اختلال مو کندن بر اساس DSM5
افراد مبتلا به این اختلال یک میل اجباری برای کندن موی خودشان دارند. طوری که این موضوع باعث می شود قسمتی از سرشان کم مو یا طاس شود. این کم مویی یا طاسی نیز رنج، ناراحتی و فشار روانی را برای این افراد به دنبال دارد. کسانی که دچار این اختلال هستند در زندگی روزمره، عملکرد اجتماعی و شغلی دچار مشکل میشوند و زندگی آنها را مختل می کند.
اختلال مو کندن در نوزادان نیز دیده شده است اما معمولا در سالهای نخست رشد از بین میرود. آغاز اختلال مو کندن در بیشتر موارد همزمان با بلوغ یا بعد از آن است. اختلال مو کندن تریکوتیلومانیا نیز نامیده میشود که از سه کلمه یونانی ساخته شده است. تریکو (مو) + تیل (کشیدن) + مانیا (دیوانگی، جنون). تریکوتیلومانیا معمولا با سایر اختلالات روانی همراه است، مخصوصا با اختلال افسردگی عمده و اختلال پوست کندن.
A. موکنی مکرر که به بی مویی منجر میشود.
شیوع اختلال مو کندن
در کل جمعیت، برآورد شیوع ۱۲ ماهه برای اختلال موکنی در بزرگسالان و نوجوانان ۱ تا ۲ درصد است. زنان بیشتر از مردان به این اختلال مبتلا میشوند که نسبت آن ۱۰:۱ است. در بین کودکان مبتلا به اختلال موکنی، پسرها و دخترها به طور برابری این اختلال را نشان میدهند.
اختلال مو کندن به یک یا دو جا محدود میشود اما ممکن است چندین جای بدن را شامل شود. در بیشتر موارد فرد موی سر خود را میکند. فراوانیهای بعدی به ترتیب عبارتند از: ابرو، مژه، صورت، دست و پاها، موهای شرمگاه، زیر بغل، ریش و سینه. کودکان فقط موی سر خود را میکنند. افراد مبتلا به این اختلال، هر بار یک مو را میکنند و این اپیزود هر بار ممکن است چند ساعت ادامه یابند. ممکن است مو کندن برای مدتی متوقف شود.
بعضی افراد مبتلا به اختلال مو کندن، مشکل خود را پنهان میکنند. آنها کلاه میگذارند روسری میبندند، کلاه گیس میگذارند. لباسهای آستین بلند میپوشند. مژهی مصنوعی میگذارند و یا ابروهای خود را با مداد پر میکنند.
علل اختلال مو کندن
اضطراب، افسردگی و اختلال وسواسی اجباری در افراد مبتلا به اختلال مو کندن زیاد مشاهده میشود. کندن مو با اختلال PTSD نیز همپوشانی دارد و استرس نیز میتواند عامل برخی از موارد مو کندن باشد. برخی از روانشناسان بر این باورند که کندن مو مانند یک تقویت کنندهی مثبت عمل میکند. به ویژه به این دلیل که فرد، پس از تجربهی یک تنش یا عصبیت با کندن موی خود احساس آرامش میکند.
برخی روانشناسان، که رویکرد عصب شناختی دارند اختلال مو کندن را گونهای از اختلال عادتی(Habit Disorder) میدانند. آنها میگویند که گرههای پایه (عقدههای قاعدهای) در ایجاد عادتها نقش دارند و لبهای پیشانی در سرکوب یا بازداری چنین عاداتی نقش ایفا می کنند.
درمان اختلال مو کندن
روان درمانی
درمان بر اساس سن انجام می شود. در کودکان مدرسهای، این اختلال با ادامهی رشد برطرف می شود. بهترین شیوهی درمان اختلال مو کندن، آموزش معکوس سازی عادت (HRT – Habit Reversal Trainingg) است. در این نوع رواندرمانی، روانشناسان به فرد یاد میدهند تا میل شدید به مو کندن را بشناسد و این میل را به جای دیگری معطوف کند. روان درمانی شناختی رفتاری (CBT)، بایوفیدبک، هیپنوتیزم نیز میتوانند از شدت فراوانی سمپتومها بکاهند.
دارو درمانی
درمان با کلومیپرامین و داروهای سه حلقهای، نشانه داده اند که میتواند مفید باشند. فلوکستین و دیگر SSRI ها نیز تا اندازهای سودمند هستند اما عوارض جانبی نیز به همراه دارند.
منبع : آسیب شناسی روانی بر اساس DSM-5 / گنجی / نشر ساوالان / جلد اول.