ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺩﻓﺎﻉ ﻭ ﻋﻮﺍﻃﻒ ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ
ﺩﻓﺎﻉﻫﺎ ﺁﻥ ﺩﺳﺘﻪ ﺍﺯ ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺕ ﺭﻭﺍﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻀﺎﻣﻴﻦ ﻋﺎﻃﻔﻲ ﻧﺎﺧﻮﺷـﺎﻳﻨﺪ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺣﻴﻄـﻪﻱ ﻫﻮﺷﻴﺎﺭﻱ ﺧﻮﺩﺁﮔﺎﻩ ﺑﻪ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﻣﻲﺭﺍﻧﻨﺪ. ﻋﻮﺍﻃﻒ ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮﺍﺭﺩﻱ ﻫﻤﭽﻮﻥ ﺍﺿﻄﺮﺍﺏ، ﺍﻓﺴﺮﺩﮔﻲ ﻭ ﺧﺸﻢ ﻣـﻲ ﺷـﻮﻧﺪ.
ﺍﺿﻄﺮﺍﺏ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ ﺍﺯ ﻳﻚ ﺣﺲ ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ به ﻋﻼﻭﻩ ی ﺗﻔﻜﺮﻱ ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺒـﺮ ﺍﺯ ﺍﺣﺘﻤﺎﻝ ﻭﻗﻮﻉ ﺭﻭﻳﺪﺍﺩ ﻭﺣﺸﺘﻨﺎﻛﻲ ﺩﺭ ﺁﻳﻨﺪﻩ میﺩﻫﺪ. ﺍﻓﺴﺮﺩﮔﻲ یک ﺣـﺲ ﻧﺎﺧﻮﺷـﺎﻳﻨﺪ به ﻋﻼﻭﻩ ﺗﻔﻜﺮﻱ ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩﻱﺭﻭﻳﺪﺍﺩ ﻧﺎﮔﻮﺍﺭﻱ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺒ ﻼً ﺍﺗﻔﺎﻕ ﺍﻓﺘﺎﺩﻩ ﺍﺳـﺖ. ﺧﺸﻢ ﺩﺭ ﺑﺮﺩﺍﺭﻧﺪﻩﻱ ﻳﻚ ﺣﺲ ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ به ﻋﻼﻭﻩ ی تفکر ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ی ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻛﺮﺩﻥ ﭼﻴﺰﻱ ﻳﺎ ﺷﺨﺼﻲ ﺍﺳﺖ.
ﻣﻀﻤﻮﻥ و ﻣﺤﺘوای ﻓﻜﺮﻱ و عاطفی ﻫﺮ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻋﻮﺍﻃﻒ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺭﻳﺸﻪ ﺩﺭ ﻣﺮﺍﺣﻞ ﺳـﻨﻴﻦ ﺍﻭﻟﻴﻪﻱ ﺭﺷﺪ ﺗﺎ ﺯﻣﺎﻥ ﺣﺎﻝ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺑﺮ ﭘﺎﻳـﻪﻱ ﺭﻭﻳـﺪﺍﺩﻫﺎﻱ ﻭﺍﻗﻌـﻲ ﺯﻧـﺪﮔﻲ، ﺗﺨﻴﻞ، ﻳﺎ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺩﻭ ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ.
ﺭﺍﻩ انداز دفاع ها
ﺩﺭ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺑﻬﻨﺠﺎﺭ ﺑﺮﻭﺯ ﻳﻚ ﻫﻴﺠﺎﻥ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻗﻮﻱ، ﻣﻮﺟـﺐ ﺍﺿـﻤﺤﻼﻝ (ﻳـﺎ ﺩﺭﻫﻢ ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ) ﻛﺎﺭﻛﺮﺩﻫﺎﻱ ﺭﻭﺍﻧـﻲ ﺗﻔﻜـﺮ، ﺳـﺎﺯﻣﺎﻥﺩﻫـﻲ ﻭ ﺗﻤﺮﻛـﺰ میﺷـﻮﺩ. فروید ﺑﻪ ﻟﺤﺎﻅ ﻓﻨﻲ ﻋﻮﺍﻃﻒ ﺭﺍ ﻭﻗﺘﻲ “ﺗﺮﻭﻣﺎﺗﻴﻚ” ﻣﻲﺧﻮﺍﻧﺪ ﻛﻪ ﻛﺎﺭﻛﺮﺩﻫﺎﻱ ﺍﻳﮕﻮ ﺑﻪ ﺧﺼﻮﺹ ﺗﻔﻜﺮ، ﺳﺎﺯﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻭ ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺭﺍ تحت ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﻫﺪ.
روان پریشی ﻭ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻣﺮﺯﻱ
ﺩﺭ ﺑﻴﻦ ﺍﻓﺮﺍﺩ روان پریش یا ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻣﺮﺯﻱ، ﻛﺎﺭﻛﺮﺩﻫﺎﻱ ﺍﻳﮕﻮ ﻣﻤﻜـﻦ ﺍﺳـﺖ ﺣﺘﻲ با ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ عاطفی ﺧﻔﻴـﻒ، ﺑـﻪ ﻫـﻢ ﺭﻳﺨﺘـﻪ ﻭ ﺷﻜﺴـﺘﻪ ﺷـﻮﻧﺪ. ﺩﺭ ﻫـﺮﺩﻭ ﮔـﺮﻭﻩ ﺍﺯ ﺍﺧﺘﻼﻻﺕ ﻳﺎﺩﺷﺪﻩ، ﭘﺎﻳﻪ های ﺗﺤﻤﻞ – عاطفی ﻛـﻪ ﻳﻜـﻲ ﺍﺯ ﻗﻮﺍﻫـﺎ ﻳـﺎ ﻧﻴﺮﻭﻣﻨـﺪﻱ ﺍﻳﮕـﻮ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﻣﻲ ﺭﻭﺩ، ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﻫﻤـﺎﻥ ﺁﻏـﺎﺯ ﻣﺮﺍﺣـﻞ ﺭﺷـﺪ ضعیف ﺑﻮﺩﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ
ﺭﻭﺍﻥﺭﻧﺠﻮﺭﻱ
ﺩﺭ ﺑﻴﻦ ﺍﻓﺮﺍﺩﻱ ﻛﻪ ﺩﭼﺎﺭ ﺭﻭﺍﻥ ﺭﻧﺠﻮﺭﻱ (ﺍﺯ ﻗﺒﻴﻞ: ﻓﻮﺑﻴﺎ، ﻫﻴﺴﺘﺮﻱ ﺗﺒﺪﻳﻠﻲ، ﻫـﺮﺍﺱ، ﻭﺳـﻮﺍﺱﻓﻜﺮﻱ، ﻭﺳﻮﺍﺱ ﻋﻤﻠﻲ، ﺗﻜﺎﻧﺶﮔﺮﻱ، ﺑﺮﺧﻲ ﺍﻓﺴﺮﺩﮔﻲﻫﺎ) ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳـﺖ ﻧﻴﺮﻭﻣﻨـﺪﻱ ایگو ﺩﺭ ﺣﺪ ﻣﺘﻌﺎﺩﻝ ﺑﺎﺷﺪ. اما وقتی ﻋﺎﻃﻔﻪ ﻭﻟﻮ ﺑﺎ ﺷﺪﺕ ﻛﻢ ﺑﺮ ﻓﺮﺩ ﻋـﺎﺭﺽ ﺷﻮﺩ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﻧﺎﭼﻴﺰ ﺍﺯ ﻋﻮﺍﻃﻒ، ﺑﻪ ﻭﻗﺖ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳـﻚ ﻋﻼﻣـﺖ ﻋﻤـﻞ میﻛﻨـﺪ. ﻋﻼﺋﻢ ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪﻩ ﺍﺯ ﮔﺬﺷـﺘﻪ، ﺑـﻪ ﻃـﻮﺭ ﻧﺎﺧﻮﺩﺁﮔـﺎﻩ ﺳﺒﺐ ﺭﺍﻩ ﺍﻧﺪﺍﺯﻱ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺩﻓﺎﻉ ها ﺩﺭ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻫﺎﻱ ﻧﺎﮔﻮﺍﺭ ﺟﺎﺭﻱ ﻣﻲﺷﻮﺩ
ﺩﻓﺎﻉﻫﺎﻱ ﺧﻮﺩﺁﮔﺎﻩ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺩﻓﺎﻉﻫﺎﻱ ﻧﺎﺧﻮﺩﺁﮔﺎﻩ
ﻧﺤﻮﻩﻱ ﻋﻤﻞ ﺩﻓﺎﻉﻫﺎ ﺭﺍ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﻋﻤﻞﺗﻨﻔﺲﺗﺸﺒﻴﻪ ﻛﺮﺩ. ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺎﺩﻱ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺑـﻪ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻋﻤﻞ ﺩﻡ ﻭ ﺑﺎﺯﺩﻡ ﺧﻮﺩ، ﺁﮔﺎﻫﻲ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ(ﺩﻓﺎﻉ ﻫﺎﻱ ﻧﺎﺧﻮﺩﺁﮔﺎﻩ)، ﺍﻣـﺎ می ﺗـﻮﺍﻧﻴم ﻋﻤـﺪﺍً ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﺑﮕﻴﺮیم. ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺩﻓﺎﻉﻫﺎ ﻫﻢ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺧﻮﺩﺁﮔﺎﻩ ﻭ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻧﺎﺧﻮﺩﺁﮔﺎﻩ ﻋﻤﻞﻛﻨﻨﺪ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﺍﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﻗﺎﺩﺭﻧﺪ ﺩﻓﺎﻉ ﻫﺎ ﺭﺍ ﻋﻤـﺪﻱ ﻭ ﻳﺎ ﺣﺘﻲ ﺑﺪﻭﻥ ﺍﻳﻦ ﻛﻪ ﺍﻃﻼﻋﻲ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ (ﻏﻴﺮﻋﻤﺪﻱ)، ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ.
ﺩﺭ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﺭﻭﺍﻥﺗﺤﻠﻴﻠﻲ ﺩﻓﺎﻉ ﻫﺎﻱ ﺧﻮﺩﺁﮔﺎﻩ ﻭ ﻧﺎﺧﻮﺩﺁﮔﺎﻩ را با ﺍﺻﻄﻼﺣﺎﺕ ﻣﺘﻔﺎﻭﺗﻲ ﺍز ﻫﻢ ﻣﺘﻤﺎﻳز میﻛﻨﻨد. ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﺜﺎﻝ ﺍﺻﻄﻼﺡ ﺳﺮﻛﻮبی ﺑﻪ ﻓﺮﺍﻣﻮﺷﻲ ﺍﺯ ﺭﻭﻱ ﻗﺼـﺪ، ﻭ ﻭﺍﭘﺲزنی ﺑﻪ ﻓﺮﺍﻣﻮﺷﻲ ﻧﺎﺧﻮﺩﺁﮔﺎﻩ ﺍﻃﻼﻕ می ﺷﻮﺩ. ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻮﺭﺩ، دروغ ﮔﻮﻳﻲ به ﻣﻔﻬﻮﻡ ﻫﺮ ﻧﻮﻉ ﺣﺮﻑ ﺩﺭﻭﻏﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺭﻭﻱ ﻗﺼﺪ ﺑﺎﺷﺪ و افسانه بافی ﺑﻪ ﺗﺤﺮﻳﻒﻫﺎﻳﻲ ﺍﻃﻼﻕ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺑﺪﻭﻥ ﺁﮔﺎﻫﻲ ﺷﺨﺺ ﺭﺥ ﻣﻲ دهند.
ﺩﻓﺎعﻫﺎﻱ ﺍﺻﻠﻲ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺩﻓﺎﻉﻫﺎﻱ ﻓﺮﻋﻲ
ﻏﺎﻟﺒﺎً ﺩﺭ ﺑﺰﺭﮔﺴﺎﻻﻥ، ﺍﺻﻠﻲﺗﺮﻳﻦ ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢﻫﺎﻱ ﺩﻓﺎﻋﻲ ﻭﺍﭘﺲزنی و ﺟﺪﺍﺳـﺎﺯﻱ (ﻋﻮﺍﻃﻒ) ﻣﻲ باشد. ﻃﺒﻖ ﻧﻈﺮ ﺳﻲ.برنر ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻋﻮﺍﻃﻒ ﺩﻭ ﻋﻨﺼـﺮ ﭘﺎﻳـﻪ ﺍﻱ ﺩﺍﺭﻧــﺪ: ﻋﻨﺼــﺮ ﺍﺣﺴﺎﺳــﻲ ﻭ ﻋﻨﺼــﺮ ﻓﻜــﺮﻱ. ﺍﺣﺴﺎﺳــﺎﺕ ﻣــﻲﺗﻮﺍﻧﻨــﺪ ﻟــﺬﺕﺑﺨــﺶ ﻳــﺎ غیر لذت بخش ﻭ ﺍﻓﻜﺎﺭ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺧﻮﺩﺁﮔﺎﻩ ﻳﺎ ﻧﺎﺧﻮﺩﺁﮔﺎﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺍﺻﻄﻼﺡ ﻭﺍﭘﺲ زنی اشاره ﺑﻪ ﭘﺪﻳﺪﻩﺍﻱ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﺭﻭﺍﻥ ﺩﺭ موقعیت ﻫﺎی ﻧﺎﮔﻮﺍﺭ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﺧﻮﺩﻛﺎﺭ ﻣﺤﺘـﻮﺍﻱ ﺗﻔﻜـﺮ ﺭﺍ (ﺍﺯ ﻳﻚ ﻋﺎﻃﻔﻪ) ﺑﻪ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﺍﺯ ﺣﻴﻄﻪ ی ﺧﻮﺩﺁﮔﺎﻫﻲ ﻣﻲ ﺭﺍﻧﺪ. ﺟﺪﺍﺳﺎﺯﻱ ﻧﻴـﺰ ﺍﺷـﺎﺭﻩ ﺑـﻪ ﺁﻥ ﻧـﻮﻉ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺭﻭﺍﻧﻲ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﺍﺣﺴﺎﺱ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺧﺎﺭﺝ ﺍﺯ ﺣﻴﻄﻪ ﻱ ﺁﮔﺎﻫﻲ ﻣﻲﺭﺍﻧـﺪ، و ﺍﺳﺎﺳـﺎً ﺷـﺎﻣﻞ ﺍﻓﻜﺎﺭ ﻧﻤﻲ ﺷﻮﻧﺪ.
ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻛﻠﻲ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﮔﻔﺖ ﺳﺎﻳﺮ ﺩﻓﺎﻉ ﻫﺎ، ﻧﻮﻋﻲ ﺳﺎﺯ ﻭ ﺑﺮگهای ﺩﻓﺎﻋﻲ ﻛﻤﻜﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻭﺍﭘﺲزنی، ﺟﺪﺍﺳﺎﺯﻱ ﻭ ﻳﺎ ﻫﺮ ﺩﻭﻱ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﭘﺸـﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ. ﻛﺮﻧﺒﺮگ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻗﺎﻋﺪﻩﻱ ﻛﻠﻲ ﺍﻋﺘﺮﺍﺽ ﺩﺍﺭﺩ، ﻭ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺍﺳﺖ ﺍﻓﺮﺍﺩﻱ ﻛﻪ ﺍﻭ ﺁﻧﻬـﺎ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﻌﺎﻳﻨﺎﺕ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ ﺧﻮﺩ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺷﺨﺼـﻴﺖ ﻣـﺮﺯﻱ ﺗﺸـﺨﻴﺺ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳـﺖ، ﻏﺎﻟﺒـﺎ از ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ ﺩﻓﺎﻋﻲ ﺩﻭﻧﻴﻢسازی ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻚ ﺩﻓﺎﻉ ﺍﺻﻠﻲ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ.
ﺩﻓﺎﻉﻫﺎﻱ ﺍﺿﻄﺮﺍﺭﻱ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺩﻓﺎﻉﻫﺎﻱ ﻣﺰﻣﻦ
ﻏﺎﻟﺒﺎً ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻭﻗﺘﻲ ﺩﺭ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺍﺿﻄﺮﺍﺭﻱ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ ﺑﻪ دفاع ها رو میﺁﻭﺭﻧﺪ. ﻭﻗﺘﻲ ﻓﺮﺩ ﺑـﺎ ﻳـﻚ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻋﺎﻃﻔﻲ ﻭﻳﺮﺍﻥگر ﺭﻭﺑﺮﻭ ﻣﻲﺷﻮﺩ (ﻓﺎﺭﻍ ﺍﺯ ﺍﻳﻦﻛﻪﺍﻳﻦ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻭﺍﻗﻌﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻳـﺎ ﻏﻴﺮﻭﺍﻗﻌـﻲ)ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺩﺭﻱ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺯﺩﺗﺎ ﺍﺯ ﺷﺮ ﭼﻨـﻴﻦ ﻋـﻮﺍﻃﻔﻲ ﺭﻫـﺎﻳﻲ ﻳﺎﺑـﺪ ﺍﻣـﺎ ﺑﻌﻀـﻲ ﺍﺯ ﻣـﺮﺩﻡ، ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺕ ﺩﻓﺎﻋﻲ ﻣﺰﻣﻨﻲ ﺩﺍﺭﻧﺪ، ﺍﻏﻠﺐ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺳﺮﺯﻧﺶ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﻳﺎ ﻣﺪﺍﻡ ﺣﺮﻑ ﻣﻲ ﺯﻧﻨﺪ.
منبع : ۱۰۱ ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ ﺩﻓﺎﻉ ﺭﻭﺍﻧﻲ/ ﺗﺄﻟﻴﻒ ﺟﺮﻭﻡ ﺍﺱ. ﺑﻠﻜﻤﻦ / ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻏﻼﻣﺮﺿﺎ ﺟﻮﺍﺩﺯﺍﺩﻩ / نشر ارجمند