مهارت ارتباط شفاف
ماری ساعت ۶:۳۰ بعد از ظهر ، با حالت مضطرب به ساعت نگاه می کند. شام را آماده کرده و منتظر همسرش است. بعد از یک ساعت و ربع لاری در را باز می کند و با حالت بی تفاوتی گفت که من آمدم ، ماری بسیار خشمگین شد و گفت : ” جهنم بودی تا حالا؟ شام به کلی خراب شد.” لاری بسردی پاسخ داد ” باز شروع نکن” ماری با طعنه جواب داد : ” باز شروع نکنم.” سپس فریاد زد : ” شاید بهتر باشد هیچ وقت شروع نکنم و رابطه خود را با تو خاتمه دهم” لاری جوش آورد ” بسیار خوب همین کار را بکن ، زندگی جهنمی بدون غرزدن های تو خیلی بهتر می شود.” ماری جیغ زد ” احمق” لاری فریاد زد ” از روبروی من برو گم شو” لاری با حالتی گرفته ، روز نامه خود را باز کرد و ماری به اتاق خواب رفت و در را محکم بست.
چنین تبادل هایی برای رابطه صمیمانه مخرب هستند، اما صرفا دعوا با صدای خیلی بلند ، به رابطه لطمه نمی زند بلکه هنگام دعوا ؛ سرزنش ، تحقیر و تمسخر ، حالت های بدنی خصمانه ، دست های گره کرده و حالت چهره است که به رابطه صدمه میزند. هر بار بعد چنین دعوا هایی احساس می کنید بیشتر از طرف مقابل دور می شوید و بیشتر احساس نا امیدی و آزردگی می کنید.
ارتباط تحقیر آمیز ، عزت نفس هر دو همسر را تنزل می دهد و حل مسئله دو جانبه را غیر ممکن می سازد . در سوی دیگر ، ارتباط شفاف از عزت نفس محافظت می کند و فضای مناسبی را برای حل مشکلات فراهم می سازد. ارتباط شفاف به معنای این است که ما مسئولیت عواقب گفته های خود را بپذیریم ، یعنی به جای دروغ گفتن ، صادق باشیم ، به جای این که نصف حرف های خود را بطور کامل بگوییم و مهم تر از همه به این معنی است که حمایت کننده باشیم . به جای حالت دفاعی و فاصله گرفتن ، صمیمیت و درک را پرورش دهیم.
مدت زمان لازم برای کسب مهارت
فرایند ارزیابی این مهارت ارتباطی یک هفته طول می کشد. می توانید ده راهکار برای ارتباط شفاف را از هم اکنون شروع کنید، اما برای کسب مهارت انتقال پیام های کامل به چهار تا شش هفته زمان نیاز است.
ده راهکار ارتباط شفاف
در صورتی که از این راهکار ها ی اساسی تبعیت کنید، می توانید ارتباط تحقیر آمیز را حذف کنید که در این صورت سطح ناراحتی و عصبانیت بطور قابل ملاحظه ای کاهش می یابد.
۱.از کلمات و اصطلاحات قضاوتی اجتناب کنید. کلمات و اصطلاحات قضاوتی ، مواردی غیر واقعی هستند که به همسرتان حس ناقص بودن را انتقال می دهند. ” تنبل ….، رفتار کودکانه …، خودخواه ….، درمانده …، ضعیف…” این کلمات به حس ارزش فرد حمله می کند و آن را تحلیل می برد.
۲.از برچسب های کلی اجتناب کنید. برچسب های کلی به محکوم ساختن هویت همسر می انجامد. ” او احمق ، تنبل ، خودبین ، بی ثمر ، شیطان است” توجه داشته باشید که در اینصورت به رفتار همسرتان حمله نمی کنید بلکه به شخصیت او حمله می کنید. پیامد های چنین برخورد هایی از بین رفتن اعتماد و صمیمیت است.
۳.از پیام های ” تو “(سرزنشگر و اتهامی ) خودداری کنید. ” تو هرگز به موقع خانه نبودی …. تو هرگز با من جایی نمی روی…. تو تمام هفته مرا تنها می گذاری …”بطور ساده خمیر مایه پیام های “تو ” این است که من احساس ناراحتی می کنم و تو مقصر هستی و معمولا این مضمون را دارند : ” تو بد هستی و در انجام رفتار های مورد نظر دچار اشتباه شدی .”به جای این پیام ها از پیام های ” من ” استفاده کنید که در آن هیچ فردی مقصری وجود ندارد و هرگز همسرتان را سرزنش نمی کنید.
پیام ” تو ” : وقتی کار داریم ، تو هرگز اینجا نمی آیی.
پیام ” من ” : موقعی که اسباب خانه را تنهایی جا به جا می کنم ، خسته و عصبانی می شوم.
۴.از بیان سوابق گذشته اجتناب کنید. فقط در مورد موضوعات فعلی صحبت کنید. ارتباط بر اساس سوابق گذشته ، باعث انتقال عقده ها از گذشته به حال می شود یک قانون ساده این است هرگز زمانی که عصبانی هستید سوابق گذشته را باز گو نکنید. وقتی عصبانی هستید ، رجوع به گذشته به جای این که منبعی برای روشن ساختن باشد ، عاملی خواهد شد که رابطه ی شما را بیشتر تخریب می کند.
۵.از مقایسه های منفی خودداری کنید.
۶.از تهدید کردن اجتناب کنید. پیام اصلی تهدید این است که : تو فرد بدی هستی و من می خواهم تو را تنبیه کنم.
۷.به جای حمله با احساسات خود آن ها را توصیف کنیم. هنگامی که احساسات خود را شرح می دهید، از واژه های شفاف استفاده نمایید: ” من غمگینم و می خواهم گریه کنم …. من برای صمیمیت با تو شوق دارم….. من احساس ناراحتی و طرد می کنم.” توجه داشته باشید که فقط هیجان مربوطه را توصیف کنید.حمله کردن با احساس هایتان به این معنی است که از عواطف خود به عنوان یک سلاح استفاده کنید. صدایتان را بلند ، خشن ، ترسناک ، سرد و خصمناک ، طعنه آمیز یا نیش دار می شود. هنگام ارتباط شفاف بر صدای خود تسلط دارید و می توانید بلندی و تن آن را تنظیم کنید ، در نتیجه همسرتان به جای آن که مورد هجوم قرار بگیرد ، به آن گوش می دهد.
۸.حالت بدنی خود را گشاده و پذیرنده نگه دارید. بدنتان به وضوح به طرف مقابل پیام منتقل می کند که چقدر پذیرنده هستید و چقدر تمایل دارید با او ارتباط برقرار کنید . موقعی که دستانتان بسته است یا موقعی که به دور دست زل زده اید و… از ارتباط با طرف مقابل اجتناب می کنید. اگر می خواهید با بدنتان نشان دهید که تمایل دارید با طرف مقابل ارتباط برقرار کنید ، تماس چمی را حفظ کنید، موقعی که گوش می دهید دستانتان را به هم گره نزنید ، اگر نشسته اید کمی به جلو خم شوید و حالت چهره خود را آرام و شل نگه دارید.
۹.از پیام های کامل استفاده کنید. پیام های کامل در برگیرنده مشاهدات ، افکار ، احساس ها و نیاز ها و خواسته های شما هستند.
افکار شامل باور ها ، اظهار نظر ها ، نظریه ها و تعبیر های شما از یک وضعیت هستند. افکار به عنوان حقیقت های مطلق رد و بدل نمی شوند بلکه به عنوان فرضیه ها یا درک شخصی شما از یک موقعیت هستند: :” شما وقت زیادی را صرف کار می کنید ” راه مناسبی برای بیان نظر نیست . ” به نظر من تعادل بین توجه به کار و خانواده بهم خورده و فکر می کنم باید زمان بیشتری را به خانواده اختصاص دهید” در این جا گوینده مسئولیت اظهار نظر خود را می پذیرد و سعی نمی کند آن را مطلق نشان دهد.
بخش احساس های پیام کامل، بخصوص در بین زوجین صمیمی ، مهمترین مولفه آن است. احساس ها برای سرزنش استفاده نمی شوند بلکه برای توصیف حالت های هیجانی شما هستند.
در قسمت بیان نیاز ها ، تا زمانی که شما نیاز تان را بیان ننموده اید هیچ کس نمی تواند بفهمد شما چه می خواهید . بنابراین نیاز هایتان را روشن و واضح بیان کنید.
روابط متقابل مهم با همسرتان همیشه باید به شکل پیام های کامل باشد که در آن ها مشاهدات ، نظرات ، احساس ها و خواسته های شما بطور واضح بیان می شوند.( به مهارت های زناشویی سه مراجعه نمایید.)
۱۰.از پیام های شفاف استفاده کنید.پیام های شفاف ؛ مشاهدات ، اظهار نظر ها ، احساس ها و نیاز ها را مجزا می کنند اما پیام های آلوده برای ایجاد ناراحتی و سردرگمی ، این مولفه ها را با همدیگر ترکیب می کنند یا برچسب اشتباه می زنند.
ارزیابی روابط
حالا باید به الگو های ارتباطی خود بنگرید. چند برگه کاغذ را با خط به چند قسمت تقسیم کنید، طی هفته آینده در قسمت سمت راست کاغذ هر گونه تبادل ناسازگار یا عصبانیت مهمی را که با همسرتان داشتید بنویسید. در پایان به ارزبابی هر کدام بپردازید. خطاهای خود را پیدا کنید و به اصلاح آن ها اقدام نمایید.
منبع : مک کی ، متیو، فانینگ ، پاتریک، پالک، کیم . مهارت های زناشویی . ترجمه : رحیمی ، محمد علی. تهران : ارجمند ۱۳۸۹.
