مفاهیم اصلی نظریه ادیث یاکوبسن
ایگو از دل رابطه نوزاد با مادر، اما تحت تأثیر سائق ها، رشد می کند.
یاکوبسن نمو را حرکتی از حالات بدوی و تمایزنایافته به سوی صور تفکیک شده و متمایز می دانست. بر این اساس او معتقد بود، اید و ایگو به تدریج از هم متمایز می شوند.
ادیث یاکوبسن(Edith Jacobson) در دهه ۱۹۳۰ در آلمان به تحصیل پزشکی و روان کاوی پرداخت. او پیش از جنگ جهانی دوم به آمریکا رفت و فعالیت خصوصی اش را در شهر نیویورک آغاز کرد. مهم ترین آثار یاکوبسن بین دهه های ۱۹۴۰ و ۱۹۶۰ تألیف شده اند . او با ساختن یک مدل منسجم روابط موضوعی، حیطه های روان کاوی و نظریه روابط موضوعی را غنا بخشید. او جریان های سنت فروید را با جریان های فکری جدیدتر تلفیق کرده و مدلی منسجم و یکپارچه عرضه کرد، که هم عناصر سنتی اید، ایگو، سوپر ایگو و غرایز را در خود دارد و هم به روابط موضوعی می پردازد.
خود، ایگو و بازنمایی خود
یاکوبسن اصطلاح «خود» را مشابه هاینتس هارتمن(۱۹۶۴)، برای اشاره به کلیت شخص، اعم از بدن و روان به کار می برد. «خود» اصطلاحی است که شخص را در مقام سوژه، از جهان موضوع ها متمایز می سازد. «خود» در نظریه یاکوبسن، صرفاً اصطلاحی توصیفی است و برخلاف رأی، هاینتس کوهات، عاملی فعال دانسته نمی شود.
ایگو به یک ساختار، یعنی سیستمی روانی با کارکردهای متعدد دلالت دارد. این تغییر با کاربرد سنتی فرویدی آن هم سو است. اما نظر یاکوبسن، در باب منشأ ایگو با تلقی سنتی تفاوت دارد. او معتقد بود ایگو در آغاز ترکیبی نامتمایز از یک خودانگاره موضوع است که مستلزم حضور یک رابطه برای تقویت انگاره موضوع است. در مقابل، فروید گمان می کرد ایگو از دل نوعی وضعیت یا شبکه نامتمایز اید و ایگو برون می آید.
بازنمایی خود نوعی بازنمایی ناهشیار، نیمه هشیار، یا هشیار «خود» جسمی و ذهنی، درون ایگو است. هر بازنمایی خود ، انگاره ای از «خود» است که با آثار حسی لذت بخش یا بی لذت در حافظه آغاز می شود. هیجانات به این بازنمایی های ذهنی، رنگ می بخشند.
از عدم تمایز به تمایز
یاکوبسن نمو را حرکتی از حالات بدوی و تمایزنایافته به سوی صور تفکیک شده و متمایز می دانست. بر این اساس او معتقد بود، اید و ایگو به تدریج از هم متمایز می شوند. سائق های غریزی نیز به سائق های جنسی و پرخاشگری تفکیک می شوند. بازنمایی ابتدایی موضوعِ خود ، به یک بازنماییِ خود و یک بازنمایی موضوع تجزیه می شود .
ساختار روان شناختی، غرایز و روابط موضوعی
یاکوبسن ساختارهای سنتی اید و ایگو را حفظ کرد اما آن ها را کاملاً در بستر ارتباط یا روابط موضوعی جای داد. به بیان دیگر ، او به نظریه سائق وفادار ماند اما بدین امر توجه کرد که چگونه پدر و مادر از طریق نوع تعامل شان با کودک خود ، موجب رشد ایگو و سوپر ایگوی او می شوند .
ایگو از دل رابطه نوزاد با مادر، اما تحت تأثیر سائق ها، رشد می کند. نوزاد ایگوی مادر را قرض می گیرد. مادر، همچون ایگویی بیرونی، تجارب کودک را تعدیل می کند و مورد حمایت قرار می دهد. مادر آن چه را برای کودک پیش می آید، تعدیل می کند و او را در رسیدن به خواسته هایش یاری می کند. کارکرد او همچون سپری در برابر تجربه های بسیار شدید، کارکرد مهمی است، زیرا ارضا یا ناکامی شدید ممکن است به واپس روی دفاعی کودک به دوران آغازین آمیختگی بازنمایی خود و بازنمایی موضوع منجر شود. این قبیل باز آمیختگی های واپس گرا ممکن است تثبیت مرزهای استوار میان بازنمایی های خود و بازنمایی های موضوع را به تأخیر اندازند و این امر شکل گیری ایگو و سوپرایگو را کند می کند .
شکل گیری سوپر ایگو
به اعتقاد یاکوبسن ، ایگو ساختاری است که در واکنش به تقلاهای شدید جنسی و مخرب کودک شکل می گیرد و نیروگذاری روانی لیبیدویی و پرخاشگرانه کودک بر بازنمایی خود را تعدیل می کند. تقریباً از سال دوم تا هفتم زندگی کودک، سوپر ایگو از اجزاء و فرایندهای پراکنده، نظامی یکپارچه فراهم می آورد. این اجزاء، مقدمات و پیشایندهای متعدد دوره پیش ادیپی اند، دوره ای که در آن فرایندهای همزمان بسیاری روی می دهند . سوپر ایگو از سه لایه وسیع این فرایندها و اجزای ابتدایی تشکیل می شود.
- نخستین لایه، انگاره های بدوی و تنبیه گر است.
- لایه دوم شامل آرمان ایگوست
- سومی شامل همسان سازی های تعدیل شده و واقع گرایانه است.
منبع: درآمدی بر روابط موضوعی و روانشناسی خود / نویسنده : مایکل سنت‌کلر / مترجم : حامد علی‌‌آقایی ، علیرضا طهماسب