالات اطلاق می شود که در آنها علائم جسمانی و روانی، اختلال اصلی را تشکیل می دهند و معمولا بیماری در اثر تعارضات درونی یا حوادث اضطراب آور زندگی ایجاد می شوند. نوروزها شامل عملکردهای اصلی شخصیت نمی شوند و فرد می داند که رفتار یا افکارش بهنجار نیست. فرد از وجود اختلال خود تا حدودی باخبر است و رنج می کشد، همچنین برای جامعه بی خطر است.

فروید برای اولین بار نوروزها را به دو دسته نوروزهای واقعی ناشی از تعارضات جنسی و پسیکو نوروزها یعنی کیفیاتی با منشا روانی تقسیم کرد. بعدها طبقه بندی دیگری تا جنگ جهانی دوم مورد استفاده قرار گرفت که شامل ۴ نوع پسیکو نوروز می شد: ۱- اضطراب ۲- هیستری تبدیلی ۳- پسیکاستنی ۴- نوراستنی.

امروزه اصطلاحات نوروز، پسیکو نوروز و واکنش های نوروتیک مترادف هستند و مفهوم مشابهی دارند.

در نوروتیک ها، واقعیت سنجی از دست نرفته و قطع ارتباط با واقعیت آنطور که در سایکوتیک ها شایع می باشد، وجود ندارد. در واقع بیمار قادر است واقعیات دنیای خارج را ارزیابی کند. اگر چه ممکن است علائم برای بیمار ناتوان کننده باشد، اما رفتار او نسبت به نرم های اجتماعی اختلال جدی ندارد و با کاهش و افزایش مشکلات روزمره و فشارهای خانوادگی و اجتماعی کاهش یا افزایش می یابد.

اختلالات نوروتیک شامل موارد زیر می شود:

• وسواس
• اضطراب نوروتیک
• افسردگی نوروتیک
• ترسهای مرضی (فوبیا)
• هیستری
• واکنش های تجزیه ای
• نوروز هیپوکوندریا
• اختلالات خلقی

فردی با شخصیت نوروتیک، زودرنج، مغموم و افسرده، فاقد اعتماد به نفس است. او گفت و گو با غریبه ها را دشوار می داند، از بدشانسی های احتمالی نگران است؛ از تجربیات تحقیر آمیز به مدت طولانی و به شدت، رنج می برد. افرادی که شخصیت نوروتیک دارند، مستعد استرس هستند.

نوروتیک ها  تمایل دارند تا بدترین سناریوها را در ذهن خود بسط دهند. بیشتر استرس آنها از فکر کردن درباره موقعیت هایی که رخ نخواهند داد، ناشی می شود. اگر چه، افراد دیگر نیز تا اندازه ای همین کار را می کنند، اما افرادی که شخصیت نوروتیک دارند، این کار را در حد افراط و بیمارگونه انجام می دهند.

سایکوز به انواع جدی از روان پریشی ها اطلاق می شود، به طوری که مشخصه اصلی آنها توهم (ادراک حسی بدون وجود محرک خارجی) و هذیان (باوری کاذب و نادرست که با هوش یا زمینهٔ فرهنگی فرد هماهنگ نیست و با دلایل منطقی قابل اصلاح نیست) است.

سایکوز می تواند همراه با بیماری های روانی دیگر و حتی برخی از اختلالات شخصیت نیز رخ دهد.

در اختلالات سایکوتیک، فرد رابطه خود را با جهان اطرافش قطع کرده و اطمینان دارد که آنچه می ‏پندارد واقعیّت است. وی فکر می ‏کند همه مردم جهان در خطا و گمراهى هستند، همچنین ممکن است فرد مبتلا برای جامعه خطر داشته باشد.

اختلالات سایکوتیک شامل موارد زیر می شود:

• اسکیزوفرنی
• دو قطبی با علائم سایکوتیک
• افسردگی سایکوتیک
• اضطراب سایکوتیک
• اسکیزو افکتیو
• اختلال هذیانی
• اختلال سایکوتیک کوتاه مدت
• اختلال سایکوتیک ناشی از مصرف مواد

روان رنجوری انتقالی چیست؟

ریشه روان‌رنجوری‌های انتقالی در بازداری ایگو از پذیرش تکانه‌های قدرتمند «اید» یا کمک به آن برای یافتن راه خروج، و یا در ممانعت از آن تکانه‌ای که معطوف به ابژه‌ است، می‌باشد. در چنین حالتی ایگو با مکانیسم هایی از خود در برابر برانگیختگی‌های رانه‌ای دفاع می‌کند. امر پس‌رانده شده از طریق مسیرهایی که ایگو بر آن‌ها اعمال نفوذ ندارد، یک جایگزین را از طریق مصالحه بر ایگو تحمیل می‌کند، در نتیجه علائم و سمپتوم ها را می‌آفریند. ایگو که این مزاحم را تهدیدی برای وحدت خود می بیند و خود را در برابرش آسیب‌پذیر می‌یابد، به مبارزه با این علامت ادامه می‌دهد. ایگو با قدرت‌هایی مواجه شده، قدرت‌هایی که خواسته‌هایشان قدرتمند‌تر از خواسته‌های غریزی «اید» است. ایگوی در خدمت سوپرایگو و واقعیت موجود با اید دچار تعارض می‌شود و این وضعیتی است که در هر روان‌رنجوری انتقالی‌ای رخ می‌دهد.

منابع: 

1. آسیب شناسی روانی باچر و همکاران، ترجمه یحیی سید محمدی.
2. خلاصه روانپزشکی کاپلان و سادوک، ترجمه دکتر فرزین رضاعی.

* درود بر شما که با حمایت خود و دعوت دیگران به مطالعه مقالات سایت، به من انگیزه می دهید. لطفا در کامنت ها و مباحثات شرکت کنید و پرسشگر باشید. جهت مشاوره آنلاین یا حضوری با شماره ۰۹۳۵۵۷۵۸۳۵۸ در تلگرام هماهنگ نمایید. *