از نظر استوارت ازکمپ: روانشناسی کاربردی را به عنوان کاربرد روشها،نظریه ها، اصول یا یافته های پژوهشی روانشناسی اجتماعی در درک یا حل مشکلات اجتماعی تعریف می کند.
اهداف روانشناسی و فرآیند گروهی:
۱) مشخص کردن اصول کلی ناظر بر رفتار،باتوجه به تفاوتهای فردی و شرایط محیطی
۲) تاثیر عوامل ارثی و محیطی بطور جداگانه یا متقابل در ایجاد رفتار
۳) روشن کردن نیازها و امکانات افراد از نظر رشد بدنی،هیجانی،اجتماعی،عقلی و فکری
۴) معین کردن حدود،مسیر رشد و پیشرفت و انواع استعدادهای ذاتی و اکتسابی افراد
۵) انجام دادن یادگیری،یادآوری و فراموشی
۶) مشخص کردن نوع ناکامیها،تعارضهای روانی و راه مقابله با آنها
۷) بررسی شرایط ناظر بر بهبود کار،رابطه سازنده کارگر و کارفرما
زمینه های نظری پژوهش:
داچ و کراس: نظریه قالبی است که از آن بهره می گیریم تا جهان مشاهده را بفهمیم،آن را شرح دهیم،پیش بینی کنیم و بر آن اثر بگذاریم.
کارکردهای نظریه:
۱) مطرح کردن اصولی که راهنمای اصلی در مراحل پژوهش است
۲) فهمیدن یافته های پژوهشی به مانند نقشه یک شهر ناآشنا
۳) منظم کردن واقعیتهای ثابت شده و دانستن دلیل سازگاری یا عدم سازگاری آنها
۴) پیش بینی: نظریه پایه و اساس پیش بینی وقایعی است که در آینده و تحت شرایط معینی روی می دهد
۵) کنترل کردن وقایع از سوی پژوهشگر
انواع نظریه:
الف:نظریه یادگیری:
اصول نظریه یادگیری اصل تقویت است. رفتاری که تقویت(پاداش)مثبت در پی داشته باشد استحکام می یابد و استمرار پیدا می کند . بوسیله این نظریه نظریه مبادله بوجود آمده که به بررسی مبادله پاداشها و هزینه ها در تعامل اجتماعی می پردازد.
باندورا تاکید زیادی بر تقویت در باب یادگیری اجتماعی ندارد و بیشتر به یادگیری مشاده ای می پردازد. با این حال اصل تقویت در نظریه او جایگاه مهمی به عنوان تسهیل کننده دارد.
اصل کلی در نظریه تقویت نزدیکی متوالی و پی درپی است که در تدریس مهارتهای موسیقی و ورزشی مورد استفاده قرار میگیرد .
ب:نظریه واکنش:
بر اساس نظریه واکنش وقتی افراد پیامی را که ظاهرا آزادی عمل آنها را محدود می کند،دریافت دارند،در واکنش به آن تحریک می شوند تا با منظور پیام مخالفت کنند. وقتی از فردی خواسته شود کاری را انجام دهد حتی اگر به آن کار علاقه داشته باشد انجام نمی دهد. کاربرد نظریه واکنش در موقعیت سلسله مراتب اداری و یا سازمانهای تولیدی یعنی جایی که اغلب دستورات از بالا به پایین ،محرک واکنش سطوح پایین است بسیار مشخص است
ج:نظریه نقش:
نظریه نقش از دیدگاه جامعه شناختی و روانشناختی اجتماعی جایگاه مهمی دارد که بعضیها بر اصل الگوی رفتاری و بعضیها فعالیت را اساس کار خود قرار می دهند.
فعالیت معینی که بر عهده یکی یا بعضی از اعضای گروه نهاده شده باشد نقش اجتماعی خوانده می شود. یک نقش الگویی از رفتارهاست که معمولا به عنوان رفتارهای خاص گروهی از مردم در یک جامعه یعنی مردمی که در یک موضع اجتماعی مشابه اند تلقی می شود
نقشها در سازمانهای بوروکراتیک معین شده هستند اما بعضی نقشها مدون نیستند اما بخوبی شناخته شده اند مثلا :مادرنقشش مراقبت از کودکان است و باید نیازهای آنان را برآورده کند و یا وظیفه رسیدگی به امور خانه است در اینجا نیز” اغتشاش نقش” وجود دارد زیرا نقش مادر برای رفع نیازآنان معمولا با نقش مادر در اشتغال خارج از خانه در تعارض اند.
نظریه نقش به خاطر جایگاهی که به مفاهیم نقش در گروه و موقعیتهای سازمانی می دهد،از اهمیت فراوانی برخوردار است.
د:نظریه فرآیند گروهی
فرایند گروههایی که اعضای آنها در تاثیر و تاثر و کنشهای رودررو یا چهره به چهره هستند
از انواع مهم نظریه های فرایند گروهی عبارت اند از :میدان روانی کورت لوین ،نظریه کنش و واکنش داخلی گروه رابرت بیلز ،گروه سنجی (سوسیومتری) مورنو، گروه درمانی، نظریه سازمانی، اداری، مددکاری،اجتماعی،نظریه آموزشی ،نظریه افکار عمومی و غیره
سوابق تجربی و زمینه های کاربردی:
۱.برابر نظریه سازمانی آدام اسمیت،هر کارگر در روز به تنهایی بیست سنجاق تولید می کند،اما عملا با تقسیم کار سازمانی و در شرایط کار گروهی او مشاهده کرد که هر کارگر در روز ۴۸۰۰ سنجاق یعنی ۲۴۰ برابر زمانی که تنهایی کار می کرد،تولید می کند.
۲.از نتایج مهم پژوهش کاربردی التون مایو در کارخانه وسترن الکتریک این است که :سطح تولید و میزان بهره وری کار گروه تابع عوامل مادی نیست،بلکه عواملی چون احساس غرور گروهی،همبستگی گروهی،آزادی عمل در مورد تقسیم کار و بهبود مناسبات با سرپرست گروه در آن موثرند
۳.تجارب دانیل کاتز نشان می دهد که مفهوم روحیه هنگامی که در مورد گروه کوچک صنعتی به کار می رود جنبه های مختلفی دارد(چهار جنبه) که تنها یکی از آنها با بازده کار ارتباط دارد و آن فقط سربلندی و غرور ناشی از تعلق به گروه کار معینی است
۴.تجربه کورت لوین در وادار کردن زنان خانه دار،درمصرف کردن گوشت نامناسب به جای گوشت بیفتکی در جنگ جهانی دوم نشان داد وقتی افراد در یک حالت گروهی،پرسش می کنند و پاسخ می گیرند جلسه تحت تاثیر رابطه چند جانبه هیجان پیدا می کند،افراد در یک حالت کنش و واکنش به صورت فعال در می آیند و در واقع گروه است که اطلاعات را می جوید و پاسخها را رد می کند یا می پذیرد و یک عقیده گروهی ساخته می شود.