وقتی کسی قصد خودکشی دارد، چه باید کرد؟
اگر دختر جوانتان به شما بگوید که به خودکشی فکر میکند چه عکسالعملی نشان میدهید؟ این مشکلی بود که والدین «مدیسون هالران»، جوان ۱۹ساله با آن دست و پنجه نرم میکردند. پدر او به روزنامه «نیویورکپست» گفته بود: «ما میدانستیم که او به کمک نیاز دارد؛ خودش هم این را میدانست.»
پدر و مادر این دانشجوی تازه وارد دانشگاه «پنسیلوانیا»، کاری را که فکر میکردند درست است انجام دادند. آنها با مدیسون صحبت کردند و او را تشویق کردند تا قرار ملاقاتی با روانشناس بگذارد و داروهای ضد افسردگی دریافت کند. آنها به او پیشنهاد کردند که مدتی از دانشگاه مرخصی بگیرد. حتی وقتی پدرش در یازدهم ژانویه او را به دانشگاه بازمیگرداند، به مدیسون گفت که اگر بخواهد دانشگاهش را تغییر دهد و به شهر دیگری منتقل شود به او کمک خواهد کرد و حتی پیشنهاد کرد که او را به چپل هیل(شهری در ایالت کارولینای شمالی) ببرد تا از دانشگاه ایالتی دیدن کند.
اما مدیسون به او گفت که با دوستانش در فیلادلفیا قرار دارد و باید به آن قرار برسد. وقتی مدیسون به دانشگاه بازگشت، پدرش با او در تماس بود و مدام با تلفن همراه به او پیام میداد. در روز هفدهم ژانویه، مدیسون زیبا که قهرمان دو میدانی هم بود از پشت بام یک پارکینگ به پایین پرید و خودکشی کرد.
خودکشی هیچ مرز جمعیتی نمیشناسد و همه مردم را فارغ از جنسیت، نژاد، جایگاه اجتماعی- اقتصادی، فرهنگی، یا مذهب تحت تأثیر قرار میدهد. به گفته «بنیاد آمریکایی جلوگیری از خودکشی»، حدود یک میلیون نفر هر سال دست به خودکشی میزنند. طبق آخرین آمارگیری که در سال ۲۰۱۰ انجام شد، ۳۸ هزار و ۳۶۴ آمریکایی در این سال دست به خودکشی منجر به مرگ زدند؛ یعنی یک خودکشی در هر ۱۳ دقیقه و هفت ثانیه. خودکشی دهمین عامل مرگ و میر در میان آمریکاییان و سومین عامل در میان جوانان هم سن و سال مدیسون (۲۴ – ۱۵سال) است. برخلاف باقی عوامل مرگ و میر، تعداد افرادی که خودکشی میکنند، هر سال افزایش پیدا میکند.
معیارهای ریسک خودکشی موجود است؛ ۹۰ درصد افرادی که خودکشی میکنند در زمان مرگ از بیماریهای ذهنی رنج میبرند که اغلب شناسایی نشده و تحت معالجه قرار نگرفتهاند. دیگر معیارهای ریسک شامل اقدام قبلی برای خودکشی، سابقه خودکشی در خانواده، سابقه ضربه روحی و آزار دیدن، درد مزمن یا یک بیماری جدی میشوند. عوامل استرسزایی چون از دست دادن یکی از عزیزان، ضرر مالی، مشکلات قضایی و مورد ظلم واقع شدن میتواند پتانسیل خودکشی را در افراد بالا ببرد.
معمولا افرادی همانند مدیسون که در خودکشی جان خود را از دست میدهند، نشانههایی از خطر قریبالوقوع را از خود بروز میدهند. مدیسون به والدین خود گفت که قصد خودکشی دارد. علائم هشدار دهنده دیگر میتوانند این موارد باشند: احساس ناامیدی، گیر افتادن، ناگزیری، تحقیر شدن و بیعلاقگی. مدیسون اعتماد به نفس خود را در تحصیل و دو میدانی از دست داده بود. برخی از افراد دچار بیخوابی میشوند، از خانواده و دوستانشان منزوی و بدخلق میشوند.
از دوستی که متخصص بیماریهای ذهنی است و خودکشی را درک میکند، و سالها پیش در اوج افسردگی با خوردن تعدادی قرص سعی کرده بود جان خود را بگیرد پرسیدم: «آیا والدین مدیسون برای کمک به او کار دیگری از دستشان برمیآمد؟» او پاسخ داد: «قطعا. اگر شخصی درباره خودکشی صحبت میکند یا برای آن برنامهریزی میکند، این یک بحران است که باید سریعا به آن رسیدگی شود. مدیسون به بستری شدن و یک فضای امن نیاز داشت تا زمانی که دیگر به خودکشی فکر نکند. افسردگی او باید با جدیت تحت درمان قرار میگرفت و این کار را نمیتوان به صورت سرپایی انجام داد.»
من گفتم: «اگر تختی برای بستری کردن او در بیمارستان موجود نباشد چطور؟» پاسخ او این بود: «در آن صورت باید او را ۲۴ ساعته تحت نظارت قرار داد و حتی یک لحظه هم از او غافل نشد. وقتی شخص از خودکشی صحبت میکند یعنی افسردگی او بسیار جدی شده است.»
حرف دوستم به نظر منطقی میرسید. بنیاد آمریکایی جلوگیری از خودکشی نیز همین نظر را دارد. بر اساس وبسایت آنها، ۵۰ تا ۷۵ درصد افرادی که دست به خودکشی میزنند، حداقل یک نفر را از نیت خود با خبر میکنند. اگر شخصی علائم هشدار دهنده را از خود بروز دهد، باید او را جدی گرفت.
اما اکثر والدین مانند والدین مدیسون هستند. آنها نمیدانند وقتی یک نفر از خودکشی صحبت میکند، چه باید بکنند. به علاوه، تحقیق وسیعی که درباره مهارتهای جلوگیری از خودکشی در جامعه و متخصصان سلامت انجام شد، نشان داد که داوطلبان تازه کار در حوزه جلوگیری از خودکشی و نیز دانشجویان رشته روانشناسی و داروسازی نمیدانستند چگونه باید به کسانی که از خودکشی حرف میزنند پاسخ دهند؛ و سطح معلومات پزشکان عمومی، پرستاران بیمارستان و پلیس در این زمینه به زحمت قابل قبول محسوب میشد. تنها کسانی که پاسخ مناسبی داشتند متخصصان سلامت ذهنی و داوطلبان با تجربه حوزه جلوگیری از خودکشی بودند.
اگر علائم هشدار دهنده خودکشی را در شخصی که میشناسید، مشاهده کردید چه باید بکنید:
- ۱- به خود آن شخص بگویید که نگرانش هستید.
- ۲- از اینکه بپرسید آیا به خودکشی فکر میکند یا خیر و آیا برنامه مشخصی در نظر دارد هراس نداشته باشید. در صورتی که آن فرد خودکشی را در نظر نگرفته باشد، این سوالات او را به سمت خودکشی هدایت نخواهد کرد.
- ۳- از او بپرسید که آیا دکتر میرود یا دارو میخورد؟ اگر پاسخ مثبت بود، تشویقش کنید که سریعا با پزشکش تماس بگیرد. درخواست کنید که با او به مطب دکتر بروید. اگر پاسخ منفی بود، به او کمک کنید تا به کلینیک روانشناسی در بیمارستان یا اتاق اورژانس برود.
- ۴- تلاش نکنید که او را از خودکشی منصرف کنید. بگذارید او بداند که برای شما شخص مهمی است، بداند که تنها نیست و بداند که میتواند کمک بخواهد. سخنانی از قبیل «خیلی دلایل برای زندگی داری» یا «اگر خودت را بکشی به خانوادهات آسیب میزنی» را نگویید.
- ۵- با اورژانس اجتماعی تماس بگیرید یا اگر مرکزی برای پیشگیری از خودکشی میشناسید، به آنها زنگ بزنید.
- ۶- و در نهایت او را به هیچ وجه تنها نگذارید.
در مراسم دفن مدیسون، پدرش از حاضران خواهش کرد که از رنج او درس بگیرند. درس این است که ما میتوانیم کارهایی برای جلوگیری از خودکشی انجام دهیم. والدین نباید خودکشی فرزند خود را تجربه کنند. این مطلب را با دوستان خود در میان بگذارید؛ شاید این کار جان یک نفر را نجات دهد.
دکتر ریچل پروچنو
منبع : https://www.psychologytoday.com