اختلال ملال جنسیتی یا دیسفوریای جنسیتی (gender dysphoria) احساس بیقراری ناشی از عدم تطابق هویت جنسیتی فرد با جنسیت انتسابی زمان تولدش است. این اصطلاح با انتشار DSM-5 در سال ۲۰۱۳ جایگزین برچسب تشخیصی اختلال هویت جنسیتی (GID) شد. این اصلاح برای از بین بردن انگ اجتماعی مرتبط با اصطلاح اختلال تغییر یافت.
این افراد سعی می کنند کارهایی را انجام دهند که با جنسیت آنها همگون نیست. اگر مرد باشد رفتارهای بسیار ظریفی از خود نشان می دهد، با صدای نازک صحبت می کند، لباس هایی می پوشد که مناسب مردان نیست و آرایش می کند؛ اگر هم زن باشد با صدای بسیار بم صحبت می کند، لباس های مردانه به تن می کند و از ظرافت زنانه در او هیچ خبری نخواهد بود. به این افراد با چنین مشخصاتی ترنس می گویند. این افراد ممکن است ظاهری کاملاً مردانه یا زنانه داشته باشند اما روح آنها و گرایشاتشان بسیار متفاوت از آن است.
افراد درگیر با ملال جنسیتی معمولا به عنوان تراجنسیتی شناخته میشوند. عدم انطباق جنسیتی همیشه منجر به ملال یا پریشانی جنسیتی نمیشود، براساس اعلام انجمن روانپزشکی آمریکا، عنصر مهم بروز ملال جنسیتی «پریشانی قابل توجه بالینی» است. پاسخهای مراقبتی به ملال جنسیتی ممکن است شامل تغییر در بیان جنسیت فرد باشد. برای کمک به چنین تغییراتی ممکن است از هورموندرمانی، جراحیهای تطبیقی و رواندرمانی استفاده شود.
علائم اختلال ملال جنسیتی
اگر ناراحتی مداوم یا مشکلاتی در رابطه با جنسیت تعیین شده دارید که ۶ ماه یا بیشتر طول بکشد، مبتلا به ملال جنسی هستید.
در کودکان، این علائم شامل حداقل ۶ مورد از موارد زیر است:
- ۱- اصرار یا تمایل شدید به جنسیتی که با جنسیتی که در بدو تولد تعیین شده بود، متفاوت است.
- ۲- تمایل به پوشیدن لباس جنسیتی که با آن هویت دارند.
- ۳- به شدت به دوستانی از جنسیتی که با آن همذات پنداری می کنند ترجیح می دهند.
- ۴- به شدت اسباببازیها، فعالیتها و بازیهایی را ترجیح میدهند که معمولاً با هدف جنسیتی که با آن شناسایی میشوند.
- ۵- اولویت برای نقش های متقابل جنسیتی در حین بازی یا ساختگی.
- ۶- امتناع از اسباببازیها، بازیها و فعالیتهای مردانه یا زنانه که با هویت جنسی آنها مطابقت ندارد.
- ۷- بیزاری عمیق از اندام تناسلی که با آن متولد شده اند.
- ۸- میل شدید به ویژگی های جنسی، مانند سینه ها یا آلت تناسلی، که با هویت جنسی آنها مطابقت دارد.
در نوجوانان و بزرگسالان، تشخیص حداقل به دو مورد از این ویژگی ها نیاز دارد:
- ۱- اطمینان از اینکه جنسیت آنها با بدن فیزیکی آنها مطابقت ندارد.
- ۲- میل شدید به خلاص شدن از شر اندام تناسلی و سایر صفات جنسی.
- ۳- اشتیاق عمیق برای داشتن ویژگی های جنسی جنسیتی که با آن همذات پنداری می کنند.
- ۴- تمایل شدید به اینکه با شما به عنوان یک جنسیت متفاوت رفتار شود.
- ۵- اعتقاد عمیق به این که احساسات و واکنش های آنها برای هویت جنسیتی آنها مشخص است.
عوارض اختلال ملال جنسیتی
ملال جنسیتی می تواند بر بسیاری از جنبه های زندگی از جمله فعالیت های روزانه تأثیر بگذارد. افرادی که ملال جنسیتی را تجربه میکنند ممکن است در مدرسه به دلیل فشار برای پوشیدن لباسی که با جنسیت آنها در بدو تولد تعیین شده یا به دلیل ترس از آزار و یا اذیت شدن، مشکل داشته باشند.
اگر ملال جنسیتی توانایی عملکرد در مدرسه یا محل کار را مختل کند، نتیجه ممکن است ترک تحصیل یا بیکاری باشد. مشکلات رابطه رایج است. اضطراب، افسردگی، خودآزاری، اختلالات خوردن، سوء مصرف مواد و سایر مشکلات ممکن است رخ دهد.
افرادی که دچار ملال جنسیتی هستند نیز اغلب تبعیض را تجربه می کنند که منجر به استرس می شود. دسترسی به خدمات بهداشتی و سلامت روان به دلیل ترس از انگ و فقدان ارائه دهندگان مراقبت با تجربه می تواند دشوار باشد. نوجوانان و بزرگسالان مبتلا به ملال جنسیتی بدون درمان تایید کننده جنسیت ممکن است در خطر فکر کردن یا اقدام به خودکشی باشند.
درمان اختلال ملال جنسیتی
درمان پزشکی ملال جنسی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- هورمون درمانی، مانند هورمون درمانی زنانه یا هورمون درمانی مردانه
- جراحی، مانند جراحی زنانه یا مردانه کردن برای تغییر قفسه سینه، اندام تناسلی خارجی، اندام تناسلی داخلی و ویژگی های صورت.
برخی از افراد از هورمون درمانی استفاده می کنند تا حداکثر زنانه شدن یا مردانه شدن را داشته باشند. برخی دیگر ممکن است با استفاده از هورمون ها برای به حداقل رساندن ویژگی های جنسی ثانویه، مانند سینه ها و موهای صورت، از ملال جنسیتی خلاص شوند. درمان ها بر اساس اهداف شما و ارزیابی خطرات و مزایای استفاده از دارو است. درمان ها همچنین ممکن است بر اساس وجود هر شرایط دیگری و در نظر گرفتن مسائل اجتماعی و اقتصادی شما باشد.
اختلالات دوجنسیتی :
سندرم | توضیح |
هیپرپلازی مردانهساز آدرنال (سندرم آدرنوژنیتال) | به دلیل ترشح بیش از حد آندروژن در جنین یا ژنوتیپ XX ایجاد میشود، شایعترین اختلال بین جنسیتی در زنان و همراه است با کلیتوریس بزرگ، متصل شدن لوبهای بزرگ و کوچک، هیرسوتیسم( پر مویی ) در نوجوانان |
سندرم ترنر | ناشی از فقدان دومین کروموزوم جنسی مؤنث (XO) میباشد. علایم آن عبارتند از: گردن پرهدار، کوتولگی، هیچ هورمون جنسی تولید نمیشود؛ عقیم هستند. بهدلیل اینکه دستگاه تناسلی شبیه به زنان است، بهعنوان مؤنث در نظر گرفته میشوند. |
سندرم کلاین فلتر | ژنوتیپ آن xxy است. بهصورت کوچک بودن آلت تناسلی و بیضههای تکامل نیافته . بهدلیل کم بودن تولید آندروژن ، میل جنسی ضعیف است. معمولاً بهعنوان مرد در نظر گرفته میشوند. |
سندرم عدم حساسیت به آندروژن (سندرم مؤنثساز بیضه) | اختلال مادرزادی وابسته به x مغلوب که منجر به ناتوانی بافتها در پاسخ به آندروژن میگردد، دستگاه تناسلی خارجی شبیه جنس مؤنث است و بیضههای نهفته وجود دارد، بهعنوان مؤنث در نظر گرفته میشوند، اگر چه ژنوتیپ آنها xy است . در شکل شدید ، بیمار دارای پستان است و دستگاه تناسلی خارجی طبیعی است و واژن کوتاه دارند، و فاقد موهای زیربغل است. |
نقص آنزیمی در ژنوتیپ xy ( مثلا کمبود ۵-آلفا-ردوکتاز ) | اختلال مادرزادی در تولید تستوسترون که ایجاد دستگاه تناسلی مبهم و ظاهر زنانه میکند، معمولاً بهدلیل اینکه دستگاه تناسلی خارجی شبیه زنان است، بهعنوان مؤنث در نظر گرفته میشود. |
(هرمافرودیسم) دوجنسیتی | دوجنسی واقعی نادر است و بهصورت وجود دو بیضه و دو تخمدان در یک نفر مشخص میشود (ممکن است ۴۶xx یا ۴۴xy باشد) |
دوجنسیتی کاذب | معمولاً در اثر نقص آنزیمی یا نقص غدد رخ میدهد (مثلاً هیپرپلازی آدرنال) در افرادی که کروموزوم طبیعی دارند، هرمافرودیتهای کاذب مؤنث، دستگاه تناسلی شبهمردانه دارند ولی xx هستند. هرمافرودیتهای کاذب مذکر، بیضهها و دستگاه تناسلی ابتدائی دارند و xy هستند. بسته به شکل دستگاه تناسلی بهعنوان مؤنث یا مذکر در نظر گرفته میشوند. |
سندرم ترنر (Turner Syndrome) یک ناهنجاری کروموزومی است که در سال ۱۹۳۸ توسط هنری ترنر (Henry Turner) کشف شد. در این بیماری فقط نوزادن دختر که به جای داشتن دو کروموزوم جنسی X تنها یک کروموزوم X یا دو کروموزومی که یکی از آنها ناقص است متولد میشوند. این افراد ظاهر کاملا زنانه دارند و با عدم وجود تخمدان و قد کوتاه مشخص میشوند. سایر علایم بیماری عبارتند از: وجود بخشی پرده مانند در قسمت پوست بین گردن و شانه.
درمان : از آنجا که این اختلالات در بدو تولد وجود دارند درمان باید به موقع انجام شود و برخی پزشکان معتقدند که این اختلالات فوریت های طبی واقعی هستند. باید هیئتی مرکب از متخصصین روانپزشک، مجاری ادرار و کودکان معمولا بر اساس معاینات بالینی، بررسی های اورولوژیک، آنالیز کروموزومی و ارزیابی میل والدین، جنسیتی را که کودک باید با آن بزرگ شود تعیین می کنند. عمل عموما قبل از ۳ سالگی انجام می شود و انتساب جنسیت مونث به کودک ساده تر از انتساب جنسیت مذکر است چون روشهای جراحی تغییر اعضای تناسلی مذکر به مونث بسیار پیشرفته تر است.
منبع : خلاصه روانپزشکی – کاپلان و سادوک – ترجمه فرزین رضایی
وقتی معیاری برای تشخیص روانپزشکی مثل DSM-IV وجود استفاده از ICD خیلی منطقی نیست.مبدل پوشی وابسته به استرس؟!!!مبدل پوشی اگر بخشی از نیاز فرد برای تغییر جنسیت باشد، اختلال هویت جنسی و اگر راهی برای ارضا نیاز جنسی باشد پارافیلیا ست.
درود
در پست به این موضوع اشاره شده است که در ICD-10 طبقه ای به نام مبدل پوشی دو نقشی ذکر شده که دارای ۳ ملاک هست .
در DSM-IV-TR مبدل پوشی اگر وابسته به استرس باشد یک اختلال هویت جنسی است . اگر اختلال وابسته به استرس نباشد فرد مبدل پوش مبتلا به یادگارخواهی با مبدل پوشی شناخته می شود . ( خلاصه روانپزشکی – کاپلان و سادوک – فصل ۲۲ – صفحه ۳۳۰ )