اختلال شخصیت نامعین (NOS)
این دسته بندی برای بیمارانی نگه داشته شده است که بر هیچ یک از اختلالات شخصیتی که قبلا ذکر شد، قابل انطباق نیستند. این دسته اختلالات شامل موارد زیر هستند:
- شخصیت پرخاشگر منفعل (passive – aggressive)
- شخصیت افسرده
- شخصیت مقابله جوی(oppositionalism)،
- شخصیت آزارگر (سادیسم)،
- شخصیت آزارخواه (مازوخیسم)
ملاک های تشخیصی در مورد اختلال شخصیت نامعین (NOS) :
این طبقه به آن دسته از اختلالات در کارکرد شخصیت مربوط است که با ملاک های هیچ یک از اختلالات معین شخصیت منطبق نباشد. در مجموع موجب رنج و عذاب بالینی چشمگیر یا مختل شدن حداقل یکی از حوزه های مهم کارکرد (نظیر حوزه اجتماعی یا شغلی) شده باشد. وقتی بالینگر به این نتیجه رسیده است که اختلال شخصیت معینی در کار است، اما در هیچ یک از طبقات اختلالات شخصیت نمی گنجد، باز می توان از این طبقه استفاده کرد.
اختلال شخصیت پرخاشگر منفعل
مشخصه فرد مبتلا به اختلال شخصیت پرخاشگر منفل (passive – aggressive) عبارت است از مانع تراشی و کارشکنی، تعلل و مسامحه، لجبازی و ناکارآمدی به شکل پنهان. این رفتار تظاهر یک پرخاشگری زیر بنایی است که به طریقی منفعلانه ابراز می شود.
همه گیر شناسی
هیچ گونه اطلاعاتی در مورد همه گیر شناسی این اختلال در دست نیست. نسبت جنسی، الگوی خانوادگی، و میزان شیوع آن را نیز به قدر کافی بررسی نکرده اند.
ملاک های تشخیصی مربوط به اختلال شخصیت پرخاشگر منفعل:
الف) داشتن مواضعی منفی گرایانه و مقاومتی منفعلانه در برابر عملکرد با کفایت، به صورت الگویی نافذ و فراگیر که از اوایل بزرگسالی شروع شده باشد و در زمینه های مختلفی به چشم آید، که علامتش وجود لااقل چهار تا از موارد زیر است:
- ۱) در انجام درست وظایف روزمره اجتماعی و شغلی، به شکلی انفعالی مقاومت کند.
- ۲) از این شاکی باشد که دیگران خوب درکش نمی کنند و قدرش را نمی دانند.
- ۳) عبوس و اهل جر و بحث باشد.
- ۴) به شکلی نامعقول، منابع قدرت (authority) را مورد انتقاد یا تمسخر قرار دهد.
- ۵) نسبت به افراد ظاهراً خوشبخت تر، ابراز حسادت و ناراحتی کند.
- ۶) دایماً از بدبختی خودش به نحو مبالغه آمیزی ناله و شکایت کند.
- ۷) گاه مخالفت جو و متخاصم است و گاه متأسف و منفعل.
ب) منحصراً طی حمله های افسردگی اساسی پیدا نشده باشد یا با اختلال افسرده خویی (دیس تایمی) بهتر قابل توجه نباشد.
خصایص بالینی
بیماران دچار اختلال شخصیت پرخاشگر منفعل به نحو بارزی تعلل و مسامحه می کنند، لازمه های داشتن عملکردی با کفایت را بر نمی تابند، به کوچکترین عذر و بهانه ای در کار خود تأخیر می کنند، در کار کسانی که خود به آنها وابسته اند، عیب جویی می کنند و نق می زنند؛ در عین حال هیچ وقت هم دلشان نمی خواهد از شر اینگونه روابط مبتنی بر وابستگی خلاص شوند.
اینها معمولا جرأتمندی و قدرت ابراز وجود ندارند و نیازها و خواسته های خود را با صراحت بیان نمی کنند. در این مورد که دیگران چه انتظاری از آنها دارند، نمی توانند سوالات لازم را بکنند؛ لذا اگر مجبور به انجام کاری شوند یا اگر دفاع معمولشان را که معطوف سازی خشم بر ضد خویش است، از آنها بگیرند، ممکن است مضطرب شوند.
بیمار مبتلا به اختلال شخصیت پرخاشگر منفعل در روابط بین فردی سعی می کند خود را در موقعیت وابسته قرار دهد، اما دیگران این رفتار منفعلانه و خودآزارانه او را اغلب نوعی مجازات و فریبکاری بر ضد خودشان می بینند. بیمار انتظار دارد که دیگران جور او را بکشند و وظایف روزمره او را به عهده بگیرند. از بس شکایت می کند که با او درست و عادلانه برخورد نمی شود، دوستان و بالینگرانش ممکن است خود را به نفع او درگیر مسایلش سازند، بلکه نق زدن های او کم شود.
روابط صمیمانه اینگونه بیماران تقریبا هیچ وقت آرام یا شاد نیست. آنها بیشتر به ناراحتی ها و دلخوری های خود توجه دارند، نه به چیزهایی که برایشان رضایت خاطر و خشنودی فراهم می کند، لذا ممکن است هیچ گاه خودشان هم نفهمند که برای خوش بودن و لذت بردن چه کم دارند. این گونه افراد خود اطمینان ندارند و به آینده نیز بدبین اند.
تشخیص افتراقی
اختلال شخصیت پرخاشگر منفعل را باید از دو اختلال شخصیت نمایشی (histrionic) و مرزی (borderline) افتراق داد؛ رفتار بیمار مبتلا به اختلال شخصیت پرخاشگر منفعل کمتر از رفتار بیماران مبتلا به دو اختلال مذکور، متظاهرانه و پر زرق و برق، نمایشی، عاطفی و توأم با پرخاشگری آشکار است.
سیر و پیش آگهی
آیور اسمال در مطالعه ای که صد بیمار بستری پرخاشگر منفعل را به طور متوسط به مدت یازده سال پیگیری کرده بود، دریافت که اختلال شخصیت پرخاشگر منفعل در پنجاه و چهار نفر از آنها تشخیص اولیه بود، هیجده نفر از آنها سوء مصرف کننده الکل هم بودند،و به سی نفرشان هم می شد از نظر بالینی برچست افسرده را زد. از میان هفتاد و سه نفر از این ها که محل زندگیشان پیدا شد، پنجاه و هشت نفرشان (۷۹ درصد) دچار مشکلات پایدار روانپزشکی و نه نفرشان (۱۲ درصد) بی علامت دانسته شدند. اکثر اینها تحریک پذیر، مضطرب و افسرده بودند؛ شکایات جسمی فراوانی هم داشتند. تنها سی و دو نفر از آنها (۴۴ درصد) بودند که شغل تمام وقتی به عنوان کارگر یا خدمتکار داشتند. گرچه در میان آنها بی توجهی به مسئولیت ها و اقدام به خودکشی شایع بود، اما در تمام این مدت تنها یک بیمار دست به خودکشی زده بود. با اینکه بیست و هشت نفر از آنها (۳۸درصد) مجدداً در بیمارستان بستری شده بودند، تنها سه نفرشان تشخیص اسکیزوفرنی دریافت کرده بودند.
درمان
آن دسته از بیماران مبتلا به اختلال شخصیت پرخاشگر منفعل که از روان درمانی حمایتی برخوردار می شوند، نتیجه خوبی می گیرند. البته روان درمانی بیماران دچار اختلال شخصیت پرخاشگر منفعل هم پیچیدگی های بسیاری دارد: تن دادن به توقعات آنها اغلب به معنای تأیید و تشویق بیماری آنهاست و از سوی دیگر تن ندادن به آنها و اجابت نکردن این توقعات نیز طرد خود بیمار تلقی می شود. به این ترتیب جلسه درمانی به میدان جنگ بدل می شود: بیمار دلخوری هایی را که از درمانگر پیدا کرده، ابراز می کند، حال آنکه دوست داشته که به او وابسته گردد.
بالینگر باید ژست های خودکشی بیمار مبتلا به اختلال شخصیت پرخاشگر منفعل را تظاهر پنهانی از خشم تلقی کند، نه نشانه فقدان ابژه (object)، چنان که در اختلال افسردگی اساسی این گونه است. همین که رفتارهای پرخاشگرانه انفعالی از بیمار سر زد، درمانگر باید عواقب احتمالی آنها را خاطرنشان سازد. این نوع مقابله (confrontation) احتمالا در تغییر رفتار مفیدتر است تا تفسیری ولو صحیح.
داروهای ضد افسردگی را تنها زمانی باید به کار برد که دلیلی بالینی برای افسردگی وجود داشته باشد یا احتمال خودکشی در کار باشد. برخی از بیماران هم، بسته به خصایص بالینی خود، به بنزودیازپین ها و محرک های روانی جواب داده اند.
واااای، باورم نمیشه. اینا دقییییقاً مشخصات همسر منه …
تا الان اکثراً فکر می کردن پارانوئیده ….. 🙁
با سلام
من همیشه از مطالب مفید سایتتون بهره می برم
ممنون بابت اطلاعات خوبتون