دانشنامه روانشناسی مردمی
علیرضا نوربخش (مشاور بالینی)

طبقه‌بندی داروهای روانی

داروهای روان‌پزشکی

طبقه‌بندی داروهای روان‌پزشکی : ۱- داروهای ضد اضطراب، ۲- ضد روان پریشی، ۳- تثبیت‌کننده خلق، ۴- ضد افسردگی.

دارو

داروهایی که در درمان اختلالات روانپزشکی به کار می‌روند داروهای روان گردان نامیده می‌شوند. به طور سنتی طبقه‌بندی داروهای روانی به شرح زیر است:

  • ۱- داروهای ضد روان پریشی، که برای درمان سایکوزها مورد استفاده قرار می‌گیرند
  • ۲- داروهای ضدافسردگی، که برای درمان افسردگی تجویز می‌شوند
  • ۳- داروهای ضد مانیا یا تثبیت‌کننده‌های خلق، که برای درمان اختلالات دو قطبی قابل استفاده هستند
  • ۴- داروهای ضد اضطراب یا اضطراب‌ زداها، که برای درمان اختلالات اضطرابی از آنها استفاده می‌شود

داروهای اعصاب و روان داروهایی هستند که بر مغز و سیستم عصبی تأثیر می‌گذارند و برای درمان اختلالات روانی و عصبی مختلف استفاده می‌شوند. داروهای عصبی و روانپزشکی می‌توانند مکانیسم‌های اثر متفاوتی مانند تعدیل انتقال‌دهنده‌های عصبی، تغییر کانال‌های یونی یا تأثیر بر سیستم‌های هورمونی داشته باشند. در این مطلب برخی از داروهای رایج اعصاب و روان و موارد مصرف آن‌ها را به‌ اختصار شرح می‌دهیم.

داروهای تثبیت کننده خلق در اختلال دو قطبی:

داروهای تثبیت‌کنندهٔ خُلق، درمان اصلی برای بیماران مبتلا به اختلالات دوقطبی است. لیتیوم و والپروات سدیم اصلی‌ترین داروهای تثبیت‌کننده خلق هستند. لاموتریژین بیشتر در درمان دوره‌های افسردگی مؤثر است.

  • لیتیوم (eskalith)
  • اسید والپرویک ( والپروات – دپاکین )
  • کاربامازپین (Tegretol)
  • لاموتریژین (lamictal)
  • گاباپنتین
  • توپیرامات
  • هالوپریدول
  • اولانزاپین
  • ریسپریدون
  • کوتیاپین

داروهای ضد صرع : 

  • تیاگابین ( گابیتریل )
  • اسید والپرویک ( والپروات – دپاکین )
  • کاربامازپین (Tegretol)
  • لاموتریژین (lamictal)
  • گاباپنتین
  • فنوباربیتال
  • فنیتوئین
  • توپیرامات
  • دیازپام ( والیوم)

داروهای ضد اضطراب

داروهای ضداضطراب علاوه بر ایجاد حس رفع تنش عضلانی، احساس آرامش و آسودگی را نیز به همراه می‌آورند. این داروها در درمان اختلال‌های اضطراب مورد استفاده قرار گرفته‌اند. معروفترین خانواده از این دسته داروها بنزودیازپین‌ها هستند. این داروها با اثر بر گیرنده‌های گابا که نوعی انتقال‌دهنده عصبی مهاری در مغز می‌باشد، تحریک نورونی را کاهش می‌دهند و باعث کاهش اضطراب و تنش می‌شوند.

بنزودیازپین‌ها و داروهای موثر برگیرنده بنزودیازپین‌ها شامل :

  • دیازپام valium
  • کلونازپام klonopin
  • آلپرازولام (زاناکس)
  • لورازپام ativan
  • اگزازپام serax
  • کلرودیاز پوکساید Librium
  • تریازولام tialcoin
  • کلورازپات tranxene
  • فلورازپام dalmane
  • هالازپام paxipam
  • کوازپام doral
  • پرازپام centrax
  • استازولام prosom
  • میدازولام verseol
  • زولپیدم ambient
  • زالپلن sonata
  • بوسپیرون buspar

داروهای ضد افسردگی

داروهای ضد افسردگی، برای درمان اختلال‌های افسردگی ساخته شده‌اند، اما در واقع در درمان بسیاری از اختلالات دیگر روانپزشکی مثل اختلالات اضطراب، اختلالات خوردن و اختلالات کنترل تکانه هم کاربرد دارند. کسانی که از افسردگی رنج می‌برند، معمولاً با یکی از انواع داروهای ضدافسردگی درمان می‌شوند. برخلاف بنزودیازپین‌ها هیچ‌کدام از این داروها باعث ایجاد وابستگی یا اعتیاد به دارو نمی‌شوند. البته این به آن معنی نیست که در هر زمانی و به صورت ناگهانی می‌توان دارو را قطع کرد.

داروهای سه حلقه‌ای :

  • آمی تریپ تیلین Amitriptyline
  • کلومی پرامین Clomipramine
  • دوکسپین Doxepin
  • ایمی پرامین Imipramine
  • تریمی پرامین Trimipramine
  • پروتریپ تیلین Protriptyline
  • دزی پرامین Desipramine
  • نورتریپ تیلین Nortriptyline

ترکیبات نسل دوم (آتیپیک)

  • آموکساپین Amoxapine
  • ماپروتیلین Moprotiline
  • ونلافاکستین Effexor
  • ترازادون
  • بوپروپیون

مهارکننده‌های اختصاصی بازجذب سروتونین SSRIs

  • فلوکستین Prozac
  • سیتالوپرام Celexa
  • اس سیتالوپرام Lexapro
  • فلووکسامین Luvox
  • پاروکستین Paxil
  • سرترالین Zoloft

مهارکننده‌های آنزیم مونوآمینو اکسیداز MAOI

  • فنلزین Nardil
  • ایزوکربوکساید Marplan
  • ترانیل سیپرومین Parnate
  • سلژیلین Eldepryl
  • موکلوبماید Manerix

داروهای ضد روان پریشی (Antipsychotics)

داروهای ضدروان‌پریشی یا آنتی سایکوتیک ها برای درمان اختلال‌هایی مانند اسکیزوفرنی ساخته شده‌اند، اما در درمان اختلالات دیگری مثل تیک و به عنوان درمان کمکی در اختلالات خلقی هم کاربرد دارند. این گونه داروها تأثیر آرام‌کننده زیادی دارند. تأثیر اصلی این گونه داروها کاهش یا حذف نشانه‌های روان پریشی از جمله توهم، هذیان، رفتارها و گفتارهای آشفته، گوشه‌گیری و بی‌احساسی است و صرفاً برای آرام نگهداشتن بیماران ساخته نشده‌اند.

نسل اول : آنتاگونیست‌های گیرنده دوپامین (DRA)، ضد جنون تیپیک عبارتند از:

  • کلروپرومازین (THORAZINE)
  • هالوپریدول Haldol
  • تیوریدازین Mellaril
  • فلوفنازین Permitil
  • پیموزاید Orap
  • تیوتکسین Nxvane
  • پرفنازین Tvilafon
  • تری فلوپرازین Stelazine

نسل دوم : آنتاگونیست‌های سروتونین- دوپامین ضدجنون‌های آتپیک (SDA) عبارتند از:

  • ریسپریدون Risperdal
  • اولانزاپین Zyprexa
  • کوتیاپین Seroquel
  • کلوزاپین Clozaril
  • زیپراسیدون Geodone

منبع : راهنمای جامع داروهای روانپزشکی و مواد موثر بر روان /  جولیان،  آدوکات، کوماتی / افسانه طاهری، صدیقه ابراهیم زاده ، علی اکبر ثمری ، سعید جهانیان ، بیوک تاجری، سیدمجتبی جزایری / نشر ارجمند .

۳.۵ ۶ رای ها
رأی دهی به مقاله

* درود بر شما که با حمایت خود و دعوت دیگران به مطالعه مقالات سایت، به من انگیزه می دهید. لطفا در کامنت ها و مباحثات شرکت کنید و پرسشگر باشید. جهت مشاوره آنلاین یا حضوری با شماره ۰۹۳۵۵۷۵۸۳۵۸ در تلگرام هماهنگ نمایید. *

2 نظر
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
Samira
۱۳۹۴/۰۵/۲۳ ۲۳:۳۰

عالی بود ممنون از شما اگر ممکن است داروهای جدیدی که در بازار با نام تجاری وجود دارد را در سایت قرار دهید.

تتلیتی
۱۴۰۲/۱۲/۱۱ ۰۲:۱۱

فوق‌العاده بودد