تشخیص اختلال طیف اوتیسم (ASD) ممکن است دشوار باشد زیرا هیچ آزمایش و تست پزشکی مانند آزمایش خون برای تشخیص این اختلال وجود ندارد. روانشناسان متخصص، سابقه رشد تکاملی و رفتار کودک را برای تشخیص اوتیسم(Autism) مورد ارزیابی قرار می دهند. اختلال اوتیسم گاهی اوقات در ۱۸ ماهگی یا کمتر قابل تشخیص است. در سن ۲ سالگی تشخیص توسط یک متخصص باتجربه می تواند بسیار قابل اعتماد تلقی شود؛ با این حال بسیاری از کودکان تا سن بالاتر تشخیص نهایی را دریافت نمی کنند. ممکن است برخی از افراد تا زمان بلوغ یا حتی بزرگسالی تشخیص داده نشوند.
اختلال طیف اوتیسم یک اختلال عصب – رشدی است و بر نحوه تعامل افراد با دیگران، برقراری ارتباط، یادگیری و رفتار فرد تأثیر می‌گذارد. اگرچه اوتیسم را می‌توان در هر سنی تشخیص داد، اما به عنوان یک اختلال رشدی معرفی می‌شود زیرا علائم اختلال طیف اوتیسم در سه سال اول زندگی ظاهر می‌شود و مادام العمر است. این اختلال در پسران شایع‌تر از دختران است. کودکان و بزرگسالان مبتلا به اوتیسم، در ارتباطات کلامی و غیر کلامی، تعاملات اجتماعی و فعالیت‌های مربوط به بازی، مشکل دارند. این اختلال، ارتباط با دیگران و دنیای خارج را برای آنان دشوار می‌سازد. در بعضی موارد رفتارهای خود آزارانه و پرخاشگری نیز دیده می‌شود. در این افراد حرکات تکراری (دست زدن، پریدن) پاسخ‌های غیرمعمول به افراد، دلبستگی به اشیا و یا مقاومت در مقابل تغییر نیز دیده می‌شود و ممکن است در حواس پنجگانه (بینایی، شنوایی، بساوایی، بویایی و چشایی) نیز حساسیت‌های غیر معمول دیده شود. هسته مرکزی اختلال درخودماندگی، اختلال در ارتباط است.
مقیاس GARS اولین بار در سال ۱۹۹۵ به منظور تشخیص افراد مبتلا به اوتیسم در موقعیت‌های کلینیکی و پژوهشی توسط گیلیام (Gilliam) در سال ۱۹۹۹ منتشر شد. ویرایش دوم این مقیاس در سال ۲۰۰۶ و بر اساس ملاک‌های DSM-IV منتشر شد. ویرایش سوم این مقیاس بر اساس ملاک‌های تشخیص اختلال طیف اوتیسم در سال ۲۰۱۳ و با معیارهای DSM-5 منتشر شد. ویرایش دوم این پرسشنامه ۴ مولفه رفتار کلیشه‌ای، برقراری ارتباط، تعامل اجتماعی و اختلالات رشدی را می سنجد.
راهنمای آزمون اوتیسم گیلیام (GARS-2)
این مقیاس شامل ۵۶ عبارت است. بهتر است این آزمون برای افراد ۳ تا ۲۲ ساله استفاده شود. هر یک از عبارات زیر را خوانده و نظر خود را در خصوص آن، بر اساس گزینه های ارائه شده مشخص نمائید. در مقابل هر عبارت چهار گزینه وجود دارد که توسط شخص یا ولی او تکمیل می شود. بهترین توصیف از مشاهدات خود در محیط های عادی (مثلاً در اکثر مکان ها و با افراد خانواده و در فعالیت های روزانه) را علامت بزنید.
- هیچ گاه : شخص هیچ وقت چنین رفتاری را انجام نمی دهد.
- به ندرت : شخص ۱ تا ۲ بار در یک دوره ۶ ساعته رفتار را انجام می دهد.
- گاهی اوقات : شخص ۳ تا ۴ بار در یک دوره ۶ ساعته رفتار را انجام می دهد.
- همیشه : شخص ۵ تا ۶ بار در یک دوره ۶ ساعته رفتار را انجام می دهد.
توجه: درمورد بعد اختلالات رشدی (سوالات ۵۶-۴۳)؛ این قسمت باید توسط والدین و یا افراد بسیار نزدیک به کودک که در طی ماه های اول، نقش مراقب داشته اند، پاسخ داده شود.