راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی(DSM)

انجمن روانشناسی آمریکا فهرستی از اختلالات روانی را طی دوره های مختلف منتشر می کند که حاوی استانداری برای دانشمندان روانشناسی در زمینه اختلالات و بیماری های ذهنی است. این فهرست اختصارا DSM نامیده می شود که تاکنون ۵ نسخه از آن منتشر شده بود. نخستین ویرایش DSM در سال ۱۹۵۲ منتشر شد. ویرایش بعد در سال ۱۹۶۸ منتشر شد و طبیعتاً می‌توانید حدس بزنید که نام آن DSM-II است. آنچه امروز مورد استفاده و استناد قرار می‌گیرد نسخه‌ی پنجم یا DSM-V است که جایگزین نسخه‌ی چهارم یا DSM-IV شده است.

از نسخه‌ی سوم به بعد، DSM واقعاً بر روی Diagnosis یا همان تشخیص متمرکز شد و مقبولیت آن،‌ بیش از پیش افزایش یافت. معمولا نسخه های منتشر شده جنجال های بسیاری را به دنبال داشته است. در زمینه جنسیت به ویژه نسخه ای از این فهرست در سال ۱۹۷۳ جنجالی را به راه انداخت و آن حذف همجنس گرایی از فهرست اختلالات بود.

در DSM، علاوه بر روش‌های تشخیص و عارضه یابی، برای هر یک از اختلال‌ها، موارد متعددی از جمله محورهای زیر مورد بحث قرار می‌گیرد:

• معرفی کلی و شیوه‌های تشخیص (Diagnosis Features)
• سایر اختلالات مرتبط (Associated Features and Disorders)
• نکات و مواردی که بسته به فرهنگ باید مورد توجه قرار گیرند (Specific Culture Features)
• میزان شیوع (Prevalence)
• تشخیص افتراقی (Differential Diagnosis): برای تفکیک هر اختلال با سایر اختلال‌های مشابه. (رد کردن تشخیص های جایگزین)
• سیر بیماری (Course)

انواع روش های طبقه بندی اختلالات روانی

1. طبقه بندی مقوله ای : طبقه بندی سنتی، بر اساس حضور یا عدم حضور نشانه ها انجام می گیرد. فرض بر این است که همه پدیده هایی که باید طبقه بندی شوند، می توانند در طبقه هایی کاملا متمایز قرار گیرند. در طبقه بندی مقوله ای قرار گرفتن یک شخص در یک مقوله مستلزم حضور تمام خصیصه هایی که آن را توصیف می کند، است.
2. طبقه بندی ابعادی : طبقه بندی بر مبنای کمیت یا فراوانی نشانه ها صورت می پذیرد و در آن کمیت یا فراوانی نشانه ها بیش از حضور یا عدم حضور یک نشانه اهمیت دارد.
3. طبقه بندی ریخت شناختی : در طبقه بندی ریخت شناختی، قرار گرفتن فرد در یک ریخت، مستلزم داشتن همه ویژگی های مشخص کننده آن نیست، بلکه کافی است که فرد دارای چند ویژگی اصلی باشد. این ریخت ها به شیوه ای شهودی و بر اساس مشاهده و تجربه بالینی یا بر اساس روش های آماری، متمایز می شوند.
4. طبقه بندی غیر بیماری شناختی : در این روش می توان به طبقه بندی مجموعه اختلال های روانی بر مبنای ضوابطی که بر اساس یک نظریه (مانند نظریه شخصیت آیزنک؛ نظریه یادگیری بندورا؛ نظام تحلیل ساختاری رفتار اجتماعی بنجامین؛ یا یک نظریه روان پویشی مانند نظریه فنیکل) تعیین می گردند، مبادرت کرد.

تمرکز DSM بر تشخیص اختلال‌ها و سندروم‌هاست و تنها اشاره‌ای گذرا بر درمان دارد. در این نظام طبقه‌بندی، بیش از ۱۵۰ اختلال روانی ذیل ۲۲ دسته‌ی عمده ذکر شده‌اند.

در ماه مه ۲۰۱۳ یک روز پس از روز جهانی مبارزه با هوموفوبیا، نسخه پنجم منتشر شده. این نسخه گویا محصول ده سال تحقیق و بررسی صدها روانشناسی است که از سراسر دنیا با نقد و بررسی نسخه قبلی و تحقیقات جدید یافته های خود را در تصحیح نسخه قبلی به کار بسته اند. این نسخه چنانکه در سایت انجمن روانشناسی آمریکا اعلام شده است در جهت تسهیل کاربرد و روشنایی ملاک تشخیص تصحیح شده است.

مهمترین تغییر در این نسخه از جهت مباحث جنسیتی است. برچست اختلال در مورد تراجنسیتی ها که پیشتر وجود داشت و مورد انتقاد فعالان تراجنسیتی و محققان بوده است، در این نسخه حذف شده است. حتی در سایت انجمن روانشناسی نیز عنوان اختلال برای تراجنسیتی ها تصحیح شده بود؛ در این سایت در مورد اختلال چنین نوشته شده است:

وضعیت روانشناختی زمانی یک اختلال روانی محسوب می شود که موجب یک پریشانی یا ناتوانی معناداری شود. بسیاری از تراجنسیتی ها وضعیت خود را به مثابه یک پریشانی یا ناتوانی تجربه نمی کنند، این بدان معناست که تراجنسیتی بودن یک اختلال ذهنی را ایجاد نمی کند. برای چنین افرادی مسئله مهم یافتن منابع دارای صرفه است، در زمینه گرفتن مشاوره، هورمون درمانی، فرآیندهای پزشکی، و حمایت اجتماعی برای بیان آزادانه هویت جنسیتی شان و کاهش تبعیض علیه ایشان. برخی دیگر از منشأهای پریشانی عبارت است فقدان تأیید در میان جامعه، تجربه مستقیم یا غیر مستقیم تبعیض یا حمله به ایشان. چنین تجاربی ممکن است تراجنسیتی ها را متحمل اضطراب، افسردگی یا اختلالات مرتبطی در درجات بالای آن سازد که برای افراد غیر تراجنسیتی تجربه نمی شود.

عنوان جدید برای تراجنسیتی ها «دیسفوریا» است که می توان آن را به «آشفتگی جنسی» یا «بی قراری جنسی» ترجمه کرد. به این معنی که فرد میان جنس بیولوژیک خود و هویت جنسیتی اش ناسازگاری احساس می کند و این امر در او بی قراری و نا آرامی نسبت به هنجارهای عرفی مربوطه ایجاد می کند. این بی قراری می تواند به شکلی باشد که فرد را آزار دهد و ممکن است تنها به صورت تضاد فرد با این هنجارهای عرفی نمایانگر شود.

این تغییر در نام اختلال به بی قراری، بازگشتی به عنوانی قدیمی است که پیشتر بنجامین در کتابش «پدیده تراجنسی» برای تراجنسی ها مطرح استفاده کرده بود. این تکرار از جهتی پیشرفتی در کاهش و رفع داغ ننگ اجتماعی است که حتی فهرست اختلالات روانی انجمن روانشناسی نیز آن را تا حدی تأیید کرده بود. اما از سوی دیگر همچنان باید این تذکر را در کنار واژه «بی قراری جنسی» تکرار کرد که:

تنها در صورتی بی قراری و ناسازگاری در فرد تراجنسیتی ایجاد می شود که نخست در جامعه تسامح لازم نسبت به زندگی خصوصی افراد وجود نداشته باشد. در صورتی که چنین جامعه از افراد وجود داشته باشد چنین بی قراری در فرد تراجنسیتی ایجاد می شود. بنابراین یک بخش از درمان چنین بی قراری هایی درمان ترنس فوبیای مردم است.

برخی تغییرات در DSM-5 عبارت است از:

• DSM-5 سیستم چند محوری را حذف کرده است.(مهم ترین تغییر)
• اختلال آسپرگر حذف شده و در گروه اختلال طیف اوتیسم قرار گرفت.
• حذف انواع فرعی اسکیزوفرنی، (پارانوئید، آشفته، کاتاتونیک، تمایز نیافته و باقیمانده).
• اضافه شدن اختلال اضطراب جدایی و اختلال لالی انتخابی به مجموعه اختلالات اضطرابی
• ترکیب اختلال میل و برانگیختگی جنسی
• چندین اختلال اضافه شده است مانند اختلال بی نظمی خلقی اخلال‌گر، برای کاهش تشخیص بیش از حد اختلال دوقطبی در کودکان اضافه شده است.
• چندین تشخیص به طور رسمی به راهنما اضافه شده است، از جمله اختلال خوردن افراطی، اختلال احتکار  و دیسفوریا قبل از قاعدگی.

انتقادها به نظام DSM

• سوگیری­ های کمیته و کار گروه ­ها و پزشکی­ سازی بیش از حد
• افزایش قابل توجه تعداد اعضای کمیته که پیوندها و روابطی را با سازمان­ های صنعتی دارند
• وجود سوگیری­ های فرهنگی در سیستم تشخیصی DSM
• جدی­ ترین انتقادات به پیش­نویس اولیه DSM-5، درباره سیستم جدید تشخیص اختلالات شخصیت است. از نظر منتقدان این سیستم التقاطی که از دو سیستم تشخیصی مقوله­ ای و ابعادی است، نه تنها دارای چهارچوب منطقی قابل قبولی نیست، بلکه در عمل نیز مشکلات فراوانی را به وجود خواهد آورد. این سیستم از لحاظ بالینی به اندازه کافی مورد بررسی و آزمایش قرار نگرفته و از طرف دیگر با سیستم رایج و جاافتاده میان روان­پزشکان و روان­شناسان تفاوت عمده­ ای دارد.

تعریف اختلال روانی در DSM-5

1. در DSM-5 اختلال روانی به صورت نشانگانی تعریف گردیده است که در فرد موجود می باشد.
2. این نشانگان باعث ایجاد اختلالات بالینی قابل ملاحظه ای در رفتار، تنظیم هیجان و عملکرد شناختی فرد ایجاد می نماید.
3. این اختلالات منعکس کننده کژکاری در فرآیندهایی نظیر زیستی، روانشناختی، رشدی و . . . که برای عملکرد روانی ضروری هستند، می باشد.

چشم انداز آینده dsm بر اساس علت های زیربنایی و نشانه ها خواهد بود

* درود بر شما که با حمایت خود و دعوت دیگران به مطالعه این مطلب و دیگر مطالبم، به من انگیزه می دهید. لطفا در کامنت ها و مباحثات شرکت کنید و پرسشگر باشید. جهت مشاوره تلفنی یا حضوری با شماره ۰۹۳۵۵۷۵۸۳۵۸ در تلگرام یا ایمو هماهنگ نمایید. همچنین می توانید با شماره ۰۹۱۲۰۷۲۸۷۱۲ تماس بگیرید. *