دانشنامه روانشناسی مردمی
علیرضا نوربخش (مشاور بالینی)

واقعیاتی در مورد خودارضایی

خودارضایی عملی شایع است و تنها به انسان محدود نمی‌شود

با آغاز اینترنت پرسرعت و شیوع فیلم‌های پورنوگرافی، تعداد خود‌ارضایی‌های مکرر و مزمن در افراد بسیار افزایش پیدا کرده است. خودارضایی نوعی رفتار تکانشی است.

خودارضایی

وقتی کلمه خودارضایی را در گوگل سرچ می‌کنیم، با مقالاتی مواجه می‌شویم که همگی بیش از آنکه علمی باشند، جهت‌دار و غیرمنطقی هستند و تنها به مضرات خودارضایی اشاره کرده‌اند. این مقالات هیچ تمایزی بین میزان خودارضایی طبیعی و خودارضایی مزمن یا اعتیاد به خودارضایی قائل نشده‌اند و به‌جای آنکه کمکی به فرد مبتلا باشد، بیشتر احساس گناه را در او تشدید می‌کند.

ما سعی داریم نگاهی بر اساس یافته‌های علمی به پدیده خودارضایی داشته باشیم.

همواره افسانه‌های بسیاری درباره آسیب‌های خود‌ارضایی مطرح بوده است. از جمله: کوری، دیوانه شدن، از کار افتادن دستگاه تناسلی و بچه‌دار نشدن، ضعف بدن، بیماری‌های روحی و روانی و.… که هیچ کدام واقعیت ندارد. اما از سویی دیگر، گروهی نیز از آن سوی بام افتاده و فواید بسیاری را برای خود‌ارضایی برمی‌شمارند، از جمله: کاهش احتمال سرطان پروستات، بهبود خلق و رفع تنش، افزایش میزان علاقمندی جنسی و دفع اسپرم‌های ضعیف، که البته هیچکدام از این ادعاها از لحاظ تجربی به اثبات نرسیده است.

جامعه هرچه جلوتر می‌رود، زیست جنسی و نحوه پاسخگویی به آن از مفاهیم عشق افلاطونی و آسمانی خارج شده و نوعی تحول‌پذیری و تنوع در رفتارهای جنسی افراد رخ داده است. به این معنا که امروزه اشکال روابط جنسی و نوع پاسخگویی به شور جنسی آنقدر گسترده شده که روشن کردن اینکه کدام شکل از آن بر شکل دیگر ارجح است اگر نگوییم غیرممکن شده است، تقریبا محال یا بسیار دشوار به نظر می‌رسد.

خودارضایی

واقعیت خودارضایی

خودارضایی عملی شایع است و تنها به انسان محدود نمی‌شود و سایر پستانداران نیز به آن مبادرت می‌ورزند. حتی نوزادان نیز هنگامی که به کشف بدن خود می‌پردازند و یا زمانی که می‌خواهند احساس آرامش به‌دست آورند، خودارضایی می‌کنند. آنها درک می‌کنند که تماس با بدن، احساس خوبی به آنها می‌دهد.

حدود ۹۵ درصد مردان حداقل یکبار در طول زندگی خودشان، خودارضایی کرده اند. هرچه سن افراد پایین تر می‌آید، درصد خود‌ ارضایی افزایش پیدا می‌کند. در میان زنان، حدود ۷۰ درصد حداقل یکبار در طول زندگی خود ارضایی کرده اند. برخلاف افسانه‌هایی که درباره مضرات خودارضایی در بین عموم شایع است، تاکنون هیچ تحقیق علمی وجود ندارد که اثبات کرده باشد خود ارضایی مضر است.

همانگونه که نفس غذا خوردن ضرری برای بدن ندارد، بلکه بیش از حد خوردن برای انسان مضر است؛ تاکنون هیچ مطالعه علمی، خود‌ارضایی را مضر ندانسته، بلکه خود‌ارضایی زیاد یا اعتیاد به خودارضایی را اختلال تشخیص داده است. بنابراین باید بین خود‌ارضایی مزمن یا اعتیاد به خود‌ارضایی و خودارضایی طبیعی تفاوت قائل شد.

با این وجود، بر اساس تحقیقات یک گروه سوئیسی در سال ۲۰۱۷، خودارضایی بالاخص در میان مردان با میزان کاهش رابطه جنسی با شریک جنسی، عدم رضایت از ارتباط، اختلال جنسی و رضایت کمتر از سلامت روانی و زندگی همبستگی دارد.

پست های مرتبط

بر اساس تحقیقات برودی و کوستا، رفتار جنسی مبتنی بر آمیزش دو فرد، همبستگی بیشتری با سلامت روانی، در قیاس با خودارضایی دارد؛ و خود‌ ارضایی همبستگی بیشتری با رضایت پایین در رابطه و عشق کمتر نسبت به شریک عاطفی در قیاس با آمیزش جنسی دارد.

تاکنون بر اساس مطالعات علمی، فواید و یا مضرات خودارضایی در مطالعات تجربی اثبات نشده است. آنچه به‌دست آمده، تنها همبستگی بین پدیده‌ها می‌باشد. مطالعات علمی تنها بیان می‌کنند، ارتباطی بین خود‌ارضایی و سلامت فیزیکی و روانی پایین وجود دارد. افرادی که سلامت روانی و فیزیکی پایین‌تری دارند و ارتباط آنها ناسالم‌تر است، احتمالاً بیشتر خودارضایی می‌کنند.

چه زمانی خودارضایی، اختلال محسوب می‌شود؟

با آغاز اینترنت پرسرعت و شیوع فیلم‌های پورنوگرافی، تعداد خود‌ارضایی‌های مکرر و مزمن در افراد بسیار افزایش پیدا کرده است. تا پیش از آن، بشر با چنین پدیده‌ای مواجه نبوده است و این باور در ذهن افراد جای داشت که خودارضایی مزمن و یا به تعداد دفعات زیاد، در فرد ممکن نمی‌باشد و فرد هر زمان که احساس رضایت کرد، دست از خودارضایی بر می‌دارد. منتهی بعد از آغاز اینترنت پر سرعت، فرد به‌جهت توانایی ایجاد تنوع بسیار زیاد در فیلم‌های پورنوگرافی، بعد از تماشای آنها به‌نوعی خود را مجبور به انجام خودارضایی می‌بیند و اندک اندک ساختار مغز تغییر می‌یابد و مغز معتاد می شود.

بر اساس تحقیقات دکتر پورتو، اعتیاد به خودارضایی همبستگی بالایی با تماشای فیلم‌های پورنوگرافیک دارد.

خودارضایی چه زمانی مزمن می‌شود :

  1. اضطراب زیادی در فرد ایجاد می کند و تمرکز فرد را پایین می آورد.
  2. خود‌ارضایی راهی برای فرار از واقعیت‌های زندگی می شود. واقعیت‌هایی که شما از مواجهه با آن اجتناب می‌ورزید.
  3. زندگی اجتماعی و شغلی فرد تحت تاثیر قرار می‌گیرد. فرد زمان زیادی را برای خودارضایی و تفکر به آن صرف می‌کند و فرصت اندکی برای دوستان و روابط اجتماعی دارد.
  4. وسوسه خودارضایی در فرد آنچنان قوی است که فرد در مقابل آن نمی‌تواند مقاومت کند. در این حالت، فرد کنترلی بر رفتار و عادت خود ندارد.
  5. خودارضایی فرد باعث آسیب بدنی در او می‌شود. به‌طور مثال، به‌جهت خود‌ارضایی زیاد، ناحیه تناسلی فرد ملتهب شده و یا زخم می‌شود.

مضرات و مزایای خودارضایی مزمن یا اعتیاد به خودارضایی

درباره مضرات خود‌ارضایی به‌کرات گفته‌اند و نوشته‌اند. تاریخ مملو از دلایل غیر علمی و دور از واقعیتی است که بر ضد خودارضایی نگاشته شده است. درباره فواید خود‌ارضایی نیز در سال‌های اخیر به‌کرات گفته‌اند، به این ها نیز نمی‌توان اعتماد کرد؛ زیرا چندان مبتنی بر مطالعات دقیق علمی نبوده است.

باوری که تبلیغ بسیاری بر روی آن می‌شود آن است که رسیدن به ارگاسم و انزال به صورت‌های متفاوت، تفاوتی با یکدیگر ندارد و همه مانند یکدیگر هستند. در حالیکه بر اساس مطالعات، پس از آمیزش جنسی، بدن فرد ۴ برابر پرولاکتین بیشتری نسبت به خود‌ارضایی تولید می‌کند که باعث می‌شود فرد برای مدتی، ترمز شهوت جنسی‌اش کشیده شود، به‌عبارتی دیگر، احساس رضایت به‌دست آمده برای مدت زمانی برای او کافی می‌باشد.

در تحقیقی دیگر، مشخص شد افرادی که اخیراً رابطه از نوع آلت – واژن داشته‌اند، در پاسخ به استرس‌ها، پاسخ بهتری در قیاس با انزال یا ارگاسم از طریق خود‌ارضایی داشته‌اند و فشار خون کمتری را تجربه می‌کنند.

درباره اعتیاد به خودارضایی، همه مطالعات بر مضر بودن آن اذعان دارند. اگر چه به‌ دلیل همراه بودن تماشای پورنوگرافی با خود‌ ارضایی مزمن (اعتیاد به خودارضایی)، فرض غالب آن است که این مضرات به‌دلیل تماشای پورنوگرافی است و نه خودارضایی.

مزایای جسمانی خودارضایی 

  • ۱) بهبود سلامت قلب : به دلیل بیشتر شدن سرعت گردش خون، انجام این کار برای سلامت قلب مفید است و به کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع دو و افزایش وزن افرادی که از این مشکل رنج می‌برند کمک می‌کند.
  • ۲) کمک به خواب باکیفیت‌تر شبانه : بعد از رسیدن به حالت ارگاسم در خودارضایی، فرد احساس آرامش بیشتری به دلیل آزاد شدن هورمون‌های اندورفین و اکسی‌توسین خواهد داشت و همین امر موجب می‌شود که خواب شبانه باکیفیت‌تری را فرد داشته باشد.
  • ۳) کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات : به صورت علمی مردانی که ۲۱ بار یا بیشتر در یک ماه خودارضایی می‌کنند، در مقایسه با مردانی که ۴ تا ۷ بار در ماه به انزال می‌رسند ۳۳ درصد کمتر به سرطان پروستات مبتلا می‌شوند.
  • ۴) کاهش خطر ابتلا به عفونت واژن : با رسیدن به حالت ارگاسم، خطرات ابتلا به عفونت‌های دهانه رحم و عفونت‌های ادرای در زنان به حداقل خواهد رسید.
  • ۵) افزایش عملکرد سیستم ایمنی : رسیدن به حالت ارگاسم بعد از خودارضایی موجب افزایش اندکی در سطح کورتیزول خواهد شد و در نتیجه سیستم ایمنی عملکرد بهتری خواهد داشت.

مضرات روانی خودارضایی

دلایل روانشناختی بسیاری می‌توانند در خودارضایی نقش داشته باشند. بسیاری از افراد از خودارضایی برای فرار از مشکلات زندگی استفاده می‌کنند. برای مثال، آن‌ها می‌خواهند از غم و اندوه، تنهایی و سایر احساسات منفی خود رها شوند. این روش برخورد با مشکلات موجب می‌شود که آن‌ها درنهایت دچار عزت‌نفس پایین شوند. هنگامی که تلاش بر این است که از خودارضایی برای کاهش انزوا، تنهایی، نا امنی، ترس، یا سرپوش گذاشتن بر روی احساسات و فرار و پر کردن خلأهای درونی، استفاده شود در واقع در حال ساختن یک اشتیاق غیر واقعی از غرایز طبیعی هستیم.

افرادی که به اضطراب، افسردگی، اختلال وسواس، اختلال یادگیری و سوءمصرف مواد دچار هستند بیشتر در معرض خودارضایی هستند. افرادی که خودارضایی می کنند، در حفظ صمیمیت و ثبات روابط با مشکل مواجه می شوند، دچار ناامنی شده و نسبت به سرخوردگی تحمل کمی دارند. در یک رابطه سالم حتما نیاز به دیگری وجود دارد، در خودارضایی این دیگری وجود ندارد، بنابراین فرد دچار بحران های روانشناختی می شود.

تابوی خودارضایی

نگاه ادیان به پدیده خود ارضایی

تمام ادیان به رغم تفاوت‌هایشان، رفتار جنسی و سکسوالیته را همچون ابزاری برای کنترل فرد و جامعه و تقویت اقتدار دینی مورد بهره‌برداری قرار داده‌اند.

در کاتولیسیزم، سکس پدیده‌ای زشت و نکوهیده و مظهر قوای حیوانی و وسوسه‌های شیطانی است که می‌تواند ایمان و تقوای فرد را بر باد بدهد. از این‌رو یک فرد مومن با پرهیز از سکس و کنترل شور جنسی خود، بندگی و عبودیتش را به خداوند به اثبات می‌رساند. بنا بر برخی آموزه‌های رهبران کاتولیک، حتی اگر سکس زن و شوهر به قصد تولید مثل نباشد، نکوهیده است. این نگاه منفی البته منحصر به مسیحیت نیست. در بسیاری از ادیان کنترل سکسوالیته ابزار کنترل فرد و تابع کردن او تحت نظم و مقررات دینی بوده است. نه فقط ادیان بلکه سنت جامعه نیز با ایجاد هنجارهای محافظه‌کارانه همواره در صدد بوده است که با تنظیم رفتار جنسی، خانواده مقدس را به تنها صورت‌بندی مشروع برای پاسخگویی به شور جنسی تبدیل کند. 

در ادیان، خودارضایی رفتاری است که می‌تواند نیاز جنسی برای ازدواج و تشکیل خانواده را کمرنگ کند و همچون همجنس‌گرایی تهدیدی برای آن گونه روابط جنسی باشد که بدون آن تولید مثل میسر نیست.

مدرنیته و خودارضایی

جامعه مدرن به نوعی تکثرگرایی در پاسخگویی به نیازهای جنسی و زیست جنسی رسیده است. نفس اینکه امروز رابطه جنسی نه صرفا به قصد تولید مثل، بلکه به قصد لذت جویی صورت می‌گیرد، نشانگر این است که برخلاف تصور بسیاری از ادیان (به ویژه مسیحیت)، تفاوت انسان با حیوان در این است که انسان نه ضرورتا به قصد تولید مثل بلکه به قصد لذت بردن وارد رابطه جنسی می‌شود. به هر رو جامعه مدرن به این مرحله رسیده که تجربه جنسی امری شخصی است.

خودارضایی در جامعه مدرن همچون یکی از دیرینه‌ترین اشکال پاسخگویی به شور جنسی، نه تنها تابو نیست، بلکه یک امر عادی محسوب می‌شود. یعنی جامعه به رفتار جنسی فرد مادامی که به دیگری آزار نرساند، اصلاً کاری ندارد و در آن دخالت نمی‌کند. این بخشی از فرایندی است که نه فقط ناشی از گسترش فردیت، بلکه بخشی از گسترش دمکراسی است. توسعه فردیت و به رسمیت شناختن حریم شخصی و حقوق فردی یکی از شالوده‌های دمکراسی است. 

کنترل و به انقیاد کشیدن رفتار جنسی اساسا بخشی از فرهنگ دیکتاتوری است. اینکه حتی ابتدایی‌ترین رفتار جنسی بشر یعنی خودارضایی تکفیر یا مورد نکوهش قرار بگیرد، نشانگر فرهنگ تمامیت‌خواهی است که حتی فرد را در رختخوابش هم آزاد نمی‌گذارد. اینگونه اظهار نظرها از منظر دمکراسی نشانگر گرایش توتالیتاریستی و اقتدارگرایانه‌ای است که برای حوزه‌های زندگی خصوصی و مدنی افراد نیز خط و ربط تعیین می‌کند. در جوامع سنتی و استبدادی خود ارضایی به عنوان نوعی کجروی در رفتار جنسی شناخته می‌شود و در نکوهش آن افسانه‌سرایی‌های بسیار صورت می گیرد. مثلا گفته می‌شود خودارضایی مردان، بینایی را تضعیف می‌کند؛ یا بچه را حاجی لک‌لک با خود می‌آورد.

برای مطالعه بیشتر به کتاب جنسیت انسان. مؤلفان: نانسی‌ دنی و دیوید کاداگنو. مترجم: حسن مرندی. نشر ثالث، مراجعه کنید.

خرد جنسی (بدآگاهی های جنسی)، مصاحبه با فرشید مرادیان

۳.۹ ۱۲ رای ها
رأی دهی به مقاله

همه ما در مراحل و زمان هایی از زندگی، نیاز به گفت و گو و مشاوره داریم. جهت دریافت وقت مشاوره آنلاین یا حضوری با شماره ۰۹۳۵۵۷۵۸۳۵۸ تماس بگیرید.

10 نظر
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها