عشق ویرانگر (شخصیت پارانوئید)
چگونه می توان فرد پارانوئید را شناسایی و از رابطه با او اجتناب کرد؟ اگر شما عاشق فردی پارانوئید هستید، چه کاری از دستتان بر می آید؟
علایم شخصیت پارانوئید
- او گمان می کند شما به او صدمه می زنید ، از او سو استفاده می کنید یا او را فریب می دهید.
- بنظر می رسد بطور دائم به این فکر می کند که آیا شما به او وفادار هستید؟
- او حرف های شما را حتی اگر در تحسین و تمجیدش باشد نیز به گونه ای منفی و تهدید کننده تعبیر و تفسیر می کند.
- هنگامی که او احساس می کند از سوی فردی مورد تحقیر، توهین یا بی اعتنایی واقع شده است(که غالبا چنین احساسی دارد)، به احتمال زیاد کینه فرد را برای همیشه به دل می گیرد.
- او به آسانی احساس می کند که مورد حمله واقع شده است و به سرعت با خشم و پرخاشگری به مقابله بر می خیزد.
- به نظر می رسد او همواره نسبت به وفاداری شما مشکوک است، همواره احتمال می دهد که شما به او خیانت می کنید و در این رابطه از شما باز جوئی میکند.
اگر با فردی در ارتباط هستید که اینگونه است، وی پارانوئید دارد. این افراد خطرناک هستند و می توانند به افراد پیرامون خود از نظر فیزیکی یا روانی آسیب وارد کنند. چگونه می توان فرد پارانوئید را شناسایی و از رابطه با او اجتناب کرد؟ اگر شما عاشق فردی پارانوئید هستید، چه کاری از دستتان بر می آید؟
محبوب مشکوک
یک فرد پارانوئید در تمام مدت در هراس و عدم اعتماد به دیگران بسر می برد. او عقیده دارد که نمی توان به دیگران اعتماد کرد و همه افرادی موذی و مغرض اند و به احتمال زیاد شعار وی “به کسی اعتماد نداشته باش” است. از آنجایی که اعتماد این افراد در نقطه ای از رشد او زایل شده است، حال بی وقفه در فکر این است که چگونه از خود در قبال حملات بی امان و بی پایان افرادی که پیرامون وی را در بر گرفته اند، دفاع کند.
این گونه افراد اعتقاد دارند حتی اگر هیچ دلیل واضحی نیز وجود نداشته باشد، باز هم دیگران قصد آزار و اذیت وی را دارند. از نگاه یک پارانوئید همه افراد(حتی شما) در معرض اتهام به داشتن سوء نیت قرار دارند. او فقط در یک جزیره غیر مسکونی احساس امنیت می کند. در نظر وی هر گونه شوخی و مزاحی ، به مثابه تمسخر و تهدید و تحقیر وی قلمداد می شود.
به عنوان افراد کینه ای شهرت دارند. از نقطه نظر فرایندهای فکری، افراد پارانوئید دارای افکار دوقطبی هستند. دنیا را سفید یا سیاه می بینند. به مرور زمان افرادی غیر قابل تحمل می شوند و از سوی دیگران طرد می گردند، همین باعث می شود وی بیشتر به دشمنی دیگران نسبت به خودش اطمینان حاصل کند، بدین ترتیب وی وارد یک حلقه معیوب می شود، یعنی با دیگران به عنوان دشمن درگیر می شوند و دیگران نیز واکنش منفی نشان می دهند، و از بازخورد و واکنش منفی دیگران به عنوان شاهدی برای تایید افکار بدبینانه اش استفاده می کند.
هشدار
در اختلال پارانوئید بیش از دیگر انواع اختلالات شخصیت احتمال دست زدن به اعمال پرخاشگرانه و خشونت آمیز وجود دارد . هر چه میزان پارانوئید بیشتر باشد احتمال آسیب رسانی بالاتر می رود. بطور مثال اگر یک کارمند بر این باور باشد که رئیسش قصد اخراج او را دارد ممکن است به خود بگوید “من چرا اول به او آسیب نرسانم؟”
شکل گیری اختلال شخصیت پارانوئیدی
فرد پارانوئید غالبا در کودکی بصورت فردی تنها، حساس و با رفتار و روحیه ای عجیب و غریب دیده می شود. او در کودکی روابط محدودی داشته است و احتمالا توسط دیگران تمسخر می شده است، علاوه بر این حداقل یکی از والدین فرد پارانوئیدی، بی عاطفه، سخت گیر و تحقیر کننده بوده است.
بنابراین افراد پارانوئید در بزرگسالی نیز منتظر حمله سوءاستفاده از افراد پیرامون خود هستند و همزمان این پیام را به محیط ارسال می کنند که آنها افرادی “متفاوت از دیگران”، “عالی” و “تنها” هستند. احتمالا والدینی کمالگرا داشته که تحمل هیچ گونه خطایی را نداشتند، به همین جهت با مشاهده کمترین خطایی از سوی وی بشدت او را تنبیه می کرده اند. تناقض آشکار میان درک عالی فرد پارانوئید و تمسخر از سوی دیگران اینگونه است که وی گمان می کند چون فردی عالی است، دیگران چشم دیدن او را ندارند. در نتیجه وی را مسخره می کنند.
این نوع اختلال شخصیت بیشتر در مردان دیده می شود.
فرد پارانوئید به عنوان شریک زندگی
در زندگی با فردی که پارانوئید دارد شما مجبور می شوید به فردی محتاط و شوخ طبع تبدیل شوید، آنها بخاطر کودکیشان که بی اعتمادی به دیگران را چشیده اند، در بزرگسالی از نزدیک شدن به دیگران هراس دارند، از این رو ممکن است هر تلاش شما برای نزدیک شدن به وی، از سوی او حمله به حساب بیاید، در نتیجه فاصله خود را با شما بیشتر کند.
وی گمان می کند شما از طریق صمیمی شدن با وی می خواهید نقاط ضعفش را شناسایی کنید، بنابراین هر چقدر وقت و انرژی بگذارید، پس از مدتی در می یابید که مورد اعتماد وی واقع نشدید و هنوز در ابتدای راه ارتباط با او قرار دارید. فرد پارانوئید فردی دفاعیست ، به گفته فروید مکانیسم اصلی وی فرافکنی است: یعنی انکار کامل خشم و دشمنی خود و دیدن آنها در دیگران.
به عنوان فردی کینه ای غالبا در حال مجادله و شکایت و یا کناره گیری از دیگران و رفتن به لاک سکوت است. ممکن است لجاجت، کنایه زنی، تمایل به کنترل دیگران در وی دیده شود. متاسفانه فاقد توانایی لازم برای صمیمی شدن و خود افشایی و اعتماد به دیگران است. دائما در انتظار خیانت از سوی محبوب خویش است و بسیار احتمال دارد اگر شما محبوب وی باشید بارها و بارها از سوی او بصورت مستقیم یا غیر مستقیم به خیانت متهم شوید.
چرا من جذب فرد پارانوئید می شوم؟
جدای از ظاهر فیزیکی این افراد، خیلی از اوقات ما جذب افرادی می شویم که شخصیتی اسرار آمیز و تودار دارند، کنجکاوی ما در رویارویی با آنها فعال می شود و گاهی اوقات وقتی ما متوجه می شویم که فرد محبوبمان فردی زخم خورده است، به منظور کمک به او بیشتر جذب وی می شویم و در کنار او می مانیم .
اگر جزء افرادی هستید که مدام جذب افرادی می شوید که پارانوئید دارند، این سوال را از خود بپرسید: چرا من باید جذب چنین رابطه ای بشوم که در حیطه آن بایستی همواره دست به عصا راه بروم؟ چرا من نیاز دارم به مراقبت و حمایت از کسی بپردازم که اساسا غیر قابل پیش بینی، فحاش و بد دهن است؟ آیا من در دوران کودکی آموخته ام که در زندگی باید نقش یک پرستار دلسوز را بازی کنم؟ آیا یکی از والدین من فردی فحاش ، بدبین ، منزوی ، الکلی و یا بی ثبات بوده است؟
اگر پاسخ به هر کدام از این پرسش ها مثبت بود، به احتمال زیاد شما به این دلیل جذب این افراد شده اید که شخصیت و رفتار بیمار گونه او برایتان تا حدی آشناست، به عبارتی شما در رابطه عاطفی خود تمایل دارید بطور مداوم شخص مقابل را از وفاداری خود مطمئن سازید.
اگر شما از نظر شخصیتی به ایجاد چنین روابط ناخوشایندی عادت دارید، زمان آن فرارسیده که برای رها شدن از نیاز مزمن به پرستاری از افراد دارای اختلال شخصیت، از یک فرد متخصص کمک بگیرید. گاهی این افراد در بین جنگ و دعواها مدت کوتاهی معقول برخورد می کنند و ممکن است شما امیدوار شوید، گاهی ممکن است هنگامی که همه اطرافیان بر علیه شما و محبوبتان صف آرایی کرده اند، احساس خوشایند قدرت در شما شکل بگیرد و همین امر موجب تداوم رابطه شما با محبوب پارانوئیدیتان گردد.
بنا به هر عادتی که به دام رابطه با فرد پارانوئیدی افتاده اید، بدانید متاسفانه رابطه با فرد پارانوئیدی رو به بهبودی نخواهد رفت و انتظاری جز این، خلاف عقل سالم است.
وقتی به ارتباط خودم با چنین افرادی فکر می کنم می بینم که همه آنها:
- به من به عنوان فردی بدبین و فریبکار مشکوک بودند.
- گمان می کردند که من وفادار نیستم.
- در هر چه من انجام می دادم یا بیان می داشتم ، آثاری از تهدید یا توهین می یافتند.
- بنظر می رسید همواره کینه فردی را که آنها را تحقیر کرده است، در دل می پرورانند.
- بدون هیچ دلیل آشکاری با خشم و ناراحتی و کناره جوئی از خود واکنش نشان می دهند.
زندگی با فرد پارانوئیدی
اگر متوجه شدید در چنین رابطه ای قرار دارید به سرعت آنرا ترک کنید. با توجه به این موضوع که ما قبول داریم شدت اختلال شخصیت پارانوئید در همه افراد مبتلا یکسان نیست و گاهی تصمیم به باقی ماندن در چنین رابطه ای سخت می شود، اگر تصمیم به ماندن در این رابطه را دارید، حتی برای مدتی کوتاه، به منظور آنکه دچار صدمه جسمی و روانی نشوید، به توصیه های زیر توجه کنید:
- توقعات غیر واقعی نداشته باشید. اختلال شخصیت پارانوئید معضلی است که به اندازه طول عمر فرد سابقه دارد، چنین معضلی به سرعت بهبود نمی یابد. اگر قادر به پذیرش وی هستید و همزمان امید درمان او را دارید، بنظر می رسد شما در شرایط خوبی برای تحمل اتهامات و خصومت ورزی مداوم او قرار دارید.
- با شکیبایی در جهت جلب اعتماد محبوبتان عمل کنید. بتدریج بدون هیچ فشار یا اجباری وارد رابطه با او شوید و اجازه دهید اندک اندک به شما اعتماد کند .
- اگر چه سخت است اما به او خشم نگیرید. زندگی بافردی شکاک بسیار سخت است طبیعی است که در مقابل اتهامات وی ناراحت می شوید مشکل اینجاست که وی دقیقا منتظر همین رفتار از سوی ماست . خشم تلافی جویانه شما سبب می شود که وی به این نتیجه برسد که مثل همه افراد دیگر ، به شما نیز نمی توان اعتماد کرد. فکر اینکه وی مانند کودکی زخمی و هراسان است ،می تواند شمارا در کنترل خشمتان یاری دهد.
- خودداری از حرف زدن. در این روش شما بدون آنکه کلمه ای بر زبان آورید و بدون هرگونه واکنشی جز پذیرش غیر مشروط و همدلی ، بطور فعال به وی گوش دهید. مشاجره با او در مورد جزئیات می تواند به واکنش های منفی بیشتری بینجامد از سوی دیگر گوش دادن بدون قضاوت و تصدیق تمایل او به اعتماد ، می تواند تا حد زیادی به بهبود شرایط کمک کند. شما باید از هر گونه تایید افکار پارانوئید وی خودداری کنید و در مقابل بطور جدی با رفتار های خصومت آمیز تحقیر گرانه و تهدید کننده او مقابله کنید.
- در صورت وجود خطر آسیب رسی به شما و یا فرزندان تان به شدت با محبوب پارانوئیدی خود برخورد کنید. رفتاری همدلانه با وی در صورتی است که سلامت و امنیت شما به خطر نیفتد، زندگی با فرد پارانوئید می تواند به افسردگی شما منجر گردد. اما نگران کننده تر وقتی است که جانتان در معرض تهدید قرار می گیرد و یا بطور جدی در معرض اتهامات قرار می گیرید.
- احتمالا روان درمانی موثر واقع نخواهد شد . بندرت راضی به درمان می شوند مگر آنکه پای طلاق یا از دست دادن شغلش در میان باشد.
زمان ترک رابطه : قبل از ترک رابطه امنیت جانی خود را مد نظر قرار بدهید. تنها چیز یکه می توان توصیه کرد این است که قبل از ترک وی از حمایت کامل دوستان و خانواده تان اطمینان یابید. در صورت هر گونه تهدید پلیس را در جریان قرار دهید.
برگرفته از کتاب، عشق ویرانگر/ براد جانسون و کلی موری / ترجمه؛ زهرا حسین زاده و الهام شفیعی / نشر رسا،
ممنون واقعا عالی وعلمی بود