تقسیم بندی شخصیت از دید موری

موری با استفاده از اصطلاحات نهاد، فراخود، و خود فروید، شخصیت را به سه بخش تقسیم کرد اما برداشت های او با آنچه فروید در نظر داشت تفاوت دارند.

نهاد 

موری مانند فروید معتقد بود که نهاد مخزن تمام گرایشهای تکانشی فطری است. نهاد برای رفتار، انرژی و جهت تامین می کند، و با انگیزش ارتباط دارد. نهاد به صورتی که فروید آن را توصیف کرد، تکانه های ابتدایی، غیراخلاقی، و شهوت انگیز را در بر دارد. با این حال، در سیستم شخصیت شناختی موری، نهاد تکانه های فطری را نیز در بر دارد که جامعه آنها را مطلوب و پسندیده می داند.

در اینجا ما تاثیر کهن الگوی سایه یونگ را می بینیم که هم جنبه خوب و هم جنبه بد دارد. نهاد گرایش های همدلی، تقلید و همانند سازی، انواع عشق غیر از عشق های شهوانی، و گرایش به تسلط یافتن بر محیط را شامل می شود.

نیرو یا شدت نهاد در افراد مختلف تفاوت دارد. برای مثال، امکان دارد یک نفر اشتها و هیجانات شدیدتری از دیگری داشته باشد. بنابراین، مشکل کنترل و هدایت کردن نیروهای نهاد برای همه افراد یکسان نیست زیرا برخی انرژی نهاد بیشتری دارند که باید با آنها کنار بیایند.

فراخود 

موری فراخود را به این صورت تعریف کرد: درونی کردن ارزشها و هنجارهای فرهنگ که به وسیله آن رفتار خود و دیگران را ارزیابی و درباره آن قضاوت می کنیم. محتوای فراخود توسط والدین و سایر صاحبان قدرت بر فرزندان آنها تحمیل می شود.

عوامل دیگری هم می توانند فراخود را شکل دهند که از جمله آنها گروه همسال و ادبیات و اساطیر فرهنگ هستند. بنابراین، موری با در نظر گرفتن تاثیرات فراتر از تعامل والد ـ فرزند، از دیدگاه فروید فاصله گرفت. به عقیده موری آنگونه که فروید باور داشت، فراخود در ۵ سالگی به طور انعطاف ناپذیر متبلور نمی شود، بلکه در طول زندگی به رشد ادامه می دهد و در حالی که بزرگتر می شویم پیچیدگی و ظرافت تجربیات ما را منعکس می سازد.

فراخود آنگونه که فروید مطرح کرد در تعارض دایم با نهاد نیست بلکه نهاد علاوه بر نیروهای بد، نیروهای خوب هم دارد. نیروهای خوب مجبور نیستند سرکوب شوند.

فراخود باید سعی کند از تکانه هایی که جامعه پسند نیستند جلوگیری کند ولی در عین حال، وظیفه دارد که تعیین کند چه موقع، کجا، و چگونه نیاز قابل قبولی می تواند ابراز و ارضا شود.

در حالی که فراخود رشد می کند، خود آرمانی نیز شکل می گیرد و هدف های بلندمدتی را تامین می کند، تا برای رسیدن به آنها تلاش کنیم. خود آرمانی بیانگر چیزی است که در بهترین حالت می توانیم بشویم و مجموع آمال و آرزوهای ماست.

خود 

خود حاکم منطقی شخصیت است و سعی می کند تکانه های ناپذیرفتنی نهاد را تعدیل کند یا به تعویق اندازد. موری با مطرح کردن این موضوع که خود سازمانده اصلی رفتار است، برداشت فروید را از خود گسترش داد. خود، آگاهانه استدلال می کند، تصمیم می گیرد، و مسیر رفتار را تعیین می کند. بنابراین، خود در تعین کردن رفتار از آنچه که فروید باور داشت فعال تر است.

خود صرفا به نهاد خدمت نمی کند بلکه آگاهانه برای روند رفتار برنامه ریزی می کند. خود علاوه بر اینکه از لذت نهاد جلوگیری می کند با سازمان دادن به ابراز تکانه های پذیرفتنی نهاد و هدایت کردن آنها، لذت به وجود می آورد.

خود میانجی بین نهاد و فراخود نیز هست و امکان دارد از یکی در برابر دیگری طرفداری کند. برای مثال: اگر خود از نهاد طرفداری کند، امکان دارد شخصیت را به سمت تبهکاری سوق دهد. خود همچنین می تواند این دو جنبه شخصیت را منسجم کند، طوری که آنچه می خواهیم(نهاد) با آنچه که جامعه معتقد است باید انجام دهیم(فراخود)، هماهنگ باشد.

در سیستم موری امکان ایجاد تعارض بین نهاد و فراخود وجود دارد. یک خود نیرومند می تواند به نحو موثری بین این دو میانجیگری کند. ولی خود ضعیف، شخصیت را به میدان نبرد تبدیل می کند. اما موری بر خلاف فروید معتقد نبود که این تعارض اجتناب ناپذیر است.

منبع : سیدمحمدی، یحیی، ( تالیف:دوان شولتز، سیدنی الن شولتز)، نظریه های شخصیت، نشر ویرایش، ۱۳۹۱

* درود بر شما که با حمایت خود و دعوت دیگران به مطالعه این مطلب و دیگر مطالبم، به من انگیزه می دهید. لطفا در کامنت ها و مباحثات شرکت کنید و پرسشگر باشید. جهت مشاوره تلفنی یا حضوری با شماره ۰۹۳۵۵۷۵۸۳۵۸ در تلگرام یا ایمو هماهنگ نمایید. همچنین می توانید با شماره ۰۹۱۲۰۷۲۸۷۱۲ تماس بگیرید. *